Araştırma yazısı
TÜRKİYE NASIL DÖNÜŞTÜRÜLDÜ ?
DİN TABANLI İSLAM DEVLETİNE GİDİŞİN SERÜVENİ – 5
Naci KAPTAN
MİLLİ SELAMET PARTİSİ (MSP)
12 Mart müdahalesinden hemen sonra 20 Mayıs’ta MNP kapatıldı. Genel başkan Necmettin Erbakan İsviçre’ye gitti. Kapatılan MNP’nin kadroları, benzer bir tüzükle, yaklaşık 1,5 yıl sonra 11 Ekim 1972’de, Millî Selamet Partisi (MSP) adıyla yeni bir parti kurdular. Partinin Genel Başkanlığı’na Süleyman Arif Emre getirildi.Parti 42 ilde teşkilatlandı.
MSP’nin kuruluş çalışmaları içinde yer alan Necmettin Erbakan, bu partiye resmen 1973’ün Mayıs ayında katıldı, 20 Ekim 1973’te partinin genel başkanı oldu. 14 Ekim 1973 seçimlerinde MSP 1.2 milyon oy aldı, %11’lik bu oyla 48 milletvekiliyle meclise girdi. Senato seçimleri sonucunda ise 3 senatörlük kazandı.
26 Ocak 1974’te CHP-MSP koalisyonu kuruldu. Başbakan yardımcısı Necmettin Erbakan, din işlerinden sorumlu devlet bakanlığı, içişleri, adalet, ticaret, gıda tarım hayvancılık, sanayi teknoloji bakanlıklarını aldı.
İslami motifleri ağır basan parti, Bülent Ecevit’le birlikte CHP-MSP koalisyonuna katılarak iktidar denkleminde yer aldı. Ancak bu ortaklık bir süre sonra bozuldu. Milli Görüşçüler, 1975’te Adalet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi ile koalisyona katıldı. Bu hükümete Milliyetçi Cephe (MC) adı verildi.
MSP kamuoyunda takunyalı parti olarak tanındı. Ahlak ve maneviyat ve ağır sanayi partisiydi. Genel Af Kanunu’na 22 milletvekili ret oyu verdi, 141 ve 142 mahkumları af dışı kaldı. Ecevit, 7 aylık bu koalisyonu, Kıbrıs Harekâtı başarısıyla yürüttü ancak iki parti anlaşamadı, hükûmet dağıldı.
MSP, soldan sonra sağla koalisyona girdi. 31 Mart 1975’de AP-MSP-MHP-CGP 1.MC’yi
(milliyetçi cephe) kurdular.Bir süre sonra koalisyon bozulduğunda birinci MC hükümeti geride kalmıştı. Ancak iktidara taşınan MSP 1977’de yeniden bir koalisyona gitti. MSP bu koalisyonlarda anahtar parti idi.Ortaklar da hükümetin ismi de aynıydı. 2. MC dönemi başlıyordu. Ortaklık, 12 Eylül askeri darbesiyle birlikte son buldu. Tüm partiler gibi, MSP de kapatıldı.
MSP, 12 Eylül 1980’e kadar, Türkiye’nin siyâsal yaşamında etkin bir rol oynadı. Üç kez koalisyon hükümetlerinde yer aldı. 12 Eylül yönetimi tarafından diğer partilerle birlikte kapatıldı.
REFAH PARTİSİ (RP)
Milli Görüş hareketi siyasi arenadaki yerini sağlamlaştırabilmek için darbe sonrası, 1983’te Refah Partisi adıyla yeniden sahneye çıktı. Milli Güvenlik Konseyi 33 kurucu üyenin bulunduğu girişimi veto etti. Veto edilen Ali Türkmen’in yerine Ahmet Tekdal geçti. 1987’deki referandumla birlikte siyasi yasağı kalkan Necmettin Erbakan ise 17 arkadaşıyla birlikte, partiye katıldı. 2. RP Kongresi’nde ise genel başkan seçildi. 1996’da Doğru Yol Partisi’yle koalisyon kuran Erbakan, Başbakan oldu.
Kuruluşu ve 1980’ler
Milli Selamet Partisi, 12 Eylül 1980 askeri harekatından sonra kapatılmıştı. Milli Güvenlik Konseyince siyasi partilerin yeniden kurulup faaliyet göstermesine izin verilmesi üzerine 19 Temmuz 1983’te avukat Ali Türkmen başkanlığında Milli Selamet Partisinin görüşlerini benimseyen Refah Partisi (RP) kuruldu. Kurucularının Milli Güvenlik Konseyi (MGK) tarafından birkaç defa veto edilmesi sebebiyle, kadrosu, kanunların öngördüğü zamanda tamamlanamadığından 1983 seçimlerine katılamadı. Daha sonra kurucu üyeler arasından veto edilmeyen Ahmet Tekdal parti başkanlığına getirildi.
Refah Partisi ülke çapında çok kısa zamanda bütün teşkilatını kurdu. Programında manevi kalkınmaya ve sanayileşmeye ağırlık vereceğini belirterek, Milli Selamet Partisinin muhafazakar-dini oy tabanına yerleşti. İlk olarak 25 Mart 1984’te Ahmet Tekdal başkanlığında yerel seçimlere katıldı. Oyların
% 4.44’ünü alarak Urfa ve Van belediye başkanlıklarını kazandı.
28 Eylül 1986’da 11 ilde yapılan milletvekili ara seçimlerine katıldı. Bu seçimlerde % 4.76 oy alabildi. 6 Eylül 1987’de yapılan referandum (halk oylaması) ile bazı eski siyasi parti liderlerine siyaset yapma yasağı kaldırılınca, MSP eski başkanı Necmettin Erbakan Refah Partisi genel başkanlığına seçildi (11 Ekim 1987).
Refah Partisi, Kasım 1987’de yapılan milletvekili erken genel seçimlerine Necmettin Erbakan başkanlığında girdi. Oylarının oranını % 7,16 oranına çıkardı. Ülke genelinde% 10 barajını aşamadığı için milletvekili çıkaramadı. Mart 1989’da yapılan Belediye Başkanlığı (Yerel İdare) Genel Seçimlerinde Türkiye genelinde toplam oy oranını % 9.8’e çıkardı. Kahramanmaraş, Sivas, Şanlıurfa, Van ve Konya illerinin belediye başkanlıklarını kazandı.
RP’nin Yükselişi
20 Ekim 1991 Milletvekili Erken Genel Seçimine Refah Partisi, Milliyetçi Çalışma Partisi, Islahatçı Demokrasi Partisi üçlü ittifak olarak katıldılar. Anayasaya göre iki ve daha fazla partinin birleşerek seçime katılmalarının yasak olması sebebiyle bu üç partinin ittifakları kâğıt üzerinde resmi bir belgeye dayanmamaktadır. Bunun için IDP ve MÇP partilerinin milletvekili adayları seçime katıldıkları bölgelerden bağımsız aday olarak katılmışlar, fakat her üç parti de birbirinin adaylarına oy vermişlerdir.
20 Ekim 1991 Erken Genel Seçimlerine bu şekilde katılan Refah Partisi (RP), Türkiye genelinde kullanılan seçmen oylarının % 16.90’ını alarak TBMM’ye 62 milletvekiliyle girdi. TBMM’de grup kuran dört partiden birisi oldu. Daha sonra Milliyetçi Çalışma Partisine ve Islahatçı Demokrasi Partisine mensup milletvekilleri ayrıldılar. Kapatılan partilerin açılmasına izin verilmesi üzerine açılan MSP Refah Partisine katıldı.
1994 Yerel Seçimlerinde büyük bir sıçrama yaptı; yüzde 19.14 oranında oy alarak, İstanbul ve Ankara belediye başkanlıklarını kazandı. 24 Aralık 1995 genel seçimlerinde yüzde 21.38 oy oranıyla 158 milletvekilliği kazandı ve birinci oldu. Seçimlerden hemen sonra Anavatan Partisiyle yapılan koalisyon görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlandı.
Kapatılması
Doğru Yol Partisiyle kurduğu koalisyon hükümeti (Refahyol Hükümeti) 28 Haziran 1996’da TBMM’de güvenoyu aldı, Erbakan da başbakan oldu. Daha sonra Erbakan’ın istifa etmesi üzerine Refahyol hükümeti dağıldı (Haziran 1997)
5.Bölüm sonu – Devam edecek
03 Kasım 2010
Naci KAPTAN
