Erdoğan’ın Viyana Sözleşmesi’nden haberi yok mu?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarının aksine, yabancı ülke diplomatlarının Türkiye’de herhangi bir davayı izlemeleri için özel izin almaları söz konusu bile değil. Bu konuda Türkiye’nin imzaladığı iki sözleşme ve Anayasa ile Ceza Muhakemeleri Yasası’nda iki madde bulunuyor.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası dahil çok sayıda ulusal ve uluslararası metinde, davaların herkese açık olduğu hüküm altına alınmış. Viyana Sözleşmesi’ne göre ise konsolosların Can Dündar ve Erdem Gül’ün davasını izlemeleri görevlerinin bir parçası.
Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Caner Yenidünya, Türkiye’nin iç hukuku açısından, davaların kamuya açıklığının CMK’deki temel prensiplerden olduğuna dikkat çekti.
Mahkeme tarafından gizli yapılmasına ilişkin bir karar alınmadığı müddetçe o duruşmaya o ülkede yaşayan herkesin izleyici olarak girebileceğini vurgulayan Yenidünya, “Bunu engelleyen hiçbir yasal düzenleme yok” dedi. Büyükelçilerin ve konsolosların bulundukları ülkede, görevlerini nasıl yerine getirecekleri konusunda Viyana Sözleşmesi’nin olduğunu anımsatan Yenidünya “Sözleşmenin 3. maddesine göre, diplomatların görev yaptıkları ülkedeki gelişmeleri takip etme ve ülkelerine bildirme görevleri var. Yargı bağımsızlığı, basın özgürlüğü açısından Türkiye ile ilgili fasıllar açıldığı herkesin malumu. Zaten o fasıllar çerçevesinde bu tarz davaları takip etmelerini gayet makul karşılamak lazım. Zaten takip etmeleri gerekiyor” dedi.
Erdoğan yasayı ihlal ediyor
Koç Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Murat Önok da Viyana Sözleşmesi’ne dikkat çekerek, “Diplomatların iç işlerine müdahale yasağı var fakat, ülkedeki gelişmeleri yakından izleme hakları var. Bulundukları ülkedeki önemli olayları takip etmeleri iç işlerine müdahale anlamına gelmiyor. Mahkemeye herhangi bir telkin ya da talimatta bulunmadıkları sürece bir engel yok. Tam aksine, Cumhurbaşkanı yargıya talimat anlamına gelen beyanlarda bulunuyor. Kendisi ulusal hukuku ihlal ederken bu tür açıklamaları da hukuken mesnetsiz” dedi.
Türk diplomatlar da davaları izliyor
Türk diplomatları, görev yaptıkları ülkelerde, Türkiye’nin ilgilendiği pek çok davayı yakından takip ediyor. Türkiye’nin Almanya Büyükelçisi Avni Karslıoğlu, Nazi katliamı ile ilgili NSU davasının duruşmalarının birine katıldı. Sonraki duruşmalara da temsilci gönderdi. Vatan Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek’in AİHM’de, “Ermeni soykırımı emperyalist bir yalandır” sözleri nedeniyle İsviçre ile karşı karşıya geldiği davanın ilk oturumuna, eski AB Bakanı Egemen Bağış ve CHP eski Genel Başkanı ve Antalya milletvekili Deniz Baykal da katılmıştı. PKK lideri Abdullah Öcalan’ın yargılandığı davayı da pek çok yabancı diplomat izlemişti.
Yasalar ne diyor?
Viyana Sözleşmesi’nin 3. maddesinin d bendinde, bir diplomatik misyonun görevleri olarak şunlar sıralanıyor: “Bütün yasal imkânlarla, kabul eden devletin durumunu ve gelişmelerini tespit etmek. Bunlar hakkında gönderen devlet hükümetine bilgi vermek.”
lAvrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi şöyle diyor: “Herkes davasının, medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından, kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde görülmesini isteme hakkına sahiptir. Karar alenî olarak verilir. ”
Anayasa’nın 141. maddesi de açık: “Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır. Duruşmaların bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına ancak genel ahlâkın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde karar verilebilir. Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel hükümler konulur. Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.”
Ceza Muhakemeleri Yasası’nın 182. maddesine göre “duruşma herkese açık.” Maddeye göre, genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde, duruşmanın bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına mahkeme karar verebilir. Duruşmanın kapalı yapılması konusundaki gerekçeli karar, açık duruşmada açıklanır.
Cumhuriyet /
26 Mart 2016 Cumartesi
Arşiv, Erdoğan’ı mahcup etti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1998 yılında Yargıtay’ın hakkındaki hapis cezasını onamasından dört gün sonra 29 Eylül’de dönemin ABD Başkonsolosu Carolyn Huggins tarafından ziyaret edildi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, gazetemiz genel yayın yönetmeni Can Dündar ve Ankara Temsilcisi Erdem Gül’ün MİT TIR’ları nedeniyle dün yapılan duruşmaya ve duruşmaya katılan büyükelçileri hedef aldı. Erdoğan, “İstanbul’daki konsoloslar mahkemeye geliyor. Siz kimsiniz ya, sizin ne işiniz var orada?” diye konuştu.
Onun da haklarını savundular
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Belediye Başkanı olduğu dönemde, okuduğu bir şiir nedeniyle 10 ay hapis cezasına çarptırılmış, ceza 1998 yılında Yargıtay tarafından onanmıştı. Erdoğan, Yargıtay kararından dört gün sonra 29 Eylül’de dönemin ABD başkonsolosu Carolyn Huggins tarafından ziyaret edildi. Huggins görüşmenin ardından, ‘‘Demokratik yöntemlerle seçilen siyasetçilere yaptıkları konuşmalar nedeniyle verilen cezalar, Türk demokrasisine olan güveni zayıflatır’’ demişti. Dönemin ABD dışişleri sözcüsü James Foley de gazetecilere aynı sözleri tekrarlamıştı.
Erdoğan’ın cezasının Yargıtay tarafından onanmasının ardından kendisini ziyaret eden Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Denetim Komisyonu Türkiye Raportörleri Andreas Barsony ve Walter Schwimmer, Erdoğan’ın durumunu Türkiye’deki düşünce suçu ihlallerine örnek olarak göstereceklerini açıklamıştı.
CHP milletvekili Barış Yarkadaş, “1997- 98 yılları arasında Erdoğan’ı muhabir olarak izledim. Kendisi yabancı konsoloslarla çok sıcak temas halindeydi” dedi.
