28 Ağustos 2016
Anıl Göç – Onedio Üyesi
Tarihi Bir Keşif:
500 Yıl Önce Yazılan Latince
Kitapta Türkçe Deyişler Ortaya Çıktı!
Dilimiz Türkçe, uzun yıllardan beri görüp geçirdiği tarihi süreçler içerisinde birçok değişiklik geçirmiştir. Bazen farklı alfabelerle yazılmış, bazen de diğer dillerle ilişkisi sebebiyle genişlemiş veya daralmıştır. 1927 yılından sonra kullanılmaya başlanan Latin alfabesi de dilimizin son yazı şeklidir. Peki 1927 tarihinden yaklaşık 300 küsur sene evvel Türkçe’nin bir kitapta Latin harfleriyle yazıldığını duysanız şaşırır mıydınız?
Kitabın hikayesi 1526 yılındaki Mohaç Savaşı’na kadar uzanıyor.
11 yıl boyunca Osmanlı’da esir olarak kalan Georgieuiz, Türkler hakkındaki gözlemlerini ‘De Turcarum Moribus’ adlı eserine aktardı.
Bartholomeo Georgieuiz, esareti sırasında yazdıklarını temelde iki vesikada toplamıştır. Bu vesikalar, esaretten kurtulduktan sonra 1553 yılında Paris’te birleştirilmiş ve ortaya De Turcarum Moribus adlı eser çıkmıştır. Bartholomeo’nun bundan başka 1566 yılında yaşama veda edinceye kadar, birçok eser verdiği bilinmektedir.
İşte kitapta geçen Türkçe ifadeler!
Yaradandan istemişem yardımı
Terk eyledim zamanımı yurdumu
Ne eyleyim yenemedim aklımı
Türkçe’ye yapılan başka atıflar
Selamın Aleyküm Baba
Selamın Aleyküm Ana
Aleyküm Selam Rahmetullah
Yazar, kitabın ilerleyen sayfalarında ise bir Hristiyan ile Türk’ün diyaloglarını yazıyor.
İstanbul‘a giderim Sultanım.
Ne işin var bu memlekette?
Bezirganlık [tüccarlık] ederim efendim, maslahatım [işim] var Anadolu’da.
-Hiç nesne bilmezim sana demeğe.
+Yoldaşın var mı seninle?
-Yok, yalnız geldim.
+Benimle gelir misin?
-Irakmıdır [uzak mıdır] senin otağın?
-Gel gösteriver Allah’ını seversen.
+Kalk içeri dur burda.
-Hangi taraftan der bilmezim.
+Sağ eline bak gün doğusuna
-Bir bu ev eser gibi görünür o mudur?
-Allah’a ısmarladık seni. Ben oraya gitmezim.
+Bre neden korkarsın? Niçin gelmezsin?
-Benim yolum ora değildir.
+Var git sağlığına eğer gelmezsen.
+akıbet hayır olsun ben kurtuldum çok şükür Allah’a
Peki bu eseri nasıl değerlendirmeliyiz?
