MEDRESELİLER ASKERE GİTMEZLERDİ
Osmanlı toplumundaki bir başka huzursuzluk konusu da “Asker – Medreseliler” arasındaki çatışma idi. Medreselilerin askerlik hizmetinden bağışık tutulmasını haksızlık olarak değerlendiren Harbiyeliler, bu durumun devamı için medrese mensuplarının hiç olmazsa basit bir okuma-yazma sınavına tabi tutulmalarını istiediler. Şeyhülislamlık ile Harbiye Nezareti arasındaki pazarlık sonucu medreselilerin birkaç satır yazı yazmalarını, birkaç basit cümle okumalarını ve Namaz, Oruç bahislerinden sorular içeren bir sınava tabi tutulmaları kabul edildi.
Bu karar, medreselilerde Harbiye Nazırı’na karşı büyük öfke doğurdu. Yapılan basit sınavlarda medrese tahsilli olanların çoğunluğu başarılı olamadı. Bu durum Osmanlı’da medreseli olan din adamlarının büyük çoğunluğunun okuma yazma bilmediği ve cahil olduklarını gösteriyordu. Kendisi cahil olan çevresine nasıl bilgi aktaracaktı?
Hey 15’li türkülerine konu olan lise öğrencilerinin cephelere gönderildiği ve şehit olduğu zamanlarda askerlikten bağışık olan medreselilerin, din adamlarının askere alınmasına karar verildi. Medreselilerin Atatürk düşmanlığının bir gerekçesi de budur.
Sayın Mehmet Boz’un yazıya yaptığı katkıyı paylaşıyorum;
YIL:1911
“Mükellefiyet-i Askeriye Kanunu Layihası” KONULU 30 Ekim 1911 tarihli MECLİS-İ MEBUSAN tutanağından: OHANNES VARTEKS EFENDİ (ERZURUM)
– Efendiler, herkesin malumu olduğu üzere, ulema ve ruhaniler, mütefekkir ve alimler nihayet herkes askerlik vazifesinin mukaddes olduğuna bar bar bağırıyorlar. Maatteessüf bu bar bar bağıranlar kitaplara yazanlar, kürsülerde vaız edenlerden hiçbirisi bu hizmet-i askeriyenin mukaddes olduğunu şahsen ve fiilen göstermemişlerdir. Şimdi zengin 50 lira verip kaçıyor. O halde muharebeye kim gidecek?
Fukara, değil mi?
Ne için zenginlere bu mukaddes hizmetten kaçmak için fırsat veriyorsunuz?
Ne için onlara bu mukaddes vazifeden bir hisse vermiyorsunuz?
Bu mukaddes vazifeyi yalnız fukaraya veriyorsunuz.
Bu nasıl adalettir, bu nasıl müsavattır? [1]
YIL :1922
1 Nisan 1922’de Konya’ya gelen Mustafa Kemal’in inceleme ve gezi programları içinde bir medrese de vardı. Kanlı canlı, genç mollalar ile hocalar avluda dizilmiş, bekliyorlardı. En yaşlı hoca, Paşa’dan medrese sayısının artırılmasını ve medrese öğrencilerinin askere alınmamasını rica edince, M. Kemal Paşa sinirlendi:
– “Sizin için medrese, Yunanlıları mağlup etmekten, halkı zulümden kurtarmaktan daha mı değerli? Millet kan içinde yüzerken, halkın en iyi çocukları cephelerde dövüşür, yurt için canlarını feda ederken, siz burada genç, sapasağlam delikanlıları besiye çekmişsiniz. Bu asalakların askere alınmaları için yarın emir vereceğim.” / İlhan Selçuk’un “Bu kitabı okuyun, çocuklarınıza okutun, dostlarınıza armağan edin!” dediği Turgut Özakman’ın Şu Çılgın Türkler kitabından(2 )
YIL 1980:
28 Şubat 1980’de ilk dövizli askerlik kanunu çıktı. O zamanki parayla bedeli 440 bin liraydı. Batı sermayesi girmeye başladıkça fakir Türk’ün gövdesi pazara sürülüyordu.
Kara çadır türküsünü dinlemek meseleyi daha iyi duyumsamamıza neden olacaktır.
“Yemen yolu çukurdandır
Karavana bakırdandır
Zenginimiz bedel verir
Askerimizi fakirdendir
Tarlalarda biter kamış
Uzar gider vermez yemiş
Şol Yemen’de can verenler
Biri Memet, biri Memiş…
Pingback: ANALİZ : TARİHİN İÇİNDEN * MEDRESELİLER ASKERE GİTMEZLERDİ – Stratejik Güvenlik