Birgün / EKONOMİ
17.02.2018
Baskıcı AKP rejimi yatırımcıyı kaçırıyor
MMO, Türkiye’de dış yatırımların 2016’da 31 milyar doları bulduğuna dikkat çekti, “Yatırımcı dışarıya kaçıyor” uyarısında bulundu. MMO’nun yayımladığı analizde ülkedeki baskıcı, kayırmacı rejimin yatırımcıları kaçırdığı vurgulandı
TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO), Türkiye’nin dışa yatırım stokunun 2008 sonrası hızlandığına ve düzenli artışlarla 2016’da 31 milyar doları bulduğuna dikkat çekti ve “Yatırımcı dışarıya kaçıyor” uyarısında bulundu.
MMO, her ay iktisatçı-yazar Mustafa Sönmez’in katkısıyla hazırladığı ‘Sanayinin Sorunları’ bülteninin 36’ncısını “Türkiye’nin Dış Yatırımları” konusuna ayırdı.
Ekonomi Bakanlığı, Merkez Bankası, IMF, Hazine ve çeşitli bakanlık verileri kullanılarak yapılan analizde, Türkiye’nin dışarıya yaptığı doğrudan yatırımlar incelendi. Türkiye’nin hem dış yatırım çekmede hem de dışa yatırım yapmada, birçok çevre ülkenin gerisinde olduğu tespitine yer verilen araştırmada, özellikle son dönemlerde dışarıya kaçma eğilimi ağır basan yatırım kararlarına, baskıcı yönetimin yatırımları da kaçırdığına, bunun özellikle yatırım bekleyen işsizler açısından önemli olduğuna dikkat çekildi.
2016’da 31 milyar doları buldu
Analizde şu noktalar öne çıkıyor:
“»Doğrudan yatırım biçimindeki sermaye ihracı, küresel kapitalizmin bir gerçeği olarak tüm dünyada artıyor. Türkiye, doğrudan yabancı yatırım çekmeye çalışırken farklı saiklerle dışarıya yatırım da yapıyor. Ancak, benzer çevre ülkelerle kıyaslandığında Türkiye’nin hem dış sermaye çekmede hem de dışarıya yatırımda, küresel kapitalizm ile bütünleşmenin arka sıralarında olduğu görülüyor.
»Türkiye’nin dışa yatırım stokunun 2008 sonrası hızlandığı, dış yatırımların düzenli artışlarla 2016’da 31 milyar doları bulduğu görülüyor. Türkiye’nin dışa yatırımlarının dörtte üçünden fazlası Avrupa’da yer alıyor.
Finans sektörü başta geliyor
»Dışa yapılan yatırımların yüzde 68’i finansla ilgili. Sanayinin payı, dış yatırım toplamında yüzde 15’te kalıyor.
»Türkiye’nin dış yatırımlarında finans sektörü üçte ikinin üstünde bir payla ön sıralarda bulunuyor.
Bankalar, çoğunlukla Avrupa’da şube açarak kredi bulma, dış ticaret işlemlerine aracılık etmek için dış yatırımlarda öncü oldular.
»Dışa yatırım yapan sanayi firmalarının, sektörlerinde öne çıkan ve iç pazarı artık yeterli görmeyen firmalar olması dikkat çekici. Yatırım yapılan ülkelerin bakir pazarları, ucuz işgücü, ucuz hammadde, ucuz enerji fiyatları da yatırımcıları cezbediyor.
»Sanayi dışında başta dış taahhüt, havaalanı işletmeciliği ve iletişim alanlarında da Türkiye kökenli firmaların dış yatırımları kendinden söz ettiriyor.
Rejim icraatları da etkili oldu
»Dışa yatırım, küresel kapitalizmin bir gerçeği olmakla birlikte, Türkiye’deki realite cılız, sistemsiz ve çok farklı saiklerle yapılıyor. Son yıllarda dışa yatırım kararlarında, ülkedeki kayırmacı, hukuksuz rejim icraatları da etkili olmaya başladı. AKP rejiminin toplumu kutuplaştırıcı icraatı firmalar dünyasına da yansıdı. Kamu ihalelerinde korunan, kayırılan kesimlerle iktidarın ilişkileri netleştikçe, birçok firma rejim tarafından biata zorlandıkça, firmalar için yatırım yeri seçmede muhtelif coğrafyalar da alternatifler arasına girdi.
OHAL derhal kaldırılmalı
»Yoğun işsizlik yaşayan Türkiye’nin yatırıma ihtiyacı varken firmaların yatırım yeri olarak yurt dışını seçmesi, firmalar açısından anlaşılır bulunsa da, ülkedeki iş bekleyen kitleler açısından olumsuz. Ayrıca, yatırımlardan yararlanan yan sanayiden ileri-geri bağlantılı alt sektörlere, tedarikçilere kadar bir dizi kesim açısından da yatırımların dışa akmasının negatif etkileri bulunuyor.
»Özellikle ülkedeki politik iticiliğin, artan risklerin etkisiyle verilmiş yurt dışı yatırım kararlarından cayılması için, ülkede OHAL uygulamasının hızla kaldırılması, demokratik normların hâkim kılındığı bir parlamenter düzene, hukuk devletine yeniden dönülmesi şart.”
