İLK ATATÜRK ANITININ OSMANLI ZAMANINDA YAPILDIĞINI BİLİYOR MUSUNUZ?

Türker Ertürk

Prof.Dr. Coşkun Özdemir anlatısından;
Coşkun Özdemir; “Türker Bey, Şanlıurfa çocukluğumdan 1950’ye kadar altın yıllarını yaşadı. Tiyatroya giderdik ve her türlü sanat olayları vardı” dedikten sonra, Mustafa Kemal Paşa adına yapılan ilk anıtın Şanlıurfa’da, hem de Osmanlı zamanında 1917’de açıldığını anlattı.

Anafartalar Kahramanı

25 Nisan 1915’de Gelibolu Yarımadası’nda daha sonra Anzak Koyu olarak adlandırılan sahile Anzak Kolordusu tarafından çıkarma yapıldı. Bu sırada 19. Tümen Komutanı olan Yarbay Mustafa Kemal ihtiyat kuvveti olmasına rağmen sorumluluk alarak, komutası altında bulunan 57. Alay askerlerine; “Ben size taarruz etmeyi değil, ölmeyi emrediyorum!’’ diyen tarihi emrini vererek düşmanı geri püskürttü.

Daha sonra Anafartalar Grup Komutanlığı’na albay rütbesi ile getirilen Mustafa Kemal, üstün komuta yeteneği ve eşsiz başarılarıyla “Anafartalar Kahramanı” unvanına erişti. Kara savaşları 10 Ocak 1916’ya kadar sürdü. Sonuçta İngilizlerin başat güç olarak kontrolünde bulunan mağrur ve yenilmeyi aklına bile getirmeyen düşman, belki de tarihin en büyük yenilgisini alarak 10 Ocak 1916’da çekilmek zorunda kaldı ve Türk Ordusu için “Çanakkale Geçilmez” sözünü tarihe yazdırdı.

“Urfa Mutasarrıfı” Nusret Bey

İşte bu Çanakkale Cephesi’nde savaşan ve bu savaştaki kahramanlıklarıyla ün salan Şanlıurfalı Mehmetçiklerden geriye kalan gaziler savaş sonrası Şanlıurfa’ya döndüklerinde, komutanları Mustafa Kemal’i büyük bir övgü ve hayranlık duygularıyla çevrelerine anlatmışlardır.

O tarihlerde “Urfa Mutasarrıfı” olan Nusret Bey, Şanlıurfalı gazilerin Mustafa Kemal Paşa’ya olan bu sevgi ve bağlılıklarını bir anıtla sembolleştirmeyi düşünmüştür. Nusret Bey, şehrin kuzey kesimini Karakoyun Deresi üzerindeki Hacı Kamil Köprüsü’ne bağlayan bir cadde açtırarak buraya “Mustafa Kemal Paşa Caddesi” adını vermiş, caddenin ortasını çiçeklerle süslenmiş bir refüj ile düzenleterek Vali Konağı karşısına Mustafa Kemal Paşa Anıt Çeşmesi’ni yaptırmıştır.

Mustafa Kemal Paşa Anıtı

Böylece Mustafa Kemal albay rütbesinde iken, henüz cumhuriyet kurulmadan, kendisi Atatürk unvanını almadan adına ilk anıt Şanlıurfa’da, 1917 yılında yaptırılmış ve yine Türkiye’de ilk defa 1917 yılında Şanlıurfa’da bir caddeye adı verilmiştir.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkması üzerine, Mondros Mütarekesi’nin ilgili maddelerine dayanılarak, 1919’da Anadolu’nun birçok yeri işgale uğramıştı. Bu işgaller sırasında İngilizler, Urfa’yı ve çevresini işgal etmişlerdi.

Kim Kahraman, Kim Hain?

“Urfa Mutasarrıfı” Nusret Bey, İngiliz işgal komutanını karşılamaz, komutan odasına girdiğinde ayağa kalkmaz ve yerini vermez. Buna sinirlenen ve tepki gösteren İngiliz komutana “Siz misafir gibi gelseydiniz Birecik’te karşılardık. Fakat işgal ordusu sıfatıyla sizi karşılamaya Türklüğüm manidir” diyerek yanıt verir.

İngilizler, Şanlıurfa’ya gelişlerinden bir ay sonra, 6 Nisan 1919 tarihinde Nusret Bey’i “Ermeni Tehciri” bahanesiyle İstanbul’daki Vahdettin’in Dâhiliye Nazırı’na şikâyet edip azlettirirler. Daha sonra tutuklatır ve idam ettirirler. Nusret Bey’in idam sehpasındaki son sözü “Vatan sağ olsun” olur. Ruhu şad olsun!

Bizim için İngiliz işgalciye direnen Nusret Bey kahraman, İzmir’in direnmemesi için emir veren, İngiliz işgal komutanına İstanbul’un altın anahtarını teslim eden ve İngiliz zırhlısına binerek kaçan Vahdettin haindir!