YIKILIŞ
Zafer Köksal Eren
* 1600’lü yıllarda Osmanlı medresesinde fen bilimleri ve matematik öğretiminin meşru olup olmadığı tartışılıyordu. 1600’lü yıllarda Avrupa’da Harvey kan dolaşımını; Toriçelli, cıvalı barometreyi buldu.
* 1600’lü yıllara gelmeden Takiyüddin’in yaptığı ve Avrupa’da benzeri olmayan gözlemevi Kadızadelerin “Uğursuzluk getirir, yıkılmalıdır.” şeklindeki kışkırtmalarıyla yıkıldı. 1600’lü yıllarda Alman Kepler güneş sistemi yasalarını keşfetmişti.
* 1600’lü yıllarda Osmanlıda Hızır peygamberin sağ olup olmadığı tartışılıyordu. 1600’lü yıllarda Avrupa’da Gueriche ilk jeneratörü; Thomas Savery de ilk buharlı makineyi yaptı.
* 1600’lü yıllarda Osmanlıda Hazreti peygambere saygı olsun diye “Sallallahu aleyhi vesellem” demenin gerekip gerekmediği tartışılıyordu. 1600’lü yıllarda Avrupa’da Pascal, ilk hesap makinesini; Newton, yerçekimi yasasını buldu.
* 1700’lü yıllarda Osmanlıda Hz. peygamberin anne ve babasının mümin kabul edilip edilmeyeceği tartışılıyordu. 1700’lü yıllarda Avrupa’da Newton, ”Optik” adlı kitabını yayımladı. Volta, ilk elektrik bataryasını yaptı.
* 1700’lü yıllarda Osmanlıda firavunun imanla ölüp ölmediği tartışılıyordu. 1700’lü yıllarda Avrupa’da J.Watt, uzun süreli çalışan buharlı makineyi yaptı; Montgolfier kardeşler ilk uçan balon yolculuğunu gerçekleştirdiler.
* Osmanlı bu yüzyıllarda Muhyiddin Arabî’nin Şeyh-i Ekber (Büyük Şeyh) kabul edilip edilmeyeceğini tartışırken Avrupa’da Trevithick, ray üzerinde giden ilk treni (1804) yaptı.
* Bu yüzyıllarda Osmanlı kahve ve tütünün haram olup olmadığını tartışırken Avrupalı stetoskobu ( Kalp ve akciğer dinleme cihazı,1816) bulmuş; Ampere, elektrik akımını ölçen ampermetreyi yapmış, Faraday, elektromanyetik kuramları geliştirmişti.
* Bu yüzyıllarda Osmanlı ezanı güzel sesle okumanın gerekli olup olmadığını tartışırken; Avrupalı Londra’da ilk yer altı trenini (metro) (1863) yapmış; Plante, kurşunlu akümülatörü(1859) ; Graves Otis ise asansörü bulmuştu.
* Bu yüzyıllarda Osmanlı medresesi Yezit’e lanet etmenin gerekip gerekmediğini tartışırken Batı’da Cooke ve Wheatstone ilk elektrikli telgrafı buldu.
* Kanuni’den sonra yozlaşmaya başlayan Osmanlı medresesi türbelerin ziyaret edilip edilmeyeceğini tartışırken Batı’da Lavoisier (1781) kimyaya nicel yöntemleri yerleştiriyor, kütlenin korunumu yasasını buluyordu.
* Bu tarihlerde Osmanlı medresesi, kandillerde toplu olarak namaz kılınıp kılınamayacağını tartışırken Batı’da Avogadro Birleşen Hacim Oranları Yasası’nı buluyor (1811) ve kimyada yeni bir çığır açıyordu.
* Yozlaşan ve gittikçe geriye giden medrese “Selamlaşırken eğilmeli mi?” gibi (!) çok önemli bir soruya yanıt ararken Batı’da J.J.Thomson atomun yapısındaki elektronları keşfediyordu.
Osmanlı okyanuslara dayanıklı gemi yapamadı; ikincisi yobazlara dayanıklı bir kafa yapısı geliştirecek felsefe oluşturamadı. Yani Osmanlıyı her şeyden önce, ama her şeyden önce felsefeden ve bilimden uzak olmak yıktı.
YAZIYA KATKI / Naci Kaptan / 27.10.2020
İslami bisiklet
09 Eylül 2012 TARİHİNDE Uluslararası Teknolojik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Vakfı (UTESAV) tarafından düzenlenen ‘Teknoloji, Medeniyet ve Değerler-II’ konulu Düşünce Fırtınası toplantısında ‘İslami Bisiklet’ tartışıldı.
Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Alparslan Açıkgenç, “İslami bir bisiklet üretilebilir. Allah’ın rızasını gözeterek ve insanlara faydalı olması öncelenerek üretilen bir bisiklet İslami bisiklet olur” dedi.Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Alparslan Açıkgenç, her teknolojinin, ait olduğu medeniyetin değerlerini taşıdığını belirterek, ”Bakış açısı önemli. İslami bir bisiklet üretilebilir. Allah’ın rızasını gözeterek ve insanlara faydalı olması öncelenerek üretilen bir bisiklet İslami bisiklet olur” dedi.
