ŞARTLANDIRMA UZERINE BİR DENEY
Jim Dornan
SAHİLDEKİ PİYANO
AÇ BALIK
“Yıllar önce bir bilimsel deney yapilmisti. Deneyde Kuzey bölgelerde yasayan uzun burunlu ve keskin disli bir balik olan Pike baligi bir akvaryuma konuyor ve burada kücük tatli su baliklariyla beslenmesine izin veriliyordu. Daha sonraki günlerde baligin davranislari kameralarla izlenerek kayit altina alinmisti.
Bir müddet sonra,bilim adamlari Pike baligi ile kücük baliklar arasina cam bir bölme koyarak sartlari degistirdiler. Artik Pike, ne zaman kücük baliklardan birini yemek istese aradaki cam bölmeye carpiyordu.Bu sekildeki basarisiz gecen,kafasini carparak canini acitan ve sonunda hicbir ödülü olmayan bir cok denemeden sonra, Pike kücük baliklari yemek icin engelin ötesine gecme fikrinden vazgecti.
Pike baliginin artik tamamen ac kaldigina inanan bilim adamlari aradaki cam bölmeyi kaldirdilar ve kücük baliklarin akvaryumun her yerinde dolasmalarina izin verdiler. Bu durumda kücük baliklar,ac kalmis büyük baligin avlamasina uygun bir hale gelmislerdi.
Ama herkesi sasirtan husus su olmustu: Pike baligi kücük baliklari yemek üzere hicbir tesebbüste bulunmamis, her tarafi yem olacak baliklarla dolu ve kendisi de ac iken, akvaryumun icinde yüzmeye devam etmis ve baliklari yemek icin hic bir caba göstermemisti.
Cünkü Pike yiyecek bulmak üzere giristigi basarisiz ve aci veren o kadar cok denemeden sonra, bu isin basarisizlikla sonuclanacagina ikna olmustu. Sonunda acliktan öldü. Hem de yiyebilecegi bir sürü kücük balik etrafinda yüzerken! Elde edebilecegi yiyecekler yaninda ve bol miktarda bulunuyordu. Ama balik,cevresinde yiyecek bir seyler bulunmadigina inanmisti…
Günümüzde ne kadar cok insan ayni durumda degil mi? Onlar her zaman aci veren denemelerini, gecmis basarisizliklarini,kacirdiklari hedeflerden ve reddedilmekten dogan utanc duygularini ve kirilan cesaretlerini hatirliyorlar. Bunun sonucunda da basari ya da degerli seyler yaratma sansinin onlar icin artik mevcut olmadigi seklinde bir inanca saplaniyorlar.
Basarili olacaginiz konusundaki inancimizi sürdüremezsek, tipki balik deneyinde oldugu gibi, belki bunun bedelini hayatimizla ödemeyiz, ama istedigimiz amaçlarımıza ulasamayiz.”
