AMFİBİ ÇIKARMA GEMİSİ TCG ANADOLU L-400

AMFİBİ ÇIKARMA GEMİSİ TCG ANADOLU L-400

Naci Kaptan – 12 Nisan 2023

---

Çok maksatlı amfibi hücum gemisi – (LHD) Landing Helicopter Dock

Bu tip gemiler uçak ve helikopter taşımalarına rağmen; Uçak İHA/SİHA gemisi değildir. Çıkarma ve anfibi birlikleri transfer gemileridir. Ancak dikine havalanabilen az sayıda uçak, helikopter ve SİHA taşır.

Yaklaşan seçim nedeniyle iktidar TCG ANADOLU L-400 amfibi gemisini bazen uçak gemisi bazen de dünyada ilk SİHA gemisi olarak propaganda alanlarında dile getirerek toplumu yanıltıyor. Dünyada SİHA/İHA gemisi olarak tanımlanan, dizayn edilen bir gemi tipi yoktur. LANDING – ÇIKARTMA GEMİSİ AKP iktidarının seçim konuşmalarında GERÇEK DIŞI söylemlerle siyasete alet ediliyor. Tıpkı, din, inanç ve Allah adının da siyasette kullanılması gibi. Buna diyebiliriz ki; BİR ALGI OPERASYONUDUR…

TCG ANADOLU gemisi bordasında “L” harfi vardır. L=Landing (Çıkartma) anlamı taşır.  Amfibi Türkçeye, Fransızca “su ve karada yaşayan canlı” veya “su ve karada hareket eden araç veya askeri birlik” anlamına gelmiş amphibie sözcüğünden alıntıdır.

Bu tip çok amaçlı gemiler havuz bölümünde taşıdıkları çıkartma gemilerini veya askeri birliği çıkarma yapılacak olan kıyı şeridine kadar emniyetle taşıma görevi yapar. Tıpkı bir kangurunuın yavrularını kesesinde taşıdığı gibi.

Bu tip gemilerin güverte alanının büyüklüğü nedeniyle ancak dikine kalkan/konan kısıtlı sayıda uçak, helikopter, Siha/İha taşıma kabiliyeti vardır. Fakat bu kabiliyet, gemiyi uçak, Siha gemisi yapmaz. Ayrıca TSK envanterinde dikine havalanabilen UÇAK – İHA/SİHA yoktur.

---

GİRİŞ;

Türkiye’nin coğrafi konumu ve Akdeniz ülkeleri ile, özellikle Yunanistan ve Güney Kıbrıs ile var olan sorunları nedeniyle güçlü bir donanmaya sahip olması gereği vardır. Özellikle Yunanistan ile yaşamakta olduğumuz EGE ADALARI sorunu nedeniyle var olan donanmamızın modern silahlarla ve elektronik sistemlerle donatılmış savaş gemilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Bilindiği gibi Yunanistan seneler içinde Türkiye’ye ait veya mülkiyeti ortada olan adalarımızı ve adacıkları işgal etmiş, asker yerleştirmiş, silahlandırmış, iskana açarak belediyeler ve okullar, kiliseler yapmıştır. Bilindiği gibi bu adaların silahlandırılması Lozan Anlaşmasına da aykırıdır. Son 20 sene içinde gerçekleşen bu işgal eylemine AKP iktidarı/Erdoğan sessiz kalmıştır.

Var olan bu şartlar altında donanmamız modernize edilirken savaş gemileri ile birlikte çıkarma harekatlarında kullanılabilecek çok amaçlı amfibi gemilerine de ihtiyaç vardır. 1974 yılında yapılmış olan KIBRIS BARIŞ HAREKATINDA donanma envanterinde bulunan ve ancak 4 tank ve 20-30 asker taşıyabilen (Ç) sınıfı çıkartma gemilerimiz vardı. Düşük süratleri, kısıtlı manevra kabiliyetine ve sık sık arıza yapmalarına rağmen bu az sayıdaki çıkartma gemileri görevlerini başarı ile yaptılar. Günümüzde var olan EGE ADALARI sorunu nedeniyle ülkemizin LHD tipi gemi/lere ihtiyacı vardır.

TCG ANADOLU L-400’ün kardeş gemisi 2010 yılında hizmete giren İspanyol Juan Carlos I isimli Çok Amaçlı Amfibi Hücum – Uçak Gemisi olarak tanımlanır fakat geminin operasyon özelliği anfibi çıkartma operasyonlarıdır. Taşıdığı uçak sayısı çok kısıtlıdır ve ancak dikine havalanan uçaklar kullanılabilir.

TCG ANADOLU Türkiye’de yerli olarak üretmenin planladığı ve LHD olarak adlandırılan uçak gemisi için üretici firmalardan 2013 yılında son tur teklifleri alındı..

Savunma Sanayi Müsteşarlığı yetkililerinden edinilen bilgiye göre, kamuoyunda Türkiye’nin ilk yerli uçak gemisi olarak bilinen LHD için Koç Grubuna ait RMK Marine Tersanesi, Turkon Holding’e ait Sedef Tersanesi ve Kaptanoğlu Holding’e ait Desan Tersanesi yarıştı.

3 PROJE YARIŞTI

LPD için RMK Marine kendi dizaynı ile yarışa katılırken, Sedef Tersanesi’nin İspanyol Juan Carlos Gemisinin bir benzeri olan proje ile teklifini sunduğu öğrenildi. Diğer taraftan, Desan Tersanesi ise Çinli bir dizayn firması ile LPD yarışında yer alacağı kaydedildi.

İhaleyi Koç Grubuna bağlı RMK Marine düşük fiyat ve uygun teknoloji önerisi ile kazandı fakat bir süre sonra siyasi nedenlerle ve AKP’ye yakın olan Sedef Tersanesine bu ihale Erdoğan tarafından verildi. Sedef Tersanesi’nde inşa edilen Türkiye’nin karargah gemisi TCG ANADOLU’nun ilk kaynak töreni, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla, 30 Nisan 2016 Cumartesi günü yapıldı.

Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi TCG ANADOLU, 1 Amfibi tabur ile gerekli muharebe ve destek araçlarını ana üs desteği olmadan kriz bölgelerine taşıyabilecek, havuzunda taşıyacağı çıkarma araçları ile çıkarma operasyonlarına katılabilecek ve envanterdeki en ağır NATO helikopterleri ile dönebilen rotorlu Osprey hava araçlarının gece ve gündüz operasyon yapmasına olanak sağlayacak bir uçuş güvertesine sahip olacaktır. Ayrıca, F-35B gibi dikey iniş ile kısa mesafede kalkış yapabilecek taktik uçaklarında konuşlanabileceği TCG ANADOLU ile Türkiye Cumhuriyeti bölgesel güç aktarım kabiliyetini, orta ölçekli küresel güç aktarımına çevirebilecektir.

Projede ASELSAN, geliştirdiği/ürettiği/tedarik ettiği cihaz / sistemlerin entegrasyon tasarımı, entegrasyon, test ve lojistik destek faaliyetlerini gerçekleştirmektedir.

Dikine iniş kalkış yapan uçakların ve helikopterlerin iniş yapabileceği, içindeki havuzda küçük gemiler, zırhlı araçlar bulunduran geminin bir nevi deniz harekat üssü gibi çalışması öngörülüyor. Geminin 200-230 metre boyunda ve 25 bin ton ağırlıkta olması planlanıyor. Gemi, 12 uçak ve 6-8 helikopter taşıyabilecek. Gemi üzerinde 1200 asker bulundurabilecek, yakıt ikmali yapmadan 30 gün süreyle sefer yapabilecek.

Türk Deniz Kuvvetleri’nin amiral gemisi olarak tasarlanan TCG Anadolu, Türkiye’nin en büyük gemisi olacak ve 700 kişilik amfibi taburunu operasyonlara intikal ettirebilecek kapasiteye sahip gemide bir hastane de bulunacak. geminin ana görevi amfibi görev gücünü nakletmek ve helikopter operasyonu yapmak. İkinci görev olarak da insani yardım ve kriz bölgelerinden insani transferi gibi amaçlar için kullanılacak.

20-21 knot (37-39 kilometre) sürat yapabilecek. Tam yüküyle 28 bin ton ağırlığa erişecek gemi, 225 metre boy ve 32 metre eninde olacak.

Havuz güvertesinde 4 adet Mekanize Çıkarma Aracı (LCM) veya 2 adet HavaYastıklı ÇıkarmaAracı (LCAC) taşıyabilecek gemi de 2 adet Personel Çıkarma Aracı (LCVP) bulunabilecek.

13 tank, toplam 27 adet Amfibi Zırhlı Aracı (AAV) (21 adet personel AAV, 3 adet komuta AAV, 3 adet kurtarma AAV), 6 adet Zırhlı Personel Taşıyıcı (ZPT) ve 33 adet çeşitli araç kıtalararası taşınabilecek.

16 Knot rüzgarda yükleme ve boşaltma, 27 knot kuvvetli rüzgarda bile helikopter operasyonu yapabilecek gemi tüm silah ve savunma sistemini de kullanabilecek.

Personel, helikopter ve araçlar için asansörler bulunan geminin 348 kalıcı personeli olacak. 56 uçuş pesoneli, 50 hastane personeli, 200 karargah pesoneli ve 700 kişilik amfibi komandosunu barındırabilecek geminin silah sistemini Havelsan ve Aselsan yapacak.

225 metre uzunluğunda tasarlanan TCG Anadolu, pek çok açıdan ilkleri barındıracak. Savaş helikopterleri ve savaş uçakları için yeniden dizayn edilen pisti, 12 derecelik eğimle daha elverişli hale getirildi. Böylece gemiye F35-B sınıfı, 5. Nesil av ve bombardıman uçakları da inebilecek.

Anadolu veya Anadolu L-400 ana yapılandırması bakımından Türkiye’nin amfibi hücum gemisi (LHD) sınıfına giren ilk gemisidir. Gemi ana formasyonu bakımından amfibik harekâtlarda da kullanılabilmektedir.

Türk Deniz Kuvvetlerinin sancak gemisi rolündeki geminin yapımı için 2014 yılında ilk çalışmalar yapılmış, 1 Haziran 2015 tarihinde Sedef Tersanesi’ne verilen sipariş sonrasında ise inşa faaliyetleri başlamıştır. Geminin tasarımında İspanyol donanmasına ait Juan Carlos I (L61) gemisinin tasarımı örnek alınmıştır. 4 Mart 2023 tarihinde gemi Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından Türk Deniz Kuvvetleri’ne teslim edilmiştir. Donanmanın yapacağı son kabul testlerinden sonra gemi aktif olarak kullanılmaya başlanacaktır.

Türk donanmasının ihtiyaçları doğrultusunda inşa edilen TCG Anadolu, tam donanımlı 10 helikopter bulundurabilmekte ve bir tabur tam teşekküllü askerin istenilen bölgeye sevkini sağlayabilmektedir. Kıtalar arası görevlere çıkabilecek elverişliliğe sahip olan geminin aktif olarak Karadeniz, Ege ve Akdeniz’de görevini sürdürmesi düşünülmektedir.

Anadolu, 12 derecelik eğimi ile üzerinden savaş uçaklarının kalkışını kolaylaştıracak ve bu sayede helikopterler dışında uçakların kullanımında kolaylık sağlayacak. Anadolu gemisinde görev alması için ilerleyen zamanlarda kısa kalkış, dikey iniş yapabilen Lockheed Martin F-35B modeli veya alternatif bir uçağın sipariş edilmesi de planlanmaktadır.

Çok amaçlı amfibi hücum gemisi maksadı ile kullanılacak olan gemi, 1.400 kişiyi taşıyabilecek kapasitededir. Bir amfibi taburunu iletişim, muharebe ve destek araçlarına ihtiyaç duymadan istenilen bölgeye çıkartma yapabilecektir. Yedi yüz kişilik amfibi gücü dışında sekiz deniz çıkarma aracını bulundurabilecek Anadolu gemisi içinde ameliyathane, diş tedavi üniteleri ve yoğun bakım ile enfeksiyon odalarının da bulunduğu en az otuz yatak kapasiteli askerî hastaneye sahip olacak. Gemi barış zamanında bir hastane gemisi veya erzak (yardım) taşımada kullanılabilir.

Türk Deniz Kuvvetleri, İspanyada Juan Carlos gemisindeki gibi saf savaş durumunda gemiyi, uçak gemisi olarak kullanabilir. 25 adet AV-8B&F-35B + 6 uçuş güvertesi park yeri olarak taşıyabilme kapasitesine sahiptir. İlerleyen zamanlarda TB3 ve Kızılelma’nın TCG Anadolu’da görev alabilmesi için çalışmalar yürütülmektedir. Bunu şöyle tanımlayabiliriz; Henüz TSK’nın envanterinde TCG ANADOLU’nun güvertesine inip kalkabilecek olan uçaklar ve SİHA’lar yoktur. Ancak helikopterler kullanılabilir.

Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait TCG Anadolu (L-400) amfibi hücum gemisi (LHD)

Teknik özellikleri
Gemi boyu ve genişliği: 232 m
Genişlik: 32 m
Azami yükseklik: 58 m
Maksimum sürat: 21 knots
Hareket siası: 9.000 mil
Ağır yük garajı: 1.410 m²
Hafif yük garajı: 1.880 m²
Gemi havuzu: 1.165 m²
Hangar: 900 m²
Uçuş güvertesi: 5.440 m²
Savaş uçağı kapasitesi: 6 adet savaş uçağı
Taarruz helikopteri kapasitesi: 10 adete kadar Bell AH-1 Cobra
Ayrıca: 8 adet nakliye, 2 adet Seahawk helikopter
İnsansız hava aracı kapasitesi: 10 adet TB-3 ve diğer sürümler

TCG ANADOLU UÇAK GEMİSİ Mİ?

Operasyonel hale geldiğinde Türkiye’nin uçak taşıyan ilk yüzer platformu olacak olan TCG Anadolu’nun uçak gemisi olup olmadığı da vatandaşlar tarafından sıkça sorgulanıyor. Peki, TCG Anadolu bir uçak gemisi midir?

Uluslararası arenada uçak gemileri belli özelliklere sahip olmalıdır. TCG Anadolu uçak taşıyabilen bir gemidir. Ancak barındırdığı özellikleri bakımından uçak gemisi sınıfında değil havuzlu çıkarma gemisi sınıfındadır. Havuzlu çıkarma gemilerinin önemi bugün birçok ülke tarafından anlaşılmıştır. Özellikle hem uçak, hem helikopter, hem yüzer botlar, hem de tank, zırhlı araç ve asker taşıması sebebiyle uçak gemilerinden bazı noktalarda daha avantajlı durumdadır. Bu durum özellikle ülkemiz için böyledir.

Burada bir hatırlatma yapmak isterim; Kıbrıs’a çıkartma yapıldığında gereken sayıda ve bu görevi yapabilecek özellikte çıkartma gemilerimiz çok yetersiz ve kısıtlı idi. Kıbrıs harekatında Dz.Kuvvetleri Taşkızak Tersanesi’nde 1967-1992 arasında 58 tank çıkarma gemisi üretildi ve bunların 43 tanesinin Kıbrıs Barış Harekatı’na iştirak etti. Çıkartma gemileri görevlerini tüm zorluklara rağmen başarı ile yaptılar. Bu gemiler 56,5 metre uzunluğunda 11,5 metre genişliğinde, 200 tona kadar yük, 4 tank veya 5 zırhlı araç taşıma kapasitesinde idi. Ayrıca Ç sınıfı çıkarma gemilerine destek olarak Denizcilik işletmesi tarafından kömür taşımakta ve liman içinde kullanılan LT (Liman Taşıma) gemileri de bu amaç için hizmete alındı.

TCG ANADOLU TAŞIMA KAPASİTESİ

TCG Anadolu gemisi aynı anda 6 adet F-35B dikine havalanan savaş uçağı, 4 adet deniz versiyonu ATAK helikopteri, 8 adet genel maksat helikopteri (Muhtemelen T-625) 2 adet Seahawk, 2 adet İHA, 8 adet çıkarma aracı, 13 tank, 27 ZAHA (Zırhlı Amfibi Hücum Aracı) 6 zırhlı personel taşıyıcı, 33 hafif araç taşıyabilmektedir. Bu kuşakta uçakların TSK’da olmaması nedeniyle TCG ANADOLU güvertesinde uçak pisti olmasına rağmen ancak çıkarma operasyonlarında ve kuvvet trensferinde kullanılabilir.

TCG ANADOLU MALİYETİ NE KADAR

Büyük ölçüde yerli olarak üretilecek olan TCG Anadolu’nun maliyeti üzerine net bilgiler bulunmamakla birlikte toplamda 1 milyar 250 milyon Euro’ya ulaşması bekleniyor.

JUAN CARLOS TİPİ LHD GEMİLERDE YAŞANAN SORUNLAR VE TCG ANADOLU

Avustralya donanması 2007’de İspanya ile anlaşarak, bir kamu kuruluşu olan Navantia tarafından tasarlanıp inşa edilen ve Juan Carlos Sınıfı olarak bilinen, Havuzlu Çıkarma Gemisi türünde iki gemi satın almaya karar verdi. Gemilerin İspanya’da gerçekleştirilen inşa faaliyetleri 2008’de başladı.

Avustralyanın talep ettiği bazı değişiklere rağmen Canberra Sınıfı olarak tanımlanan bu iki gemi genel itibarı ile Juan Carlos ile eşdeğer bir tasarıma sahiptir. Aynı tasarım daha sonra Türkiye’ye satıldı. 2015 yılında inşasına başlanan ve Anadolu Sınıfı olarak adlandırılan yeni bir Juan Carlos sınıfı geminin inşasına başlandı.

TCG Anadolu da bazı ufak tefek farklıklar dışında İspanyol ve Avustralya gemileri ile eşdeğer olacağı için her iki donanmanın bu gemi ile yaşamakta olduğu tecrübeler içinde dikkâtle takip etmemizi gerektiren bazı önemli ayrıntılar mevcuttur.

Sadece Juan Carlos gemisinde değil, aynı sınıftan olan Avustralya’nın Adelaide gemisinde de sorun çıktı. Tonga’ya yapılan insani yardım görevi esnasında ana tahrik sistemi arızası yaşadı. Bilhassa Avustralyanın Carlos sınıfı gemiler hakkındaki tecrübeleri bizim için son derece önemli olabilecek mahiyettedir.

Canberra Sınıfı gemilerin Avustralya donanmasına kabûl edilmesinden kısa süre sonra ortaya çıkmaya başlayan bazı ciddi sıkıntılar, gizlenemeyecek kadar büyük olduklarından olsa gerek kamuoyuna da yansıdı. Mesela bunlardan birinin genel olarak kıç bölgesinde ve özellikle kapak çevresinde yaşandığı ifade edilen aşırı seviyedeki titreşim sorunları olduğu söylendi.

İkinci olarak ortaya çıkan çok daha ciddi sorun ise geminin Tahrik/Sevk sistemi kaynaklıydı ve üstelik aynı sıkıntıların her iki gemide birden ortaya çıkmış olmasının gösterdiği gibi mesele istisnai bir arıza durumundan ziyade tasarım/mühendislik kökenli olması kuvvetle muhtemel bir altyapıya sahip gibiydi.

Emekli amiral Türker Ertürk’ün açıklamasına göre; “Anadolu’nun ikizi İspanyol Amfibi Gemi Juan Carlos çok sık arıza verince 30 Milyon €’ya tahrik sisteminin (makine, şaft, pervane) değiştirilmesine karar verilmiş. 1 yıl hizmet dışı kalacak.”

LHD ANADOLU gemisine eş olan ve Avustralya donanmasında bulunan 2, İspanya donanmasındaki eş 1 gemide büyük maliyetli teknik sorunlar ve arızalar yaşandığı denizcilik dergilerine yansımaktadır. Milyarlarca dolar harcayacağımız Anadolu Sınıfı gemilerin dayanıklılık yeteneklerinin geminin kabulu yapılmadan ve olası bir savaş çıkmadan önce doğrulanmasını beklemek ve doğru dizayn bilgisine ulaşmak çıkabilecek dizayn hatalarını önceden araştırmak , tesbit etmek ve gereken tedbirleri almak gereği vardır.

Denizcilikte aynı plan/ proje ile yapılan gemilere SISTERSHIP (kardeş gemi) denir. TCG L-400 Anadolu çıkartma gemisinin kardeş gemileri İspanyol ve Avustralya donanmalarında vardır. Bu tip gemilerde manevra kolaylığı sağlaması için dümen yelpazesi yerine tekneye bağlandığı yerden sağa/sola dönebilen, pervane ile dümenin bütünleştirildiği bir sistem kullanılmıştır. Bu uygulama, bu tip gemilerin tekne büyüklüğü ve yapısı ile uyuşmamış ve belli bir devirden sonra teknede vibrasyon/ titreşim yaratmakta ve sürate bağlı olarak bu vibrasyon artmaktadır. Bu tür arızalar teknedeki mekanik ve elektronik sistemlerde sürekli olarak arızalar yaratır ve ayrıca sürekli titreşen bir ortamda görev yapan personelin sağlığını çok etkiler.   İşte bu neden/lerle İspanyol Amfibi Gemi Juan Carlos’un tersaneye alınarak bu pervane/dümen sisteminin ve de buna bağlı olarak ana makina ile arasındaki şaft v.b . birlikte çalışan tüm sistemin değiştirilmesine karar verilmiştir. Bunun da maliyeti geminin yaklaşık 1 sene tersanede hizmet dışı kalması ve ön hesaplamalara göre 30 milyon euro olacaktır. Görünen odur ki TCG ANADOLU L-400 hizmete girdiğinde bu tür arızalar ortaya çıkabilecektir.

ELEŞTİRİ

Geminin Deniz Kuvvetleri Komutanlığına teslim işlemi siyasi nedenlerle erken yapılmıştır. Bu gemi Deniz Kuvvetlerinde görevli olan komutanların, mühendislerin  eseridir. Proje Deniz Kuvvetleri Komutanlığınca 2013 yılında oluşturulmuş aşama aşama yürütülmüş ve 2015 yılında yapımına başlanmıştır.

Bu teslim törenine emeği geçmiş olan komutanlar, mühendisler davet edilmemiş, isimleri anılmamıştır. Bunlar bir devlet için vefasızlık ve saygısızlıktır. Ama bu durum Erdoğan’ın devletle bağdaşık olmamasından geliyor.

Ve çok daha önemlisi; TCG Anadolu’nun töreninde Deniz Harp Okulu Marşı’nın “Atatürk’ü izleyen yol…” kısmının kesildiği görüldü. Deniz Harp Okulu Marşının “Atatürk’ü izleyen yol...” sözlerinin yer aldığı bölümün Milli Savunma Bakanı Yardımcısı’nın talimatıyla kaldırıldığını belirtildi. MS Bakanı ve yardımcısını kınıyorum.

Naci Kaptan – 12 Nisan 2023

---

KAYNAKLAR

https://www.denizhaber.net/yerli-ucak-gemisinde-sona-yaklasildi-haber-46638.htm

https://web.archive.org/web/20170925075744/http://www.denizhaber.com.tr/turkiyenin-ilk-ucak-gemisi-tcg-anadolunun-ilk-kaynagini-cumhurbaskani-erdogan-ya-haber-67805.htm

https://tr.wikipedia.org/wiki/TCG_Anadolu_(L-400)

https://www.sonhaberler.com/tcg-anadolu-ozellikleri-nelerdir-tcg-anadolu-maliyeti-ne-kadar-tcg-anadolu-son-durum-haber-676222

https://www.trthaber.com/haber/dunya/kibris-baris-harekatinin-sembollerinden-c-128-gemisi-muze-oldu-503154.html

https://uskudar.biz/ihbarname/emare/iki-karlos-iki-ar%C4%B1za-bir-anadolu.html