İki yüz değil, iki bin yıl
öncesine götürülüyoruz

CUMHURİYET – Emre Kongar – 09 Haziran 2024

Osmanlı’nın 18. ve 19. Yüzyıllardaki “Değişme” adımlarını başlangıç sayan yazarlar, “İki yüz yıldır neden bocalıyoruz” diye sorarlar. (Niyazi Berkes’i yeniden okumanın zamanıdır.)

Şimdiki iktidarın, Demokratik, Laik ve Sosyal Hukuk Devleti olan Cumhuriyetimizi, Osmanlı Dönemi’nin din devletine doğru geri götürdüğüne işaret etmek isteyenler de “İki yüz yıl öncesine gidiyoruz” derler.

Aslında belki de Osmanlı-Türk değişme ve gelişme çizgisinin son dönemine bakıldığında, bu yorumlar anlamlıdırlar da.

Ama bana kalırsa, bugünkü sorunlarımızın saptanmasında ve çözümlerin önerilmesinde sadece Osmanlı dönemi değil, bütün insanlık tarihi ve sadece İslam Dünyası değil, başta Hıristiyan Dünyası olmak kaydıyla, bütün uygarlıklar dikkate alınmalıdır.

Ben bugün, iktidarın ülkeyi, Roma İmparatorluğu’nun bile gerisine götürdüğüne işaret etmek istiyorum.

Bilindiği gibi bugünkü çağdaş hukukun temelleri Roma İmparatorluğu tarafından atılmış sayılır. Her ne kadar Hammurabi Kanunları da insanlık tarihinin bilinen en eski yazılı hukuk belgelerinden biriyse de Roma Hukuku’nun ilkeleri, günümüzü daha çok etkilediği için Hukuk Fakültelerinde ders olarak bile okutulur.

Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde, Ceza Hukuku dersimizin hocası Sevgili Prof. Burhan Köni’nin karatahtaya yazarak belleğimize kazıdığı, Roma Hukuku’nun en iyi bilinen ve uygulanan iki ilkesi şudur:

Nullum crimen sine lege (kanun yoksa suç da yoktur; kanunsuz suç olmaz)

ve

Nulla poena sine lege (kanunsuz ceza olmaz; kanun yoksa ceza da yoktur)

Çağımızın hukuk anlayışı da bu ilkeleri benimsemiş ve bazı ünlü uluslararası ve ulusal davalarda bu ilkeler defalarca dile getirilmiştir.

Ne yazık ki bugünkü iktidar, ne Hukuk Devleti’in tanıyor ne Anayasa’yı ne de yasaları… 

Anayasa Mahkemesi’ni de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ni de ve bu mahkemelerin kararlarını da tanımıyor ve uygulamıyor.

Üstelik bunu da açıkça ifade ediyor ve “Şahsım Devleti”ni, Cumhurbaşkanı’nın bunlara aykırı olan kararları ve uygulamalarıyla yönetiyor.

Böylece ülkemiz, siyaseten ve hukuken “tam hukuksuzluk” ve “tam gayri meşruluk” dönemi yaşıyor. Çünkü iktidar, gücünün kaynağı olan Anayasa’yı tanımıyor! 

Oysa bakınız Anayasa Madde 6 ne diyor:

Madde 6 – Egemenlik, kayıtsız şartsız Milletindir.

Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organları eliyle kullanır.

Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz.

Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.

İktidarın kanun ve hukuk tanımazlığının pek çok örneği var.

Ama Cumhurbaşkanı’nın aşağıdaki sözlerinde belirttiği son örnek, bir “Hukuk Devleti” olan Türkiye Cumhuriyeti’ni, Roma İmparatorluğu’nun bile öncesine, iki bin yıl geriye götürüyor:

AKP’li Cumhurbaşkanı Beştepe’de, 5 Haziran 2024 tarihinde Anadolu Medya Ödülleri Töreninde, Hakkâri Belediye Başkanı’nın yerine kayyım atanması konusunda “Yargı burada kanunu değil hukuku konuşturmuştur” diyor.

Tam cümlesi şöyle:

“Özellikle yargının Hakkâri ile ilgili vermiş olduğu karar kusura bakmasınlar ama kimseyi rahatsız etmesin. Yargı burada kanunu değil hukuku konuşturmuş ve kararını da buna göre vermiştir.”

Oysa yukarıda açıkladığımız üzere, Roma Hukuku’nda bile, yani iki bin yıl önce dahi, “kanunsuz suç olmaz” ve “kanunsuz ceza olmaz”.

Üstelik bizim Anayasa’mız da 38. Madde’de bunu ifade etmiştir:

Madde 38 – Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz; kimseye suçu işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.

Suç ve ceza zamanaşımı ile ceza mahkûmiyetinin sonuçları konusunda da yukarıdaki fıkra uygulanır.

Tarih, haksızlıkları ve hukuksuzlukları, çıkardıkları “hukuka aykırı” kanunlara dayandıran iktidarları görmüştür…

Ama galiba ilk kez, kendi çıkardığı kanunlara bile uymayan ve bunu olmayan bir “hukuka” dayandırmak isteyen bir iktidar ile karşı karşıyayız!