Naziler nasıl egemen oldu?

CUMHURİYET – Emre Kongar – 06.07.2025

……………………………..

“…Burada tartışmak istediğim konu, siyasal manevralar ya da ince hukuksal ve siyasal oyunlar değildir.

Üzerinde durmak istediğim nokta ‘devleti ele geçirme mekanizmasının’ yani onlara (Nazilere) kamuoyu vicdanında ve siyasal-hukuksal ortamda tanınan ‘meşruiyetin’ temelleridir.

Nazilerin meşruiyetlerinin iki temeli olduğunu görüyoruz:

Bunlardan biri demokrasiyi sadece ‘oy kullanmaya’, yalnızca kaba bir ‘seçim mekanizmasına’ indirgeyen bir uygulama, ikincisi de ‘Germen ırkçılığıdır’.

Bir başka deyişle, Naziler, ‘ideolojik meşruiyetlerini’ Germen ırkçılığından, ‘yasal-hukuksal meşruiyetlerini de’ ‘seçim mekanizmasından’ almışlardır.

Sonuç olarak Alman toplumunun ‘iyi ve normal bir bireyi’, devlet kavramı ile Nazi iktidarını özdeşleştiren bir süreç sonunda devlet karşısında korumasız ve yalnız bırakılmış, bu yalnızlaştırma sürecinin ‘mekanizması’ olarak ‘seçim’, ‘ideolojisi’ olarak da ‘Germen ırkçılığı’ kullanılmıştır.

Böylece ‘meşrulaşan ve devletle özdeşleşen iktidar’, bireyi, kendi cinayet çarkının anlamsız ve karşı konulamaz bir parçası yapmıştır.

Nazilerin uyguladığı soykırımdan alınacak iki ders:

Bütün bu kuramsal çözümlemelerimiz gösteriyor ki demokrasinin ayrılmaz bir parçası olan ‘seçim mekanizması’ ve kimliğimizin önemli bir bölümünü oluşturan ‘milliyetçilik ideolojisi’ (ya da ‘dincilik ideolojisi’) son derece tehlikeli kavramlardır.

Demokrasinin öteki güvenceleri olmadan kullanılan bir seçim mekanizması toplumları en kanlı cinayetlere sürükleyen katilleri, diktatörleri başa getirebilir.

Kimliğimizin bir parçasını oluşturan ‘milliyetçilik duyguları’ (ya da ‘din duyguları’) ise kendimizden farklı olanları aşağı görmemize yol açtığında bir ‘soykırımın’ gerekçesini ve ideolojik kılıfını oluşturabilir.

İşte Nazi Almanya’sındaki normal ve iyi insanları da bir soykırım çarkının dişlileri haline getiren öğeler ‘seçime ve milliyetçiliğe’ (ya da ‘dinciliğe’) dayalı, ‘meşru sanılan iktidarın devletle özdeşleşmesi’ sürecidir.

İnsanlığın ‘Yahudi soykırımından’, bu inanılmaz vahşetten alacağı ders, seçim süreçlerini demokrasinin öteki güvencelerinden ayırmamak, milliyetçilik duygularını (ve din duygularını) ise başka milletleri (insanları) aşağı görmek olarak kullanmamaktır.

Ve tabii, hiçbir zaman bireyi iktidarın karşısında güvencesiz bırakmamak, devlet-hükümet özdeşliğine izin vermemektir.”