Kuzey Azerbaycanlı yazar Eluca Atali’nin son romanı
“İran Hizbullah Hapishanesinde”
olarak adlandırılıyor ve dört kitaptan oluşuyor:
İlk kitap “Devrimin Travması”
İkinci kitap: “Üç vaat, üç gereklilik”
Üçüncü kitap: “Kanlı orkestra”
Dördüncü Kitap: Tabutta Hayat Arayanlar
Roman, İran İslam Devrimi fikrinin Amerika’dan geldiğini ve insanlık tarafından devrimin yazarı olarak bilinen İmam Ayetullah Humeyni’nin aslında Beyaz Saray’ın emirlerinin uygulayıcısı olduğunu kanıtlıyor.
Devrimden hemen sonra İmam’ın kitleleri kontrol altına almak için umumi yerlere -pazarlara, ara sokaklara, üniversitelere, okullara ve hatta doğumevlerine- ağaç dikmek için verdiği fetva, insanları korkuyla eğitmekte ve onun emirlerine korkuyla itaat etmeye çalışmaktadır.
Kahramanımız, on yaşındaki Fatma Karimi, devrimin ilk yılında bir sabah erkenden uyandı ve evlerinin önündeki dar patikadan şehir meydanına koşan insanları görünce merak etti.
Hayatının ilk travmasını gördüğü olay yerinden aldı: Meydanda herkesin gözü önünde devrim muhafızları bir adamı ağaca astı. İlk başta bunun bir oyun olduğunu düşünen çocuk, kalabalığın ilginç bir gösteri izlemek ve eğlenmek için meydanda toplandığını düşünse de işin özüne inince sarsıldı.
Böylece bu şoktan korkunç bir darbe alır.
Samad Behrangi’nin “Küçük Kara Balığın Öyküsü” kitabını okumasını tavsiye eden hocası Alirza Şükrü Afşar ve kişisel kütüphanesini halk kütüphanesine çeviren Bahram Afşari idam edildi ve kütüphanedeki kitapları yakıldı.
Kız babasıyla hayvanat bahçesine gider, kara balık alır ve öğretmenini hatırlamak için onları besler.
Serinin üçüncü kitabı olan Kanlı Orkestra, Fatma’nın Urmiye’deki dört yüz seksen yıllık kadın hapishanesini bir işkence ve toplu infaz yeri olarak anlatıyor. Bu bölümde ulusal ve özgür düşünce ve iftira nedeniyle hapsedilen yüzlerce insanın akıbeti anlatılıyor.
Çarşamba ve Pazar günleri cezaevinde toplu infazın yapıldığı özel günler olup, sabah ezanından hemen sonra akşam infaz edilecek mahkumların isimleri bir asker tarafından okunmakta ve öğle ezanından sonra kızların kızlıklarını almaktadırlar. Çünkü kız olarak ölenler cennete gidiyorlar.
Humeyni mahkümlara cennet veremeyeceğimizi söylüyor. Akşam ezanından sonra idam edilecek tüm tutsaklar zindana yakın bir tepede toplanarak kurşuna dizilir.
Bazen bir günde dört yüzden fazla insan idam edilir ve yüzde doksan dokuzu yargılanmadan öldürülür.
Ayetullah Makarem Şirazi imama mahkemeleri taciz etmemesini tavsiye etti ve “Ayetullah Humeyni’nin tüm kafirlere ve mürtedlere ölümü” fetvası devrim düşmanlarını yok etmeye yetti.
1979 yılının ilk üç ayında İmam Humeyni’nin katliam emri verdiği dönem yaygın olup, on iki binden fazla kişinin infazı bu bölümde kurmaca ve hikâyelerle anlatılmaktadır.
Yazar, “Üç Vaat, Üç Gereksinim”de devrim fikrini, Amerika’nın İran’da İslam devrimi için fanatik arayışını, Ali Şeriati’nin “İmamın Korkunç Ölüsü”nde İmam Humeyni’nin fikirleri çaldığı imajını ve Ayetullah’ın Bakü Planını tartışıyor. Bakü’deki Lenin Meydanı Komünist-fanatik diyalogda Kuzey Azerbaycan’daki yerlerini almak için savaşıyorlar.
Tabutta Hayat Arayanlar kitabında, karşı-devrimci fikirler öyküler halinde sunulmakta ve okuyucuyu bir anda yirminci yüzyıldan kölelik dönemine götüren yazar, güneşi sadece ısı kaynağı olarak değil , aynı zamanda anlamada önemli bir faktör olarak abartmaktadır.
Bu kitapta kahraman Fatma’nın infaz sahnesi hapishaneden babasını çağırıyor ve “Gözler açık, kızın suçunu kendi kanıyla yıkadı!” diyor.
Başka bir deyişle, düşmüş Allah’tan korkan adam karşısında idam edilen tüm kızların ebeveynlerinin çektiği acıyı görmek mümkündür.
Kızı bir saattir cezaevinde olduğu için babanın beş bin manat değerinde şeker alıp tedbir olarak cezaevi personeline dağıtması gerekiyor. Kızının cesedini isteyen baba, cezaevi başkanı tarafından alaya alınır ve hakarete uğrar.
Kâfirlerin normal insanlar gibi gömülme hakları olmadığı için gecenin karanlığında isimsizlerin mezarlığına gizlice gömülmeleri, devrimin insanlık dışı işlerinden biridir.
İmam Humeyni’nin emriyle idam edilen kızın çeyizi (süt parası, unvan) kızın anne ve babasına verilir. Sonuç olarak, mümin hapishaneden eve döner ve evin kenarına oturur. Ezan sesi altında siyah balık akvaryumunu göğsüne bastırır ve büyük denize yönelir.
Eluca Atalı’nın “İran Hizbullah Hapishanesinde” adlı romanı, ilk sistematik sanatsal araçtır.
