Anıtkabir maketi önünde dönemin Cumhurbaşkanı Celal Bayar, yanında ilk kadın mühendis ve Anıtkabir’in Başkontrol Mühendisi Sabiha Rıfat Gürayman ve en sağda Anıtkabir’in mimarlarından Orhan Arda. – Mimar Ömer Arda arşivinden
Gurur abidesi Türk kadını
Orhan UĞUROĞLU
30 Ağustos 1922’de Dumlupınar’da Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün başkumandanlığında zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz’un 100. yılını kutlamaya hazırlanırken bir Türk kadını portresinden bahsedeceğim.
1910 yılında Manastır’da dünyaya gelen ve 4 Ocak 2003’te vefat eden bu Türk kadını ile gurur duydum:
-Sabiha Rıfat Ecebilge Gürayman. İşte hayatı:
İlköğrenimini Beşiktaş Esma Sultan İlkokulu’nda yaptı.
Nişantaşı Kız Ortaokulu’nu ardından İstanbul Kız Lisesi’ni bitirdi.
1927’de bugünkü adı “İstanbul Teknik Üniversitesi” olan Mühendis Mekteb-i Âlîsi’ne girdi.
Okulun ilk kız öğrencisi oldu. Türkiye’nin ilk kadın inşaat mühendisi unvanını aldı.
Üniversite yıllarında voleybol sporu ile ilgilenen Sabiha Rıfat Hanım, 1928 veya 1929 yıllarında kadın voleybol takımları henüz kurulmadığından Fenerbahçe erkek voleybol takımında forma giydi.
Gürayman çalışma hayatına Ankara Bayındırlık Müdürlüğü’nde başladı, daha sonra Bayındırlık Bakanlığı’na geçti. Anıtkabir’in inşaatının kontrol şefi Ekrem Demirtaş 29 Aralık 1945’te görevinden ayrılmasıyla bu pozisyona geçti ve inşaatın sonuna kadar bu görevi sürdürdü. İnşaatı sırasında başmühendisliğini yaptığı Anıtkabir’in Hürriyet Kulesi’nde bir fotoğrafı sergilenmektedir.
Seda Özen Bilgili’nin Anıtkabir’de çekilmiş fotoğrafı…
Değerli okurlarım,
Gürayman’ın Ankara’nın Beypazarı ilçesinde “Kemer Köprü” inşaatında çalışması nedeniyle köprü “Kız Köprüsü” olarak isimlendirildi. Bayındırlık Bakanlığı’nda “İmar İşleri Reisliği” kadrosuna atandı. Burada çok fazla okul, köprü, hastane, bina yapımında görev aldı. Yunanistan Başbakanı, Anıtkabir’i ziyaret ederken inşaatın başında bir kadın olduğunu duyunca Gürayman ile tanışmak istemiş.
1939 yılında yüksek mühendis Remzi Gürayman ile evlendi. 1963 yılında emekli olan Gürayman, 1993’te eşini kaybettikten sonra İzmir’e yerleşti. 4 Ocak 2003’te vefat edince Doğançay Mezarlığı’na defnedildi.
-Türkiye’nin ilk kadın inşaat mühendisi olan,
-Anıtkabir’in inşaatında kontrol şefi olan,
-Fenerbahçe Spor Kulübü’nün ilk kadın voleybolcusu;
Ruhun şad olsun…
***
Değerli okurlarım,
Deneme Lisesi’nden değerli kardeşim Salim Erdal Facebook’tan şu çağrıyı yaptı:
“11 Eylül 2022- Sakarya Savaşı Diriliş Yolu Yürüyüşü
23 Ağustos1921-13 Eylül 1921 tarihleri arasında cereyan eden ve 22 gün 22 gece ile dünyanın en uzun meydan muharebesi hakkında yerinde bilgi almak ister misiniz?
Mangaldağı’ndan başlayıp Duatepe’ye kadar olan 106 Km’lik “tarihin ilk savaş rotası” programı şöyle:
11 Eylül 2022 Pazar
8.00 Ankara’dan Polatlı’ya hareket.
9.00 POTA Müzesi’nin gezilmesi.
10.00 Sakarya Tırnaksız köyü ve Halide Edip müzesi ile Sakarya 12.Grup Şehitliği ziyareti .
11.30 Sakarya Köyü-Karatepe yürüyüşü (6 km düz yol-3 saat).
15.00 Kartaltepe Müzesi ve rahmetli Mustafa Koç’un armağanı “Dur Yolcu” heykeli önünde fotoğraf çekilmesi.
16.30 Duatepe tanıtımı ve ayrılış.
Kâr amacı gütmeden destek veren kulüpler ve başvuru telefonları:
1- Anadolu Doğa Grubu (ADOG) Salim Erdal 0 532 352 29 24
2- GEZGİNDER Ali Şen 0 535 978 08 10
3- MADADOST Mavi Dağcılık Mustafa Karabulut 0 538 738 69 09
4- Ankara Dağcılar Birliği (ADB ) Ali Duman 0 544 411 66 21
Son başvuru: 9 Eylül 2022
Başvuru sayısına göre Ankara’dan kiralık araç kaldırılacaktır. Katılımcılar ortak paylaşım esasına göre sadece kiralık araç katılım bedelini ödeyeceklerdir. Kendi kumanyanızı yanınızda getiriniz.
Bu önemli organizasyonu, destek vermesi için Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın dikkatine de sunuyorum.
