ELEKTRİKTE SARMAL
AKP yönetimi, Elektrik Piyasası Kanununu 14.3.2013 yılında 6446 No ve 28603 sayı ile yayınlamış olup söz konusu Kanun da lisans almak koşuluyla yürütülebilecek faaliyetleri ise Üretim, iletim, dağıtım, perakende satış, toptan satış, piyasa işletim, ithalat ve ihracat olarak belirtilmiştir. Bu faaliyetleri yürüten kuruluşlar;
EÜAŞ(Elektrik Üretim Anonim Şirketi): Kamuya ait elektrik santrallerindeki üretimden sorumludur. Yalnızca termik ve hidroelektrik santrallerine sahiptir. 2020 yılı itibariyle Türkiye’deki üretimin yaklaşık olarak %20’sini karşılamaktadır. Kalan kısmı ise özel şirketler tarafından karşılanmaktadır.
TEİAŞ(Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi): Elektrik santrallerinde üretilen enerji yüksek gerilim hatlarıyla şehirlerdeki trafo merkezlerine iletim faaliyetinden sorumludur.
TEDAŞ(Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi): Orta ve düşük gerilim hatlarıyla elektriğin yerleşim yerlerindeki dağıtılmasından sorumludur. Dağıtım yapılan bölgedeki sayaçların okunması, bakımı ve genel aydınlatmasından dağıtım şirketleri sorumludur. Elektrik dağıtım faaliyetleri 21 farklı bölgeye ayrılmış ve mülkiyeti TEDAŞ’a ait olmak kaydıyla bu şirketlerin işletme hakkı özel sektöre devredilmiştir. Dolayısıyla TEDAŞ dağıtım şirketlerinin denetiminden sorumludur. Ayrıca lisanssız üretim tesislerinin, Güneş Enerji Santrali, Rüzgar Enerji Santrali ve Hidroelektrik Santrali gibi projelerin onayı da TEDAŞ’a tabidir.
TETAŞ(Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi): Toptan satış faaliyeti için verilen lisans elektriğin toptan satışı ile birlikte serbest tüketicilere satışına, ithalat ve ihracatına da imkan verir. TETAŞ kamuya ait toptan satış şirketi olarak santrallerden ya da PMUM (Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi)’den satın aldığı veya yurtdışından ithal ettiği elektriği bölgesel dağıtım şirketlerine, tedarikçi şirketlere, PMUM ya da iletim hattına doğrudan bağlı müşterilere satar ve yurtdışına ihraç eder.
EPİAŞ(Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi): Piyasa işletim faaliyeti, toptan elektrik piyasalarının işletilmesi ve bu piyasalarda gerçekleştirilen faaliyetlerin mali uzlaştırma işlemleri ile söz konusu faaliyetlere ilişkin diğer mali işlemleri içeren piyasa işletiminden sorumludur. Enerji Borsası’ndan sorumlu olmak üzere kurulan EPİAŞ’ın hisseleri TEİAŞ, Borsa İstanbul ve doğalgaz piyasasındaki özel şirketler arasında paylaşılmıştır. Bu bağlamda TEİAŞ’a bağlı elektrik borsası PMUM, EPİAŞ’a devredilecektir. EPİAŞ ayrıca uluslararası elektrik piyasalarına katılma, ortak veya üye olma gibi haklara da sahiptir.
Bu yapı doğrultusunda günümüz elektrik zamlarının nedenlerine bakıldığında, özellikle son iki yıldır devlet kurumu EÜAŞ, dağıtım şirketlerine sattığı elektriğin fiyatını(2.95 cent) düşürmüştür. Özel şirketler oldukça düşük bedelle elektriği satın almalarına rağmen tüketici faturalarında sürekli olarak artış(11.5 cent) yapmaktadır. Çünkü; AKP yönetimi, kredi borçları biriken ihale rekortmeni şirketleri kurtarmaya çalışıyor.
Dağıtım ve/veya Tedarik şirketlerinin sebep olduğu ve AKP yönetiminin desteklediği fahiş artışlar sonucu kaybeden devlet ve faturalarına indirim yansımayan vatandaş olurken, kazanan hep özel şirketler oluyor. Mesela Enerjisa; 2021 yılının ilk üç ayında net karının, %48 büyüyerek 522 milyon TL’ye ulaştığını açıklamıştı. Aynı tarifeleri uygulayan CK, Alarko, Çalık-Kiler, Zorlu, Aksa, IC-İçtaş gibi enerji şirketleri de benzer karlara ulaşmışlardır. Ayrıca, Anadolu Ajansının verileri, 2019 yılının ilk üç ayında borsada işlem gören 7 özel elektrik şirketinin toplam aktif büyüklüğünün %25 oranında arttığını göstermektedir.
Değerli vatandaşlar, daha önce Devlet tarafından abonelerine satılan elektriği AKP yönetimi 2013 yılından itibaren uygulamaya aldığı elektrik piyasası kanunu doğrultusunda aracılar vasıtasıyla abonelerin aleyhinde bir uygulama ile devlet yerine yandaş/paydaş şirketlerin kazanmasının önünü açmıştır. Bu uygulama sonucu günümüzde tüketiciler büyük bir açmazla karşı karşıya kalmıştır. Çünkü; EPİAŞ ortaklık yapısı(EK) incelendiğinde; Dağıtım şirketlerinin ve tedarik şirketlerinin bu yapı içeresinde birden fazla yerde yer aldığı görülecektir.
Öyle acımasız ve aç gözlü bir yapı oluşturulmuş ki, Devlet elektriği spot piyasa üzerinden tüketiciye aktarıyor. Ancak Spot piyasayı (EK: EPİAŞ ortaklık yapısı) oluşturan şirketlere bakıldığında yine karşımıza dağıtım ve tedarik şirketleri yanında %34.16 pay ile BİST ve burada pay sahibi özel şirketleri görürsünüz. Ayrıca, dağıtım şirketlerinin sorumlu olduğu iletim hatları iyileştirmesi yapılmadığından buradaki kayıplar da tüketicilere yükleniyor, fiyatlar yükseltilerek özel şirketlere kaynak aktarılıyor.
Yani; Elektriği ucuza alan şirketler spot piyasa ortağı olmalarından dolayı tüketici fiyatlarındaki artışlarla her yönden servetlerine servet katıyor, bakım-onarım ve yenileme masraflarını da devletin ilgili kurumuna yaptırıyorlar. Elektrik fiyatlarındaki fahiş artış çizelgesine baktığımızda;
- Dağıtım şirketleri aynı zamanda tedarik şirketidir. Kazançta 1.adım
- Bu şirketler aynı zamanda spot piyasa içerisinde yer almaktadır. Kazançta 2.adım
- Bu şirketler aynı zamanda BİST iştirakçilerindendir. Kazançta 3.adım
Değerli vatandaşlar, AKP yönetiminin, bir değil, iki değil tam üç kez Yandaş/Paydaş şirketlere kazanç sağladığını bunun için de biz vatandaşları nasıl soyduğunu anlatmaya çalıştım. Hiçbir vicdana sığmayan bu uygulamalar önümüzdeki günlerde de bu şirketlerin kredi borçları ödeninceye kadar daha da acımasız bir hal alacaktır. Sıra size geldiğinde yeter artık biz, en hafif tabirle bu kadar saf değiliz, biz; Milletin lehinde DOĞRU kararlar alan ve onları uygulayan DOĞRU bir yönetim istiyoruz demelisiniz.
DOĞRU PARTİ yönetimi, programında belirttiği üzere tüm elektrik hizmetlerinin kamu tarafından yapılmasını sağlayacak ve bugün uygulamada yer alan tüm aracıları devreden çıkararak vatandaşlarımızı rahata kavuşturacaktır. DOĞRU PARTİ iktidarında vatandaşlar kendi evlerinde kiracı olmaktan kurtulacak ve elektrik deki bu SARMAL bozulacaktır. Değerli vatandaşlar, sözümüz söz. Tüm elektrik hizmetleri kamu eliyle yürütülecektir.
ELEKTRİKTE RANT
Değerli vatandaşlar, Elektrik dağıtım şirketleri, banka kredileri kullanarak devletin elektrik dağıtım ihalelerine katılmışlardır. 2018 kur krizi sonrası bu kredilerin ki yaklaşık olarak 50 milyar dolardır. Banka yöneticilerince ‘yapılandırmaya ihtiyaç var` denilerek bu kredilerin yaklaşık 20 milyar dolarlık kısmının batık olduğu bilgisi basında yer almıştır. Mesela Türkerler Holding yüklü miktarda kredisini zamanında ödemediğinden defalarca yapılandırma yoluna başvurmuştur. Enerjide bu batık kredi sorunu nedeniyle AKP iktidarı bu şirketlerin mali durumunu korumak adına elektrik zamlarını çıkar yol olarak seçmiştir. Çünkü; kullanılan bu krediler için devlet garantisi verilmiştir.
AKP yönetiminin Yandaş/Paydaş şirketlerinin kredi borçlarındaki ödeme sıkıntılarının giderilmesi için uygulamaya aldığı bu zamların milletimizi ciddi sıkıntılara soktuğunu, birçok kesim gibi DOĞRU PARTİ olarak bizde bu zamların doğru olmadığını yazılı ve görsel basında ifade ettik.
Değerli vatandaşlar, toplumun büyük bir kesiminin itirazlarını takiben, EPDK (Enerji Piyasası Denetleme Kurumu), 12.Şubat günü yaptığı açıklamada özetle “Görevli tedarik şirketlerinin (GTŞ) devletten 32 kuruşa aldığı elektriği tüketicilere %330-%546 karla sattığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını ifade etti. Dağıtım şirketi ve görevli tedarik şirketinin iki farklı tüzel kişilik olup, Dağıtım şirketlerinin dağıtım ve bağlantı hizmetleri sunmakla görevli olduğunu, Tüketicilerimize elektriği ise görevli tedarik şirketlerinin (GTŞ) fatura ettiğini ve bu şirketlerin tarifelerinin EPDK tarafından belirlendiğini ifade etmiştir.
Açıklamasının devamında GTŞ’ler, nihai tüketicilere yaptığı elektrik satışının %20’sini EÜAŞ’tan 31.86 kuruşa, %80’nini ise spot piyasadan yaklaşık 150 kuruşa satın aldıklarını söyleyerek uygulanan zammı haklı kılmaya çalışmışlardır. 150 kuruş bedelle satın alınan elektrik satıcısı 2015 yılında kurulan spot piyasanın ortaklık yapısını bilgilerinize aktarmak istiyorum. EPİAŞ, A Grubu hisseye sahip TEİAŞ’ın %30, B Grubu %30 ve C Grubu %4,16 hisseye sahip BİST ile C grubu hisseye sahip 97 özel sektör(tüm enerji dağıtım ve tedarik şirketleri) katılımcısının sahip olduğu %35,84 ortaklık yapısından oluşmaktadır.
Oysa ülkemiz enerji üretiminde arz fazlası olmasına rağmen spot piyasadan yüksek fiyatla alım yapıyor. Çünkü; spot piyasa dağıtım ve tedarik şirketlerinin içerisinde yer aldığı elektrik borsası olarak fiyatların yükselmesine sebep olmaktadır. Tüketilen elektriği kaynağından değil de spot piyasadan satın aldığınızda fatura bedelleri yine vatandaştan alınıp spot piyasa iştirakçilerine ödeniyor. Yani, vatandaş dolaylı, dolambaçlı yollarla bu şekilde soyuluyor.
14.Mart.2004 tarihli Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi uyarınca, Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca Türkiye 21 elektrik dağıtım bölgesine ayrılmış ve böylece elektrik dağıtım şirketleri kurularak özelleştirme kapsamına alınmıştır. Yapılan özelleştirmeler sonucu tüm bu hizmetler Yandaş/Paydaş şirketlere verilmiştir. EPDK tarafından yetkilendirilen dağıtım ve tedarik şirketlerinin görevleri;
Elektrik Dağıtım Şirketi Elektrik Tedarik Şirketi
Elektrik Kablolarının İşletme ve Bakımı Enerji Tedarik Etme
Elektrik Şebekesinin Geliştirilmesi İçin Yatırım Tüm Abonelik İşlemleri
Sayaç Okuma İşlemleri Faturalandırma
Kesme/Açma ve Bağlantı İşlemleri Tahsilat
Şeklindedir.
EPDK tüketici faturalarının dağıtım şirketleri tarafından değil Tedarik şirketlerince düzenlendiğini belirtmiş ve bunların farklı şirketler olduğunu ifade etmişlerdir. Yine yalanları ile milletimiz aldatılmaktadır. Çünkü; bu şirketlerin hemen hemen aynı şirketler olduğu, görevleri ayrılsa da aşağıdaki tablodan da görüleceği üzere AKP yönetimince korunan, kollanan bu şirketlerin, çok detaylı araştırmam sonucunda hem dağıtım hem de tedarik hizmetlerini birlikte yürüttüklerini tespit ettim. Bu şirketler arasındaki iş birliğini bilgi edinmeniz için aşağıda listeledim. (Kaynak: https://www.epdk.gov.tr/ Adresinden Elektrik Tüketici Piyasası başlığından ulaşabilirsiniz.)
GÖREVLİ TEDARİK ŞİRKETLERİ
1) CK Akdeniz Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Cengiz-Kolin)
2) AKEDAŞ Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Kipaş Holding)
3) ARAS Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Çalık ve Kiler Holding)
4) AYDEM Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Bereket Holding
5) ENERJİSA Başkent Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Enerjisa)
6) CK Boğaziçi Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Cengiz-Kolin)
7) CK Çamlıbel Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Cengiz-Kolin)
8) ÇORUH Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Kazancı Holding)
9) DİCLE Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Eksim Holding)
10) FIRAT Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Kazancı Holding)
11) GEDİZ Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Bereket Holding)
12) ENERJİSA İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Enerjisa)
13) KAYSERİ Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Kayseri Büyükşehir Belediyesi)
14) MERAM Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Alarko-Cengiz Holding)
15) OSMANGAZİ Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Zorlu Holding)
16) SAKARYA Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Akkök Holding-CEZ Grubu)
17) ENERJİSA Toroslar Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Enerjisa)
18) TRAKYA Elektrik Perakende Satış A.Ş. (IC İçtaş Holding)
19) LİMAK Uludağ Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Limak)
20) TÜRKERLER Vangölü Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Türkerler Holding)
21) YEŞİLIRMAK Elektrik Perakende Satış A.Ş. (Çalık Holding)
GÖREVLİ DAĞITIM ŞİRKETLERİ
1) Akdeniz EDAŞ (Cengiz Holding ve Kolin İnşaat) – AKEDAŞ Elektrik Dağıtım A.Ş.
2) AKEDAŞ (Cengiz Holding-Kolin İnşaat) – AKEDAŞ Elektrik Dağıtım A.Ş.
3) Aras EDAŞ (Kiler ve Çalık Holding) – ARAS Elektrik Dağıtım A.Ş.
4) Aydem EDAŞ (Bereket Holding) – ADM Elektrik Dağıtım A.Ş.
5) Başkent EDAŞ (Enerjisa) – BAŞKENT Elektrik Dağıtım A.Ş.
6) Bedaş (Cengiz-Kolin) – CK BOĞAZİÇİ Elektrik Dağıtım A.Ş.
7) Çamlıbel EDAŞ (Cengiz Holding-Kolin İnşaat) – CK ÇAMLIBEL Elektrik Dağıtım
8) Çoruh EDAŞ (Kazancı Holding) – ÇORUH Elektrik Dağıtım A.Ş.
9) Dicle EDAŞ (Bereket Holding) – DİCLE Elektrik Dağıtım A.Ş.
10) Fırat EDAŞ (Kazancı Holding) – FIRAT Elektrik Dağıtım A.Ş.
11) Gediz EDAŞ (Bereket Holding) – GDZ Elektrik Dağıtım A.Ş.
12) Ayedaş (Enerjisa) -İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım A.Ş.
13) KCETAŞ (Kayseri Belediyesi) – KAYSERİ Elektrik Dağıtım A.Ş.
14) MEDAŞ (Alarko ve Cengiz Holding) – MERAM Elektrik Dağıtım A.Ş.
15) OEDAŞ (Zorlu Holding) – OSMANGAZİ Elektrik Dağıtım A.Ş.
16) SEDAŞ (Akcez) – SAKARYA Elektrik Dağıtım A.Ş.
17) Toroslar EDAŞ (Enerjisa) – TOROSLAR Elektrik Dağıtım A.Ş.
18) TREDAŞ (IC içtaş)- TRAKYA Elektrik Dağıtım A.Ş.
19) Uludağ EDAŞ (Limak Holding) – ULUDAĞ Elektrik Dağıtım A.Ş.
20) VEDAŞ (Türkerler Holding) – VANGÖLÜ Elektrik Dağıtım A.Ş.
21) YEDAŞ (Çalık Holding) – YEŞİLIRMAK Elektrik Dağıtım A.Ş.
Yukarıdaki şirketlere baktığınızda dağıtım ve tedarik şirketlerinin farklı şirketler olmadığını göreceksiniz. Sonuçta olan vatandaşa oluyor. AKP iktidarının yine aldatıcı bilgilerle milletimizi suistimal ederek elektriğe yaptığı fahiş zamlar ile görevleri farklı, adları aynı bu şirketlere kesinlikle kaynak aktarıp aktarmadığını da sizlerin takdirine bırakıyorum. Bana göre bal gibi kaynak aktarıyor. Milletimiz ve ülkemiz üç beş yandaş şirkete çalışıyor.
Ayrıca; Özelleştirmeler ile birlikte dağıtım şirketleri sorumluluğunda olan iletim hatlarındaki kayıp-kaçak oranları 2020 yılı itibarıyla halen %12 seviyesindedir. İlgili kurumların denetim yoksunluğu sonucu bu şirketlerin gerekli yatırımları yapmaması ile bu oran karşılığı bedel de tüketicilere yansıtıldığından bu şirketler çift yönlü kazanç elde ediyor. AKP yönetimi sorumluluğunu yerine getirmeyen bu şirketleri cezalandırması gerekirken tam tersi koruma altına alarak RANT sağlamaya devam ediyor. Sorumluluğu da vatandaşa yüklüyor. Yazıklar olsun.
DOĞRU PARTİ Olarak, Enerji yönetimine, şirketlerin değil, milletin menfaati doğrultusunda mevcut politikalarını, üretimden tüketime kadar her aşamayı yeniden ele almasını ve kamu eliyle yürütülmesi yönünde yeni bir politika çerçevesinde; Özelleştirilen bu hizmetlerin kamu yararı esas alınarak kamulaştırma çalışması yapmalarını öneriyoruz.
Siz yapmazsanız ki yapamazsınız. DOĞRU PARTİ iktidarında biz yaparız.
ELEKTRİKTE VURGUN
Değerli vatandaşlar, 2022 zamları yağmur gibi yağmaya devam etmektedir. Milletimiz özellikle kiradan fazla yakıt ve elektrik faturaları ile karşı karşıya bırakılmıştır. Bunun temel sebebinin ne olduğu konusunda otorite olan EÜAŞ elektrik Üretim A.Ş.’nin 2022 yılı için abonelerine uygulayacağı elektrik enerjisi satış tarifelerine baktım. Elde ettiğim bilgiler EÜAŞ web sayfasında herkese açık bilgilerdir. Bu bilgilere göre;
Özel Elektrik dağıtım şirketleri elektriği devletten 2.35 cent/kWh (31.8592 Kr/kWh) bedelle satın alıyor, abonelerine 11.5 cent/kWh(135.00 Kr/kWh) bedelle fatura ediyor. El insaf vallahi. Peki AKP yönetimi bunu görmüyor mu? Elbette görüyor. Çünkü;
AKP yönetimi, özelleştirme esnasında bu şirketlerin yurt dışı finans kuruluşlarından temin ettikleri kredilere Devlet adına ödeme garantisi vermiştir. Hiçbir öz sermayesi bulunmayan bu şirketler döviz kurlarındaki artış nedeniyle döviz üzerinden kredi geri ödemelerini yapamaz duruma gelmiş olduğundan bu ödemelerin yapılması amacıyla yükü milletimizin sırtına yüklemişlerdir. Yani; elektrik fiyatlarındaki artışın tek sebebi dağıtım şirketlerinin borçlarının ödenmesi ve bu şirketlerin kurtarılması çabasıdır.
AKP yönetimi, Uyguladığı akıl ve bilimden uzak Ekonomi Politikaları sonucunda daha önce devletimizce yapılan bu hizmetleri dağıtım şirketlerine ihale ederken verdiği bazı tavizlerin döviz kurları artışındaki olumsuz yansımaları karşısında çaresiz kalmıştır. Aksini düşünen varsa bu şirketlerin devletten 32 kuruşa aldığı elektriği 135 kuruşa abonelere fatura etmelerinin nedenlerini açıklasınlar. Dağıtım şirketleri elektriği abonelere satın aldığı bedelin yaklaşık 5 katı fiyatla satıyor. Abonelerden topladığı para ile yurt dışı kredi borcunu ödüyor. Ne güzel ticaret bu! Sermayesi olmayan birilerini AKP yönetimi eliyle sermaye sahibi yapmak.
Değerli vatandaşlar, devletimizin borcunu ödeyen bizler şimdi AKP yönetiminin kendi yandaş/paydaş şirketlerinin borcunu ödüyoruz. Bu AKP yönetiminin vatandaşlarına attığı bir kazık değil de nedir Allah aşkına. Yandaş/Paydaş şirketlerin dış borçlarını bilerek vatandaşın sırtına yükleyen bir başka ülke var mıdır bilemem ama demokrasiyi yaşayan ve yaşatan ülkelerde böyle bir uygulamanın olmadığı aşikardır.
AKP yönetimi, uygulamalarında milleti eksene oturtmadığı için milletin sıkıntılarını danışmanlarının gözüyle görüyor ve yine onların ağzından dinliyor. Kendisi ve partisini İktidara getiren milletimizin sesini hiç ama hiç dikkate almıyor. Belki şeyh Edebali’nin “İnsanı yaşat ki, vatan yaşasın” tavsiyesini dikkate alır!
DOĞRU PARTİ olarak, AKP yönetiminin dağıtım şirketlerini koruma uygulamalarını bir VURGUN olarak gördüğümüzden şiddetle reddediyor ve vatandaşlarımız adına kınıyoruz. Bu borçları biz vatandaşlar ödeyeceksek, AKP yönetimine önerimiz derhal özel dağıtım şirketlerinden dağıtım hizmetini alarak vurgunu önlemesi ve devletin kurumları tarafından yürütülmesini sağlamasıdır. Siz yapmazsanız iktidarımızda biz yaparız.
Selam ve Saygılarımla
Cezmi Orkun – Doğru Parti Genel Başkan Yardımcısı
(Enerji, Tabii Kaynaklar ve Madencilik Politikaları Başkanı)
