Özay Şendir – 8 Aralık 2021
ozay.sendir@milliyet.com.tr
Ctrl+Alt+Delete, Türkiye’nin şansı
Finlandiya dün 64 adet F-35 almaya karar verdi, kesin sipariş için kâğıt işleri kaldı yalnızca. Zamanı geldiğinde Fin pilotlar ABD’ye gidip, F-35 uçuş eğitimi alacaklar.
Eğitmenleri onlara F-35’in can damarı olan radarları arıza yaptığında tekrar başlatmak için Ctrl+Alt+Delete tuşlarına basmaları gerektiğini de öğretecek.
Kokpit içi 8 milyon kod satırı ve uçağın yer-lojistik hizmetleri dahil 24 milyon kod satırı büyüklüğündeki yazılımda düzeltilemeyen sorunlardan biri sözünü ettiğim.
ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkardığı için, “Kedi uzanamadığı ciğere mundar dermiş” sözü gelmesin aklınıza.
En son beş gün önce, Kanada, üç seçenekten F-18’i eledi, F-35 ya da Saab’ın ürettiği Gripen jetlerinden alacak.
İsviçre’de de 36 adet F-35 siparişi ciddi bir mesele haline geldi, bir yandan referandum seçeneği masada, diğer yandan silahlı kuvvetlere F-35 önerisinin belirlenmesinde izlenen yolun yeterince şeffaf olup olmadığı araştırılıyor.
ABD kamuoyunda ve özellikle Temsilciler Meclisi’nde 2021 boyunca en fazla işlenen konu işletme giderleri dâhil F-35’lerin 1.7 trilyon doları bulan bütçesi oldu.
Saatte 44 bin dolar maliyetle uçuyor F-35, ağır bakım ihtiyacı diğer uçakların üç katı, uçağın havada dağılmaması için en yüksek hızda uçuş süresi kısıtlandı, 917 çözülmemiş problemin sayısı 873’e indi ama devam eden problemlerden 13 tanesi mürettebatın hayatını riske atıyor.
ABD Hava Kuvvetleri Komutanı, “Bir Ferrari aldığınız zaman onu her gün işe giderken kullanmıyorsunuz, sadece pazar günleri dolaşıyorsunuz” diyerek kabullendi.
Sadece maliyet değil F-35 müşterilerini rahatsız eden. Avustralya ve Belçika’nın itirazlarından sonra F-35’lerin ABD’ye yollayacağı bilgileri sınırlandıran yeni yazılımlar üretilmeye çalışılıyor, her güncelleme yüz milyonlarca doları buluyor. Yine de F-35 meselesi bizi çok yakından alakadar ediyor.
