Daniel Dombey
Financial Times
15 Nisan 2015
Financial Times: Erdoğan, devlet üzerindeki kontrolünü artırıyor
İngiliz Financial Times gazetesi, bugün dört sayfalık özel bir Türkiye eki yayımladı. Ekin manşeti, “Cumhurbaşkanı devlet üzerindeki kontrolünü artırıyor”.
Financial Times gazetesinin Türkiye muhabiri Daniel Dombey, Türkiye’de genel seçim öncesi çıkarılan bir dizi yasayla iktidarın merkezileştiğini söylüyor. Dombey yeni yasalarla hükümetin yargı üzerindeki kontrolünü artırdığını, Milli İstihbarat Teşkilatı’na (MİT) ve polise daha fazla yetki verildiğini belirtiyor.
Bakanlara mahkeme emirleri olmaksızın internet sitelerinhe erişimi engelleme yetkisi verilmesi, hükümetin atadığı valilere polise soruşturma ya da gözaltı konusunda talimat vermek ile yetkilendirilmesi de yazıda değinilen düzenlemeler arasında.
Daniel Dombey, “Türkiye’de bir ölçüde fiilen başkanlık sistemi yürürlükte” diyor ve sıkıntılı bir dönemden geçilirken yapılacak genel seçimin ülkenin önümüzdeki yıllarda izleyeceği rotayı belirleyeceğini belirtiyor.
Dombey’e göre Cumhurbaşanı Recep Tayyip Erdoğan’ı bekleyen sıkıntıların başında ekonominin geçmişteki kadar iyi bir performans sergilememesi ile Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) içindeki daha önce eşi görülmemiş görüş ayrılıkları geliyor.
‘Erdoğan kestirilemeyen biri oluyor’ Yazıdan bazı satırlar şöyle:
“Ahmet Davutoğlu, Sayın Erdoğan tarafından özene bezene seçilmiş bir halefdi. Ancak Davutoğlu, Başbakan ve parti lideri olarak yolsuzluktan Kürt Sorunu’nun çözümüne yönelik barış sürecine kadar bir dizi konuda Cumhurbaşkanı ile aynı görüşte olmadı…”
“Bazı AKP üyeleri ve destekçileri özel görüşmelerinde kökeni İslamcı olan hareketlerinin Sayın Erdoğan için tasarlanmış bir araca dönüştüğünden şikayetçi. Kısa süre önce Merkez Bankası’nı, faizleri yüksek tutarak vatana ihanet etmekle suçlayan Cumhurbaşkanının, hareketleri önceden kestirilemeyen bir kişiye dönüştüğünü söylüyorlar.”
AKP milletvekili: Davutoğlu’nun bazı yetkileri olmalı .Financial Times’a konuşan ancak adı açıklanmayan bir AKP milletvekili ise şunları söylemiş:
“Davutoğlu’nun bazı yetkileri olmalı. Sayın Erdoğan ona bir nebze manevra alanı vermeli. Ancak ne zaman Davutoğlu kendi başına bir karar vermek istese, Erdoğan hemen saldırmaya başlıyor.” Financial Times’ın Türkiye muhabiri Daniel Dombey bu noktada bağlantılı iki sorunun yanıtının önemli olduğunu söylüyor.
Bunlardan ilki, genel seçimler sonrası siyasi dinamiğin nasıl değişeceği, yani AKP’nin anayasayı değiştirecek sayıda milletvekili çıkarıp Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çok istediği başkanlık sistemini verip vermeyeceği. Diğeri ise Başbakan Davutoğlu’nun genel seçimden güçlenip çıkıp çıkmayacağı.
“İki sorunun yanıtı için de belirleyici faktör Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) başarısı ya da başarısızlığı olacak” diyor Dombey. HDP’nin yüzde 10 barajını aşamamasının nüfusunun büyük çoğunluğu Kürt Güneydoğu Anadolu’yu istikrarsızlaştıracağını ekleyerek…
‘Engeller her zamankinden büyük’ Yazı özetle şu satırlarla noktalanıyor:
“Türkiye’nin karşı karşıya olduğu tablo şöyle: Bazen kendi hükümetini çökertir görünen bir Cumhurbaşkanı, ekonomik sıkıntılar ve AKP içindeki giderek kamuoyu önüne taşınan iktidar mücadelesi.”
“Üst düzey bir AKP’li siyasetçi geçtiğimiz günlerde ‘Başarısız olduk’ itirafında bulunmuştu. Kastettiği şey, partinin ılımlı İslamcıların demokratik bir şekilde ülkeyi yönetebileceklerini göstermekte başarısız olmalarıydı.”
“Sayın Erdoğan istediğini elde edecek mi bilinmez. Hemen her gün başkanlık sistemini savunuyor ve şu ana kadar istediklerinin hemen hemen tümünü elde etti.”
“Ancak onun iktidarını sağlamlaştırması yolunda yüzleştiği engeller de-daha zayıf bir ekonomi, seçim aritmetiği, partisindeki anlaşmazlıklar-her zamankinden büyük görünüyor. Tıpkı bekleyen riskler gibi…”
David Gardner
Financial Times
15 Nisan 2015
Financial Times: Ankara artık güvenilir görülmüyor
İngiliz Financial Times gazetesi, Türkiye’nin artık güvenilir bir ülke olarak görülmediğini yazdı.Gazete bugün dört sayfalık özel bir Türkiye eki yayımladı.Financial Times’ın uluslararası ilişkiler editörü David Gardner’ın ekteki yazısının başlığı, “Ankara artık güvenilir görülmüyor”.
David Gardner yazısına şu satırlarla başlıyor:
“Türkiye dört yıl önce Orta Doğu’da istikrarın temel taşı olarak görülüyordu. Kökleri siyasi İslama dayanan pragmatik bir hükümetin yönetiminde Nato ittifakının sadık bir üyesiydi, Avrupa Birliği üyeliğine de adaydı. Dönemin Başbakanı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Batı’da, dış güçlerin şekillendirme çabalarına karşı koyan bölgenin en güvenilir ismiydi…Şimdi tüm bunlar çok uzun bir zaman önceymiş gibi görünüyor…”
Gardner, dönemin Dışişleri Bakanı olan Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun “komşularla sıfır sorun” politikasının o dönem yere göre sığdırılamadığını belirtiyor. Şimdi ise Türkiye’nin neredeyse sorun yaşamadığı komşusu olmadığı vurgulanıyor yazıda. Bu noktada örnek verilen ülkeler ise İsrail, Mısır, Suriye ve Irak ile daha düşük ölçekte Suudi Arabistan ve İran.
“Türkiye’yi geçmişte takdir edenlerin çoğu şimdi büyük bir hayalkırıklığı yaşıyor ve bu ülkeye kuşkuyla bakıyor” diyor David Gardner.
‘Türkiye’nin cihat hattı’Gardner’ın yazısı şöyle devam ediyor:
“Türkiye geçen yıla kadar Suriye’ye gitmek isteyen gönüllü cihatçıların topraklarını kullanmalarına izin verdi. Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) dışındaki grupları kollamış olsa da, IŞİD muhtemelen Türkiye’nin cihat hattı olmadan Suriye ve Irak’ta direniş hareketini domine edemezdi.”
Financial Times yazarı bu noktada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye’nin bir takım oyuncusu olmadığı, hatta IŞİD’i desteklemiş olabileceği izlenimi vermeyi başardığını söylüyor.
Ankara’nın Batılı müttefiklerinin de, Erdoğan’ın Rusya lideri Vladimir Putin’i açıkça takdir etmesinden ve Çin ile “cilveleşmesinden” kaygı duydukları belirtiliyor yazıda.
‘Erdoğan Türkiye’yi AB üyeliğinden uzaklaştırıyor’
David Gardner, Türkiye’nin AB’yle üyelik müzakerelerinin uzun süredir yavaşlamasında birliğin de ağır sorumluluğu olduğunu belirtse de, ekliyor:
“Sayın Erdoğan’ın otoriter bir tavırla liberal olmayan bir demokrasiye yönelmesi, hukukun üstünlüğünü sorgulaması, ifade ve gösteri özgürlüğünü tehlikeye atması Türkiye’yi AB üyeliğinden uzaklaştırıyor.”
Türkiye AB’yle gümrük birliği anlaşmasını genişletmeye hazır. David Gardner ise yoğun ilişkileri olan AB ile Türkiye’nin bununla yetinemeyecekleri kanısında.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi (EDAM) Başkanı Sinan Ülgen’in, “Hala üyelik dışında derin bir ilişki üzerinde düşünülebilir. Örneğin Norveç gibi ülkelerden daha fazla katkı sağlayabilecek ülkelerle yeni bir ortaklık modeli oluşturulabilir” görüşünü aktarmış yazısında Gardner.
Yazı ise şu satırlarla noktalanmış:
“Türkiye böylesi bir ilişkiye tutunabilir. Özellikle de Britanya gibi başka bir üye AB’den ayrılır ve birlikle ilişkilerini yeniden düzenlerse. İşte o zaman Türkiye yalnız olmayacaktır.”
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/04/150415_ft_turkiye_dombey
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2015/04/150415_ft_turkiye_gardner
