22/05/2014
Radikal
FATİH YAĞMUR
1993 model Çin maskesi varmış!
Soma’da madenden skandallar çıkmaya devam ediyor. Şimdi de madencilere 21 yıllık Çin malı maskelerin kullandırıldığı tespit edildi.
Madendeki faciadan kurtulan her işçiden aynı cümleyi duymuştuk: ‘‘Maskelerimiz işe yaramadı, 45 dakika idare eder dedikleri maskeler 10 dakikada bitti.’’ İşte bunun nedeni ortaya çıktı. Çünkü maskeler 1993 yılında Çin’de üretilmiş. Yani 21 yıllık. Son kullanma tarihleri çoktan geçmiş. Modern maskeler 120 dakikaya kadar idare ederken uzmanlara göre bu maskelerin çalışması bile mucize.
Sudan ucuz!
CNN Türk’te dün Manisa’nın Soma ilçesinde 301 işçinin hayatını kaybettiği maden faciası sırasında karbonmonoksit gazından korunmaları için işçilere dağıtılan ancak içerisindeki gazın kısa sürede bittiğinden şikâyet edilen gaz maskelerinin fotoğrafları yayımlandı. Fotoğraflarda gaz maskelerinin Çin yapımı olduğu, son kullanım tarihinin geçtiği görülüyor. Bu maskeleri Çin üzerinden 30 dolara hatta toplu alım yapılması durumunda 17 dolara bile alabilmek mümkün. Amerika’da üretimi yapılan madenci tipi oksijen maskelerinin fiyatı ise 345 dolar. Yani 725 lira civarında. Avrupa ’daki ürünlere bakıldığında da fiyatlar neredeyse Amerika’daki ile aynı: 800 lira ile 1500 arasında değişiyor. Türkiye ’deki fiyatı ise ortalama 700 lira.
‘Çin malı maske korumaz’
Türkiye’de satılan ve Avrupa menşeli maskelerin fiyatları ise 700 lira ile 900 lira arasında değişiyor. Türkiye’de madenlere oksijen maskesi satışı yapan bir firma yetkilisi, Çin malı ürünlerin Türkiye’deki madenlerde kullanıldığını ve 30 dolar civarında fiyatının olduğunu ifade ediyor. Firma yetkilisi, Avrupa standartlarına sahip ürünler olan oksijenli ferdi kurtarıcı maskelerin ise tamamen oksijensiz (Yüzde 0) ortamlarda dahi solunum sağlayan cihazlar olduğunu belirterek, “Koşu bandında 8-10 kilometre hızla koşacak olursanız bu maskeler sizi 30 dakika idare eder. Eğer oturup bekleyerek kullanacak olursanız 75 dakikaya kadar kullanabilirsiniz” diyor.
Çin malı ürünlerin ise hiçbir fayda sağlamadığını sadece psikolojik etkisinin olduğunu belirten firma yetkilisi şunları anlatıyor: “Bu ürünleri için ortamda en az yüzde 17 oranında oksijen olması gerekiyor. Ortamda da maksimum yüzde 1.5 karbonmonoksit olmalı. Yani yüzde 1.5 üzeri karbonmonoksit olduğu ortamlarda bir fayda sağlamaz Soma’da olduğu gibi. Sadece psikolojik bir fayda sağladı o da 5 dakika veya 10 dakika kadar. Adı geçen madende bizim ürünlerimiz de mevcut. Ama keşke tüm işçilerde bu ürünler olsaydı. 6331 sayılı yasada yer alan şartta ‘filtreli ferdi maske kullanılabilir’ (FFK olarak tanımlanan) olarak geçiyor. Bu yüzden bu ürünler satılabiliyor maalesef.”
Somalı madencilerin kullandığı 30 dolarlık (Türkiye fiyatı) maskeler 1993 üretimi ve kullanım ömrü 5 yıl. Maden işçileri, bu maskelerin içerisindeki havanın 45 dakika yerine sadece 10 dakika dayandığını söylüyor. İşçiler, gereksiz yere kapağının açılması durumunda ise maaşlarından 350 lira ceza olarak para kesildiğini ifade ediyor.
Müfettişleri ve denetçileri de soruşturulacak
Soma Maden ve Soma Holding’in sahibi Alp Gürkan hakkında savcılığın gözaltı talebini mahkeme reddetti. Nöbetçi mahkemenin elde yeterli delil ve bilgi olmadığı gerekçesiyle gözaltı talebini reddettiği öğrenildi. Savcılık nöbetçi mahkemenin kararının kaldırılması için üst mahkemeye itirazda bulundu. Savcılık, maden işletmesini denetleyen, projesini onaylayan, üretim için olumlu raporu veren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişleri ve denetçilerini de soruşturmaya dahil etti.
Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturma kapsamında 39 şüpheli de belirlendi. Bu kişilerden 3 kişinin olayda vefat etmesi nedeniyle 36 kişi gözaltına alındı. Bunlardan aralarında İşletmenin Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan ile Genel Müdür Ramazan Doğru’nun da bulunduğu 8 kişi mahkemece tutuklanırken, 9’u hakkında adli kontrol kararı verildi. Şüphelilerden 11’ini savcılık, 8’ini ise mahkeme serbest bıraktı.
FEVZİ KIZILKOYUN/SOMA
21 Mayıs 2014
Sözcü
İşte o gaz maskeleri
Manisa’nın Soma İlçesi’nde, 301 işçinin can verdiği maden faciasının ardından en çok tartışılan konulardan biri olan, kurtulan işçilerin şikayet ettiği gaz maskeleri ortaya çıktı.Karbonmonoksit gazından korunmaları için işçilere dağıtılan gaz maskelerinin Çin yapımı olduğu, son kullanım tarihlerinin geçtiği, küflendiği ve kullanımının da çok ilkel şekilde yapılabildiği görüldü.
Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’ye ait ocakta 13 Mayıs’ta meydana gelen faciada 301 işçi yaşamlarını yitirdi, 486 işçi ise yaralı olarak kurtarıldı. Facianın ardından şirket yetkililerinin açıklamalarında, işçilerin gaz maskelerinin bulunduğu ve o anda yanlarında olduğu bilgisine yer verildi. Aynı açıklamalarda, bu maskelerin 45 dakikalık bir süre için işçilerin hayatta kalmalarını sağladığı da ileri sürüldü. Kurtulan işçilerden bazıları ise olay sırasında açtıkları gaz maskelerinin küflü olduğunu, bazıları ise çok kısa sürede tükendiğini öne sürdü.
İşçilerin yanında bulunduğu söylenen, kurtulan işçilerin ise şitayet ettiği o gaz maskeleri bugün ortaya çıktı. Maden şirketlerinde 9 yıldır çalışan Barış Kılıç’ın gösterdiği gaz maskesinin hiç bakımdan geçirmeden işçilere zimmetlendiği, içerisindeki havanın 45 dakika yerine sadece 10 dakika sürdüğü ve kullanımının da ilkel şekillerde yapıldığı belirlendi.
350 TL CEZA VERİLDİ
Gaz maskesini takıp uygulamalı olarak da gösteren Barış Kılıç, “Ben 9 yıldır bu şirkette çalışıyorum. Ve bana bu maskeyi verdikten sonra bir daha ne bakımını yaptılar ne de kullanmayı öğrettiler. Sadece bir kez kazayla kapağı açıldı. O zaman vardiye amirlerimiz bize nasıl kullanacağımızı gösterdi. Onun haricinde ben ve arkadaşlarım kimse bilmiyordu kullanımını. Hatta kapağı açıldığı için benden o zamanki maaşımın yarısı olan 350 TL’yi ceza kestiler” dedi.
Gaz maskesinin insan canını kurtarmadığını aksine kendi çalışmalarını da zorlaştırdığını dile getiren Barış Kılıç, “Bu maskeler ocağa indiğimiz sırada yanımızda bulunuyor. Ama çok eskilerden yapılmış bir maske, kullanımı çok zor. İnsan kafasına göre takamıyor. Ağzına oturmuyor. Üstelik Çin işi olan bu maskelerin çoğunun da kullanım tarihi geçmiş durumda. İşçinin hiç önemi yok onlar için. Olsa bu zamanda devirde, böyle bir maskeyle işçiler madene gönderilir mi? Zaten taktıktan 10 dakika sonra bitiyor ve aşırı ısınıyor. İnsan kaçmaya çalıştığı sırada nefes bile alamıyor” dedi.
DHA
