DEVLETİN SONU

Rivayet olunur ki Osmanlı’nın gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Kanuni Sultan Süleyman devletin bu gücünün nasıl devam ettirilebileceğini sorgulamaya başlar ve “Ne olursa/yapılırsa devlet çöker?” sorusunun yanıtını bulmaya odaklanır. Nitekim ünlü müderris Yahya Efendi’ye, kendi el yazısıyla sorusunu yazarak gönderir ve Yahya Efendi de yazılı olarak yanıtını verir:

“Neme lâzım (Bana ne) be Sultanım!”. Bu yanıta bir anlam veremeyen ve sinirlenen padişah, kendisi Yahya Efendi’nin yanına gider ve sitemli bir şekilde sorusunu tekrar sorar.

Yahya Efendi “Sorunuzun üzerine iyice düşündüm ve kanaatimi de açıkça arz etmiştim.” der. Padişah “Bu yanıttan bir şey anlamadım. Sanki ‘beni böyle işlere karıştırma’ türünden bir anlam çıkarıyorum.” der.

Bunun üzerine Yahya Efendi yanıtının açıklamasını yapar:

“Sultanım! Aradığın yanıt oydu. Bir yerde zulüm yayılırsa, haksızlıklar ayyuka çıkarsa, koyunları kurtlar değil çobanlar yerse, fakirlerin, yoksulların, kimsesizlerin feryadı göklere yükselirse, bunları da taşlardan başka kimse işitmez, görüp işitenler, bilenler ise bunu dillendirmeyip susarsa, herkes yalnızca ‘ben’ derse, ‘Neme lâzım’ derse devletin sonu gelir…”