TARİHİN İÇİNDEN * VATAN HAİNİNİN OĞLU DEVLETİ NASIL HARACA BAĞLADI

Georgios Zariphis (Yorgo Zarifi)

VATAN HAİNİNİN OĞLU DEVLETİ NASIL HARACA BAĞLADI

Osmanlı’nın iliğini sömüren adam: YORGO ZARİFİ

Osmanli vatandaşı Baba Zarifi, 1821″de Osmanlı”ya karşı Mora yunan ayaklanmasını finanse ettiği ortaya çıkınca hain ilan edildi, yakalanamadı. Odesa”ya kaçtı, İstanbul”daki mal varlığına el kondu. 1839″da Yunanistan”a yerleşen Zarifi”nin malları arasında Köşkü”nün yanı sıra Adalar”da birçok konak bulunuyordu.

Daha sonra İstanbul”a dönen Zarifi”nin büyük oğlu Yorgo Zarifi, bir banka kurdu, Sultan Abdülhamit”in mali danışmanı oldu. 1876’da II. Abdülhamit padişah olunca Osmanlı’nın borç sarmalında ki kötü kaderi değişmedi.

Borç, faiz batağı daha da derinleşti.

1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) sırasında Avrupa’dan borç almak mümkün olmadı. Osmanlı yine Galata Bankerlerine avuç açmak zorunda kaldı. Banker Zarifi ile gizli bir antlaşma yapıldı. Bu anlaşma ile Osmanlı, Banker Zarifi’ye yüzde 15 faiz ve yüzde 5 komisyon vermeyi kabul etti.

Zarifi’yle ayrıca 300 bin liralık bir avans anlaşması imzalandı. Bunun karşılığında da Zarifi’ye yüzde 12 faiz ve aylık, 0.25 komisyon verilecekti. Zarifi’ye güvence olarak da bazı vilayetlerin aşar ve ağnam gelirleri gösterildi. Savaş devam ederken Osmanlı Zarifi’yle ve birkaç bankerle 45 milyon kuruşluk yeni bir anlaşma daha imzaladı.

Osmanlı 93 Harbi’ni kaybetti. Ruslar Yeşilköy’e kadar geldiler.

Galata Bankerleri, yüksek faizli alacaklarını tahsil etmek için Osmanlı’nın bir şekilde ayakta kalmasını istiyorlardı. Bu nedenle 93 Harbi sonrasında da Osmanlı’ya borç vermeye devam ettiler. 93 Harbi sonrasında 1878 yılı itibarıyla Osmanlı’nın, faizler dâhil, Galata Bankerlerine toplam 11 milyon Osmanlı Lirası borcu vardı. Bunun 690.000 lirası doğrudan Yorgo Zarifi’nin alacağıydı.

22 Kasım 1879’da Sadrazam Said Paşa, Banker Yorgo Zarifi ve Salamon Fernandez gibi Galata Bankerleri ve Osmanlı Bankası yetkilileriyle “Rüsumu Sitte” anlaşmasını imzaladı. Anlaşmaya göre Osmanlı’nın 6 kalem geliri; tuz inhisarı, tütün inhisarı, damga resmi, alkollü içki, balık avcılığı ve ipek aşarı Rüsumu Sitte idaresine bırakılıyordu.

Galata Bankerlerinin bu “Rüsumu Sitte” uygulamasından etkilenen Avrupalı alacaklılar hemen harekete geçtiler. Avrupalı alacaklılarla Osmanlı arasında 20 Aralık 1881’de “Muharrem Kararnamesi” imzalandı. Bu kararnameyle 1881’de Duyunu Umumiye İdaresi kuruldu.

Rüsumu Sitte gelirleri bu idareye devredildi. Avrupalı devletlerin temsilcilerinden oluşan Duyunu Umumiye, Osmanlı’nın temel gelir kaynaklarına el koyup alacakları tahsil etmeye başladı. Böylece Osmanlı tam bağımlı hale geldi.

Kaderin garip cilvesidir! Osmanlı’nın Avrupa’ya tam bağımlı olduğu o günlerde, Mustafa Kemal adında bir çocuk doğuyordu Selaniğin subaşı mahallesinde.

Selen Atasoy

VATAN HAİNİNİN OĞLU DEVLETİ NASIL HARACA BAĞLADI