Beşer ve Gerçek İnsan

Doç. Dr. Haluk Berkmen

Başlığı okuyunca “sahte insan olur mu?” diye sorabilirsiniz. Evet, olur. Gerçek İnsan “insanlık” kavramının ne demek olduğunu özümseyip uygulayandır. Gerçek olmayan insana “beşer” denir. Türkçede “beşer şaşar” sözü vardır. Anlamı da beşer olan kişinin dar görüşlü ve çıkarcı oluşu, aldığı kararların uzun vadedeki sonuçlarını hesaplamamasıdır.

Gerçek insan karar verirken kararının sonuçlarını uzun vadede ne gibi etkiler yaratacağını öngörür. Beşer ile gerçek insanı ayıran en önemli özellikler, beşerin sadece zeki oluşu, gerçek insanın ise hem zeki hem akıllı oluşudur. Zekâ ile akıl arasında fark vardır. Zekâ kısa vadeli, akıl ise uzun vadeli çözümler üretir.

Eskiler iki türlü akıl tanımlamışlardı. Biri “akl-ı maaş” diğeri “akl-ı maad”. Akl-ı maaş kısa vadede görüneni, gündelik çıkarını yani aldığı maaşı düşünür. Akl-ı maad ise uzağı, gözle görünmeyeni, yani uzun vadede olacakları da düşünür. Maad sözünü günümüzde maada olarak kullanıyoruz ve “görünenden başka” demektir. Uzun vadede olacakları düşünen gerçek insan için görünen kadar görünmeyen de önemlidir. Gerçek insan varsayımlarını ve önyargılarını terk etmiş olduğundan, kararlarını alırken ya-veya mantığı ile değil, Hem-Hem mantığı ile düşünür. Onun mantığı ayırımcı değil, birleştiricidir.

Gerçek insan kendine önem vermez ve kendine önem verenleri de ciddiye almaz. Zira bilir ki kendine önem vermek egosunu güçlendirecektir. Gerçek insan, egosunu arka plana itmiş olmasından dolayı, açıktır ve paylaşımcıdır. Gerçek insan eylem yapmayı seçer ve eylemlerinin önemli oldukları kanısını çevresinde uyandırır. Fakat aslında bilir ki çevresindeki insanları değiştirmek çok zordur. Onun için önemli olan eylemlerinin uzun vadeli sonuçlarıdır. Bu bakımdan eylemini hem önemser hem önemsemez. Eyleminden dolayı ne gurur duyar ne de üzüntü veya pişmanlık çeker. Bilir ki, insanların mutsuz olmalarının nedeni, onların bitmeyen geçici istekleridir. Çünkü geçici isteklerin sonu yoktur, biri elde edildiğinde derhal yeni bir istek yerine geçer. Geçici isteklerler, hazlar ve dünya nimetleri Gerçek insan için hiçbir önem taşımaz. Bu bakımdan ne beklentisi vardır, ne de diğer kişilerden herhangi bir istekte bulunur. Hatta teşekkürü bile önemsemez.

İşte size beşer ile gerçek insan arasındaki önemli farklar:

• Beşer çıkarcıdır ve her konuda kendini önemser.

• Gerçek insan çıkarını uzun vadeli değerlendirir ve kendini önemsemez.

• Beşer belirtilerle uğraşır ve gördüğü ile yetinir.

• Gerçek insan ise sorunun asıl nedenlerini anlamaya çalışır ve görünmeyeni sezer.

• Beşer gücünü şiddetle ortaya koyar. Onun için beden gücü önemlidir.

• Gerçek insan gücünü sevgi ve anlayışla ortaya koyar. O düşüncenin gücüne inanır.

• Beşer başarılı insanları kıskanır. Kendini diğerler insanlarla kıyaslar.

• Gerçek insan ise başarılı olanları destekler. Kendini diğerler insanlarla kıyaslamaz.

• Beşer doğayı sömürülecek bir alet olarak görür.

• Gerçek insan doğayı her yönüyle sever ve önemser. Doğayı korur sömürmez.

Sözlerimi Alman filozof Friedrich Nietzsche’nin (1844 – 1900) beşer için dedikleriyle tamamlayayım:

“Beşer ağaca benzer. Ne kadar yükseğe ve aydınlığa çıkmak isterse, o kadar aşağılara, karanlığa ve kötülüğe kök salar. Büyük amaçlar tasarlayan ve daha sonra bu amaçlar için oldukça yetersiz olduğunu gizlice kavrayan kimse, çoğu zaman bu amaçlardan vazgeçecek kadar da güçlü değildir. İşte o zaman ikiyüzlü olması kaçınılmazdır.”