TÜCCAR VE MARANGOZ
Olay 1506’da Frankfurt’ta kaydedilmiştir
Frankfurt’a gelen bir tüccar içinde 800 lonca bulunan para kesesini kaybeder. Yoldan geçen bir marangoz da bu tüccarın para kesesini bulur. Son derece namuslu ve yoksul olan marangoz cüzdanı bulduğunu kimseye söylemez ve bu kadar çok para kaybının farkedilmemesinin mümkün olmadığını değerlendirir ve sahibinin bu parayı arayacağını düşünerek bekler.
O zamanlarda , 40 lonca ile iyi bir at satın alınabildiğinden 800 lonca karşılığı yaklaşık 20 at satın alınabilirdi.
Para kesesini düşüren tüccar kiliseye giderek rahibe, içinde 800 lonca olan para kesesini kaybettiğini ve bularak getirene 100 lonca vererek ödüllendirileceğini söyler. Bu durum çevreye duyurulur. Bunu haber alan marangoz paranın sahibinin ortaya çıkmasına sevinir ve parayı getirerek içinde 800 lonca para olan keseyi rahibe teslim eder.
Tüccar gelir ve çantayı alır parayı sayar fakat parayı getirene vadetmiş olduğu 100 lonca yerine marangoza 5 lonca uzatır. Marangoz ve rahip tüccara sözünü tutmasını söyler. Aç gözlü tüccar, vaat edilen 100 loncayı vermemek için cüzdanında 800 değil 900 lonca olduğunu söyleyerek marangozun çantadan 100 lonca aldığını iddia eder.
Rahip, duruma üzülür ve marangozu iyi tanıdığını, onun dürüst bir adam olduğunu asla böyle bir şey yapmayacağını söyler. Tartışma kızışır. Rahip, işin aydınlanması ve gerçeğin bulunması için tüccarı ve marangozu Frankfurt mahkemesine götürür.
Yargıç davayı başlatır, olayı dinler ve tüccara, İncil’e elini koyarak 900 lonca kaybettiğini yemin etmesini söyler. Tüccar tereddüt etmeden elini İncil’e koyar ve yemin eder. Yargıç, marangoza da 800 lonca bulduğuna yemin etmesini söyler. Marangoz da elini İncil’e bastırarak yemin eder.
Herkes merakla hakimin kararını beklemektedir. Hakim her şeyin gün gibi açık olduğunu belirterek ;
“Edilen yeminlere ve verilen ifadelere göre marangoz 800 lonca buldu fakat tüccar 900 lonca kaybetti. Yani marangozun bulduğu kese tüccarın değil. Dolayısıyla marangozun bulduğu para, aradan 3 hafta geçmesine rağmen sahibi çıkmadığına göre bu 800 lonca marangoza aittir. Marangoz dürüst davranmış ve bulduğu parayı rahibe teslim etmiştir. Tüccar ise yemin ederek kaybettiğini söylediği 900 loncasını aramaya devam edebilir” kararını verir.
Böylece verdiği sözü tutmayan ve marangozu da hırsızlıkla suçlayan, iftira atan, yalancı cimri tüccar, adil bir yargıç tarafından cezalandırılmıştır. Bu olay Frankfurt adli tarihine geçmiştir.
Sayın Hulusi Esen’e teşekkür ederim
