AKP döneminde CARGILL kazandı,
ŞEKER PANCARI üreticisi kaybetti
CHP Bursa Milletvekili Orhan SARIBAL tarafından bugün TBMM’de gerçekleştirilen
“AKP Döneminde Cargill Kazandı, Şekerpancarı Üreticisi Kaybetti” başlıklı basın açıklaması şöyle:
Şeker pancarı tarımı ülkemiz ekonomisine çok önemli katkılar sağlamıştır. Pancar yalnız sanayi hammaddesi değil, aynı zamanda besi hayvancılığında çok değerli bir yem olan yaprak, baş ve posa ile bir yem bitkisidir.
PANCAR EŞDEĞER ORMANA ORANLA ÜÇ KAT FAZLA OKSİJEN SAĞLAR
Şeker pancarının katkılarından bazıları şu şekilde özetlenebilir:
Ø Ekildiği alana eşdeğer bir orman alanına göre 3 kat daha fazla oksijen sağlar.
Ø Buğdaya göre 6, ayçiçeğine göre 3,5 kat fazla katma değer yaratır.
Ø Buğdaydan 13, mısırdan 8 ve ayçiçeğinden 5 kat daha fazla istihdam yaratır.
Ø Melas (doğrudan hayvan yemi olarak, etil alkol üretiminde) ve posa gibi değerli yan ürünlere sahiptir.
Ø Dekara 4 kg saf fosfat, 15 kg saf potasyuma eşdeğer besin maddesi sağlar.
Ø Kendinden sonra ekilen hububatta yüzde 20 verim artışı sağlar.
Ø Çapa ve hasat dönemlerinde 250 bin kişiye, fabrikalarda 100 gün süre ile 30 bin kişiye istihdam sağlar.
KONYA’NIN PANCAR ÜRETİMİNDEKİ PAYI YÜZDE 30
Şeker pancarı tarımı; Doğu Karadeniz, Ege ve Akdeniz’in sahil şeridi ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi dışındaki tüm bölgelerde yapılmaktadır. İl bazında en yüksek üretim Konya’da (yüzde 30) gerçekleştirilmekte; bu ili Yozgat (yüzde 10) ve Aksaray (yüzde 7) izlemektedir.
PANCARDA KOTALI ÜRETİME 1998 YILINDA GEÇİLDİ
1998 yılında üretimin 22 milyon tonu aşması üzerine kotalı üretim sistemine geçilmesi ve 2000 yılında şeker sanayinin özelleştirme kapsamına alınmasıyla sektörde hızlı bir gerileme dönemi yaşanmaya başlamıştır.
AKP’Lİ YILLARDA PANCAR EKİCİSİ 490 BİNDEN 105 BİNE DÜŞTÜ
1998 yılında pancar eken çiftçi sayısı 490 bin iken günümüzde 105 bine düşmüştür. Pancar ekim alanları ise 500 bin hektardan 320 bin hektara gerilemiştir. AKP döneminde yıllık ortalama pancar üretimi 15 milyon ton civarında gerçekleşmiştir.
PANCARDA KOTA ÜRETİCİLERİ MAĞDUR EDİYOR
Geçen yıl kendilerine tahsisi edilen kotayı dolduramayan üreticilere ceza kesilmesine karşılık, bu yıl kotanın üzerinde üretim yapan çiftçilerin ürünleri ucuza alınmıştır. Bu yıl kota fazlası üretim A kotası fiyatı olan ton başına 210 lira yerine C kotası fiyatı olan ton başına 110 liradan alım yapılmıştır. Çiftçi bir yıl boyunca bin bir emekle yetiştirdiği ürününü değer fiyatına satabilmelidir.
NBŞ ÜRETİMİNDE NİŞASTA KAYNAĞI OLARAK MISIR KULLANILIYOR
Türkiye’de sakaroz kökenli pancar şekeri ve nişasta kökenli şeker (NBŞ) olmak üzere iki tür şeker üretimi bulunmaktadır. NBŞ üretiminde nişasta kaynağı olarak mısır kullanılmaktadır. NBŞ şuruplarının glikoz şurubu ve früktoz şurubu olmak üzere iki temel grubu bulunmaktadır. Früktoz şurupları AB’de izoglukoz, dünyada ise genelde yüksek früktozlu mısır şurubu olarak adlandırılmaktadır.
AVRUPA BİRLİĞİ’NDE NİŞASTA BAZLI ŞEKER KOTASI YÜZDE 5,1
Avrupa Birliği, beyaz şeker kotasını 17 Aralık 2013 tarihli ve 1308/2013 sayılı tüzükle toplam 13,5 milyon ton; izoglukoz üretim miktarını da kuru madde bazında 720 bin ton olarak belirlemiştir. AB’de izoglikoz kotasının toplam şeker kotasına oranı yüzde 5,1’dir (yaş ağırlık olarak yüzde 7).
NBŞ İÇİN BELİRLENEN YÜZDE 10’LUK KOTA HER YIL ARTIRILIYOR
2001 yılında yürürlüğe giren 4634 sayılı Şeker Kanunu’nun 3’üncü maddesine göre, NBŞ için ülke toplam şeker kotasının yüzde 10’u kadar kota tahsis ediliyor. Bakanlar Kurulu bu oranı, yüzde 50’sine kadar artırıp eksiltebiliyor.
NBŞ KOTASININ YÜZDE 44’Ü CARGILL’E TAHSİS EDİLİYOR
2015-2016 pazarlama yılında NBŞ için Şeker Kurulu tarafından 250 bin ton olarak belirlenen kota Bakanlar Kurulu’nca yüzde 25 oranında artırılarak 313 bin tona çıkarılmıştır. 2016-2017 pazarlama yılında NBŞ kotası 265 bin ton olarak belirlenmiş olup; bunun 116 bin tonu (yüzde 44’ü) ABD’li gıda devi Cargill tarafından kullanılacaktır.
2017 YILI İÇİN AÇIKLANAN PANCAR ALIM FİYATI ENFLASYONUN ALTINDA
Geçen yıl 190 TL/ton olan pancar alım fiyatı 2017 yılı için ton başına 210 TL/ton olarak açıklanmıştır. Yani alım fiyatındaki artış oranı yüzde 10,5 seviyesinde kalmıştır. Buna karşılık son bir yılda mazot fiyatı yüzde 20, kimyasal gübrelerden DAP’ın fiyatı yüzde 30, ürenin fiyatı yüzde 40 oranında artmıştır. Bu rakamlar pancar üreticisinin uğradığı mağduriyeti açık şekilde gözler önüne sermektedir.
AKP’Lİ YILLARDA EN ÇOK ŞEKER PANCARI ÜRETİCİSİ MAĞDUR EDİLDİ
Öte yandan AKP’li yıllarda en çok hakkı yenen, en çok mağdur edilen çiftçiler pancar ekicileri oldu. Söz konusu dönemde şeker pancarının TŞFAŞ tarafından belirlenen alım fiyatı 3 kat; buna karşılık mazot fiyatındaki artış 4 kat, gübre fiyatlarındaki artış ise 5 kat olmuştur.
ŞEKER FABRİKALARININ ÖZELLEŞTİRİLMESİNDEN VAZGEÇİLMELİDİR
Ø NBŞ kotalarının artırılması durdurulmalı ve AB kota seviyelerine uygun hale getirilmelidir.
Ø Şeker üretim maliyetlerini düşürmek için pancar tarımı desteklenmelidir.
Ø Pancarın ekiminden şeker üretim ve pazarlamasına kadar olan süreçte üreticilerin söz ve karar sahibi olacakları örgütlenmeler hâkim olmalıdır.
Ø Kamuya ait şeker fabrikalarının özelleştirilmesinden vazgeçilmelidir.
