Mustafa Kemal’in Büyük Taarruz’u

Mustafa Kemal’in Büyük Taarruz’u

CUMHURİYET – Doç. Dr. Hüner TUNCER – 26 Ağustos 2023 Cumartesi

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, 16 Haziran 1922’de Büyük Taarruz’a karar vermiş ve bu kararını Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa ve Milli Savunma Bakanı Kâzım (Özalp) Paşa’yla paylaşmıştı.

Mustafa Kemal Paşa’nın taarruz planı şöyleydi: “Ordularımızın ana kuvvetlerini düşman cephesinin bir cenahında ve mümkün olduğu kadar dış cenahında toplayarak bir imha meydan muharebesi yapmak. Bunun için ana kuvvetlerimizi, düşmanın Afyonkarahisar civarında bulunan sağ cenah grubu güneyinde ve Akarçay ile Dumlupınar hizasına kadar olan alanda toplamak gerekiyordu. Düşmanın en önemli noktası orasıydı ve kesin sonuç almak ancak düşmanı bu cenahından vurmakla mümkün olabilecekti.”

HAZIRLIK EMRİ
14 Ağustos 1922’de, ordu birlikleri güneye ve cepheye doğru kaydırılmaya başlandı. Bu geniş çaplı hareket büyük bir gizlilik içinde gerçekleştirilecek ve yaklaşık 100 bin kişinin yer değiştirip Afyon güneyinde toplandığını Yunan ordusunun ruhu bile duymayacaktı. Öte yandan Mustafa Kemal Paşa da cepheye gidişini herkesten gizlemişti. Trenle hareket etmeyen Mustafa Kemal Paşa, 17/18 Ağustos gecesi gizlice Ankara’dan ayrılarak otomobille Tuzçölü üzerinden Konya’ya gitti. 21 Ağustos 1922 tarihli gazetelerde, Mustafa Kemal Paşa’nın Çankaya’da bir çay ziyafeti vereceği haberi yer almıştı. Oysa Mustafa Kemal, 20 Ağustos 1922’de Akşehir’de Batı Cephesi karargâhındaydı.

Mustafa Kemal Paşa, aynı gün Batı Cephesi komutanına, “26 Ağustos 1922 sabahı düşmana taarruz edilmesi”ni emretti. 20/21 Ağustos gecesi Batı Cephesi karargâhında Mustafa Kemal; Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa, 1. Ordu Komutanı Nurettin Paşa ve 2. Ordu Komutanı Yakup Şevki Paşa ile bir toplantı yapmış ve paşalara harita üzerinde taarruz hakkında kısa bir bilgi vermişti.

AFYON’UN KURTARILIŞI
Mustafa Kemal Paşa, 26 Ağustos 1922’de gün doğmasına bir saat kala atıyla Kocatepe’nin zirvesine doğru ilerlemekteydi. Fevzi, İsmet ve Nurettin Paşalar da Kocatepe’deydi. 26 Ağustos 1922 sabahı saat 05.30’da, Kocatepe’de topçuların ateşiyle Türk taarruzu başladı.

Topçu ateşinin hedefinde Kaleciksivrisi-Erkmentepe-Tınaztepe-Belentepe vardı. Gece Ahır Dağı’nı geçen süvari kolordusu, gün ağarırken Yunan cephesi gerisine akmaya başlamış; saat 06.30’da Çayhisar, saat 06.55’te Kaleciksivrisi, 07.00’de Tınaztepe, 08.35’te Kırcaarslan Tepesi, 10.30’da da Belentepe düşmüştü. Fahrettin (Altay) Paşa’nın komutasındaki 5. Süvari Kolordusu da Sincanlı Ovası’na akıp Dumlupınar’ın doğusuna ilerlemekteydi.

30 AĞUSTOS’A DOĞRU
27 Ağustos sabahı saat 04.00’te Kurtkayatepesi, saat 08.00 civarında da Erkmentepe düşmüş; ancak 57. Tümen Komutanı Albay Reşat (Çiğiltepe), Mustafa Kemal Paşa’ya söz verdiği saatte Çiğiltepe’yi alamamış olması nedeniyle intihar etmişti. Çiğiltepe, o gün saat 17.30 civarında alındı. Öte yandan, 27 Ağustos’ta Afyon cephesi yarılmış ve Afyon düşman güçlerinden kurtarılmıştı.

28 Ağustos’ta Yunan ordusunun asıl cephesi yarılmıştı ancak, düşmanın Eskişehir grubu hâlâ yerindeydi. Eskişehir-Döker-Dumlupınar hattı üzerinde savunmaya geçmesi mümkün olan düşmanı bu mevzilerde yenebilmek için, 1. Ordu 28 Ağustos’ta yeniden taarruza geçmiş; Balmahmut kuzeyinde ve Balmahmut istasyonunda Yunan güçlerini yenmiş ve düşman güçlerini kuzeye çekilmek zorunda bırakmıştı.

29 Ağustos’ta, 1. Yunan Kolordusu birlikleri ile 2. Yunan Kolordusu’nun bütün tümenleri eriye eriye Dumlupınar’a çekilmeye çalışmaktaydı. Büyük Taarruz’u takiben, 30 Ağustos 1922 tarihinde Başkumandan Meydan Muharebesi yapılacaktı.