TARİHİN İÇİNDEN * ENVER PAŞA’NIN KAŞI …

ENVER PAŞA’NIN KAŞI …

Enver Paşa sol kaşındaki beyazlığı cihangirlik işareti olarak görüyordu. Kazım Karabekir’in anlatımıyla; “Kazım kaşımdaki beyazlığın bir cihangirlik alameti olduğunu söylüyorlar. Sen ne dersin?”(1)

K. Karabekir: ” Etrafını bir ağ gibi çeviren dalkavuklar Enver’i mitolojik bir kahraman yapabilmek için bütün maziyi hayasızca yalanladılar. Enver’in Allah tarafından Türk milletine ihsan edilmiş dahi bir kahraman olduğuna halkı hükumeti padişahı ve hatta Enver’in kendisini de inandırdılar. (1)

Enver Paşa’nın bekleme salonunun hergün birçok acayip kılıklı kişilerle dolup boşaldığını şaşkınlıkla görmesi üzerine Ali İhsan Sabis şöyle yazar:

“Yaverleri yokladım kısmen kendileriyle görüştüm. Anladım ki bunlar(…) Turan Yolu Turan Fatih’i fikrini telkin ediyorlar ve kendisinden bağış olarak Mesture(örtülü ödenek) parası koparıyorlar kimisi kasideler methiyeler yazmış okumak istiyor kimisi gördüğü rüyadan semavi bir ilham manası çıkarmak istiyor kimisi Enver Paşa’nın kaşındaki beyaz kılların cihangirlik alameti olduğundan dem vurmak istiyor. “(2)

Kazım Karabekir:”Enver Paşa kendisini Napolyon olma yeteneğine sahip olduğunu inandırmıştı. Beşiktaş’taki evinde kendisini ziyarete gittiğimde bekleme odasında bir almanla karşılaştım. Duvarda bir Napolyon resmi masada bir Napolyon heykeli vardı. Alman bunları göstererek “Burada Napolyon orada Napolyon(eliyle yukarıda Enver’in bulunduğu odayı göstererek) yukarıda da bir Napolyon” dedi. (1)

Liman von Sanders Enver paşa’nın Avrupa cephelerine gönderilmek üzere Almanlara önerdiği iki Türk tümeninin gönderilmesini Osmanlı’da daha çok ihtiyaç olması gerekçesiyle engeller. Adeta Sanders Osmanlı paşası Enver ise alman generali gibidir. (3)

Sanders Alman genelkurmayının yönlendirmesiyle ve Bronsart’ın planlamasıyla başlayan Sarıkamış harekatına da hezimet getireceği düşüncesiyle karşı çıkarken Enver Alman beklentilerini karşılamak yanında kendi gelecek hayallerini gördüğü harekatı tam bir kararlılıkla uygular. (4)

1. Dünya Savaşı içinde Osmanlı’ya gelen Alman savaş malzeme sandıkları ve hatta vagonlar üzerinde”Enverland” yazabilecek denli pervasızlık söz konusuydu. Bir diğer garip durum ise Osmanlı genel karargahında yazışmalar önemli oranda almanca yapılıyordu. (4)

Sakarya Savaşı öncesinde Enver Mustafa Kemal’in başarısız olacağını ve kendisine tekrar Anadolu’ya dönüş imkanı olacağını düşünerek Batum’da beklemektedir. Mustafa Kemal’in başkomutanlığında Sakarya Savaşı Eylül 1921’de kazanılır ve Enver’in geri dönüş hayali suya düşer. (4)

Enver yönetecek yeni bir vatan bulmak için sonuna kadar çabalayacaktı. Abdülhamit’e karşı olan devrimci hayatını tersi bir dönüşümle Pantürkist ve almancı bir diktatör olarak sürdürecek yenilince bir kez daha dönerek Komünist Enternasyonala yoldaş olduğunu ilan edecek ancak yoldaş rolüyle amacına ulaşamayacağını anlayınca bu kez karşı devrimci bir kimlikle yeniden Türkçülüğe dönecek Osmanlı’da kaybettiği “vatanı” Sovyetler Birliğine karşı ayaklandıracağı insanlarla Orta Asya steplerinde kurmaya çalışacaktı.

Enver Paşa 4 Ağustos 1922 tarihinde 25 süvari ile Pamir Dağı eteklerinde kızılordu birlikleriyle savaşırken 41 yaşında hayatını kaybeder. (4)

(1) K. Karabekir 1. Cihan harbine nasıl girdik?
(2) A. İhsan Sabis 1. Dünya harbi.
(3) D. Avcıoğlu Milli Kurtuluş Tarihi
(4) E. Aydın Osmanlı’nın son savaşı

– – – – – – – – – – – – –
Oraj Poyraz – a45UyF587661