Belçika’dan gelen;
“Türkiye, Atatürk’ü Allah’a borçlusun, geri kalan her şeyi de Atatürk’e…”
yolundaki yılbaşı kartı 49 yıl önceki bir anımı hatırlattı.
Bu sözü Belçika’da ben ilk kez 1969 yılında kullandım. Anvers’teki konsolosluğum döneminde, Anvers Soroptimist Derneği, İstanbul’da, Kağıthane taraflarında, Yahya Kemal Mahallesinde bir Kız Teknik Öğretmen Okuluna yardım için düzenlediği bir akşam yemeğinde, Türkiye hakkında bir konuşma yapmamı istemişti. Benim de Belçika için turist rehber kitabı olan “Guide Bleu-Belgique” adlı kitabın giriş bölümünde rastladığım bir cümle aklımda kalmıştı.
Cümle, Anvers’ten geçerek Hollanda’da denize dökülen ve Fransızca adı l’Escaut, Flamanca adı da Schelde olan nehir için şöyle diyordu:
“Anvers doit l’Escaut à Dieu et tout le reste à l’Escaut (Anvers Schelde nehrini Allah’a borçludur. Geri kalan her şeyi Schelde nehrine borçludur)”.
Ben de bu cümleyi Başkonsolosluğun sekreteri Madame Kruise’a Flamancaya tercüme ettirdim. Ve yaptığım konuşmada dedim ki:
“Anvers’te bir atasözü vardır, ‘Antwerpen aan te Got verschuldig voor Schelde, en al het andere, aan te Schelde verschuldig’ diye. İşte Cumhuriyet Türkiye’si de Atatürk’ü Allah’a borçludur. Geri kalan her şeyi Atatürk’e borçludur”.
Yemekten sonra teşekkür için yanıma gelenler, “Atatürk’ün Türkiye için ne anlam ifade ettiğini bize söylediğiniz o Flamanca atasözü sayesinde şimdi daha iyi anlıyoruz” dediler.
O akşamki yemek ve yaptığım konuşma ertesi günkü yerel basında yer aldı. Konuşmanın metnini ve yerel basında akşam yemeğiyle ilgili çıkan haberlerin kesitlerini o tarihte Brüksel Büyükelçiliğine göndermiştim. Herhalde Anvers Başkonsolosluğu ve Brüksel Büyükelçiliği dosyalarında kopyaları vardır.
En iyi dileklerimle.
Yaşar Yakış
Dışişleri eski Bakanı
Former Turkish Foreign Minister
