İNSANSIZ HAVA ARAÇLARIYLA ELEKTRİK
YÜKLEMESİ YÖNTEMİYLE BULUT TOHUMLAMA
Elektrik yüklemesi, yağmur oluşturmak maksadıyla bulut tohumlamanın yanı sıra, insan sağlığı için tehlike arz eden yoğun sisin dağıtılması ve yüksek elektrik yüklü bulutların nötralize edilmesi için de kullanılabilir.
Ercan CANER, Sun Savunma Net, 07 Ağustos 2021
Elektrik yüklemesi bulut tohumlama deneylerinde kullanılan Skywalker X8 modeli insansız hava aracı (İHA).
Bu yazı R. Giles HARRISON, Keri A. NICOLL, Douglas J. TILLEY, Graeme J. MARLTON, Stefan CHINDEA, Gavin P. DINGLEY, Pehman IRAVANI, David J. CLEAVER, Jonathan L. DU BOIS ve David BRUS tarafından 14 Ekim 2020 tarihinde kaleme alınan ‘‘Demonstration of a Remotely Piloted Atmospheric Measurement and Charge Release Platform for Geoengineering – Uzaktan Komuta Edilen Atmosferik Ölçüm ve Yükleme Platformunun Jeomühendislik Uygulaması Konsept Gösterimi’’ başlıklı makalenin özetidir.
İklim değişikliği hava paternlerini değiştirirken ve bazı bölgelerde ağır kuraklıklar diğer yerlerde de ciddi sel baskınlarına neden olurken havanın kontrol edilmesi ve değiştirilmesine yönelik ilgi giderek artmaktadır. World Wildlife Fund’a göre 2025 yılına kadar dünya nüfusunun üçte ikisi su yetersizliği problemi ile karşı karşıya kalabilir.
Bulut Tohumlama
Bulut Tohumlama, yağış miktarı ve türünü değiştirmek için bulutların içine başta gümüş iyodür olmak üzere çeşitli kimyasal maddeler serpiştirerek bulutlarda meydana gelen fiziksel süreçleri etkilemek için kullanılan bir hava modifikasyonu yöntemidir. Yapay yağmur oluşturmakta kullanılan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılan testlerde başarılı sonuçlar alınan bir başka teknik ise bulutlar ve su damlacıklarının nispeten yoğun olduğu alanlara elektrik yüklemesi yapılmasıdır.
Bulut içinde elektrik yükü yayımı, damlacık yüklemesi ve damlacık büyütmenin kavramsal resminde bulut elektrik yükü ile yüklendiğinde su damlacıkları birleşerek büyümektedir. Elektrik deşarj iyonları, bulut içinde uçabilen, bu iş için tasarlanmış bir İHA tarafından serbest bırakılmakta ve su damlacıklarına elektrik yüklemektedir. Elektrik yüklemesi sayesinde serbest kalan iyonlar bulut içindeki su damlacıklarına tutunarak onların artan bir oranda büyümelerine neden olmaktadır. Bulut içindeki su damlacıklarının büyüme oranında artışa neden olan elektrik yüklemesi sayesinde yağış gerçekleşmektedir.
ÖZET: Alçak atmosferde her zaman elektrik yükü bulunmaktadır. Havada bulunan damlacıklar veya çok küçük parçacıklara (aerosol) elektrik yükü uygulandığında; çarpışma, buharlaşma ve çöküntü gibi davranışları etkilenerek değişmektedir. Yapay yükleme; sis, bulut ve yağmur düşmesini değiştirmekte potansiyel olarak kullanılabilecek, ancak henüz tam olarak keşfedilmeyen bir tekniktir.
Atmosfere elektrik yüklemesinin sonuçlarını deneysel olarak gözlemlemek maksadıyla uzaktan komuta edilen bir insansız hava aracı (İHA) geliştirilmiştir (Skywalker X8). İHA üzerinde, nominal yayma akımı ±5 µA olan kontrol edilebilir çift kutuplu yük yayıcılar her iki kanat altına yerleştirilmiştir.
İHA üzerinde ayrıca optik bulut ve meteoroloji sensörleri de yerleştirilmiştir. Sensörler elektrik yüklemesi yapılacak bölgeleri kendileri belirlemekte ve uygun alan tespit ettiklerinde elektrik yüklemesini başlatmaktadır.
- Giriş
Atmosferde bulunan elektriğin su damlacık bulutlarını etkilediği uzun süreden beri bilinmektedir. Bu alanda son zamanlarda yapılan deneysel ve teorik çalışmalar da elektrik yüklemesinin gerçekten de damlacık çarpışmaları ve birleşmelerini etkilediğini ve deneysel bulgular da bölgesel iyon salınımının yağış değişiklikleriyle bağlantısı olduğunu ortaya koymuştur.
Elektik yüklemesi; yağmur oluşturmak için bulut tohumlamanın yanı sıra, tehlike arz eden yüksek elektrik yüklü bulutların nötralize edilmesi ve özellikle havaalanları üzerinde oluşan ve insan sağlığı açısından risk oluşturacak yoğunluktaki sisin dağıtılması maksadıyla da kullanılabilir.
Uzaktan komuta edilen İHA’lar ile bulutların içinde ve su damlacıklarının olduğu alanlarda, damlacıkların elektrostatiğini değiştirmek potansiyel bir jeomühendislik tekniğidir. Uzaktan komuta edilen İHA; düzenli bir şekilde bulut içinde elektrik yüklemesi yapabilen ve bölgesel su damlacık ebatlarını ölçmenin yanı sıra, termodinamik ve elektriki koşulları izleyebilen sistemlerle donatılmıştır.
YAZININ TAMAMI İÇİN https://www.sunsavunma.net/insansiz-hava-araclariyla-elektrik-yuklemesi-yontemiyle-bulut-tohumlama/
