KAYIP HAZİNE GEMİSİ “BOM JESUS”
5 ASIR SONRA ÇÖLDE BULUNDU
Naci Kaptan – 05.10.2024
Fırtınada kaybolan ticaret gemisi çölde bulundu.
Kayıp gemiden milyonlarca dolar değerinde hazine çıktı
Bom Jesus isimli ticaret gemisi , 7 Mart 1533 Cuma günü Lizbon , Portekiz’den Hindistan’a yelken açan bir Portekiz nau’su idi. Bu tip gemiler 14. ila 15. yüzyıllarda Avrupa’da, özellikle Portekiz ve İspanya’da geliştirilen üç veya dört direkli okyanus geçebilecek donanım ve sağlamlıkta yelkenli gemiler olup yapım şeklinden dolayı bu tip teknelere “Nau” veya “Karak” tipi adı veriliyordu.
Bom Jesus, Portekiz Kralı I. Manuel döneminde Portekiz İmparatorluğu’nun yoğun bir şekilde genişlediği 1500’lü yılların başında inşa edilmiş bir Portekiz ticaret gemisiydi. Geminin bu dönemde Portekiz filoları tarafından gerçekleştirilen daha uzun mesafeli keşifleri kolaylaştırmak amacıyla, önceki Portekiz ve İspanyol gemilerinden daha büyük, daha verimli ve daha dayanıklı bir deniz aracı sınıfının parçası olduğu tahmin edilmektedir
Bu tekneler Akdeniz’den Baltık’a yapılan Avrupa ticaretinde kullanıldı ve Avrupa ile Afrika arasındaki ticaretin ve ardından Amerika ile yapılan Atlantik ötesi ticaretin yeni bulunan zenginliğiyle hızla kullanım alanı buldu. En gelişmiş biçimlerinde, Portekizliler ve İspanyollar tarafından 15. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa, Afrika ve Asya arasındaki ticarette okyanus aşırı kullanıldılar. Fırtınalı denizlerde dengede kalabilecek kadar büyük ve çok uzun yolculuklar için gereken büyük bir kargo ve erzakı taşıyabilecek kadar genişti.
Bir Portekiz gemisi olan Bom Jesus, taşımakta olduğu altın sikkeler ve işlenmiş bakır külçeleri ile 7 Mart 1533’te Lizbon Limanından ayrılarak Hindistan’a doğru sefere çıktı ve Güney Atlas Okyanusu’nda, Namibya açıklarında şiddetli bir fırtınaya yakalandı. Fırtınada Bom Jesus Gemisi batarak kayboldu. Hazinelerle yüklü olan gemi, yaklaşık 5 asır sonra keşfedilene dek hiçbir iz bırakmadan kaybolmuş gibi görünüyordu.
Bom Jesus’un kaderi, 2008’de kalıntıları, Oranjemund yakınlarındaki Namibya kıyılarında elmas madenciliği operasyonları sırasında keşfedilene kadar bilinmiyordu . Bugün, Bom Jesus, Sahra Altı Afrika’nın Batı kıyılarında keşfedilen bilinen en eski ve en değerli gemi enkazıdır.
NAMDEB tarafından yönetilen ve hem Namibya hükümetini hem de elmas madenciliği ve ticaret şirketi De Beers’i kapsayan Atlantik kıyısına yakın Oranjemund maden kasabasında 1 Nisan 2008’de, De Beers çalışanı Kaapanda Shadika , şirkete lisanslı bir kıyı bölgesini kazarken bir bakır külçe koleksiyonu ve fildişi kalıntıları keşfetti . Daha detaylı inceleme sonucunda, De Beers şirketinin müteahhidi olan arkeolog Dieter Noli, gemi enkazının antik kökenli olduğu sonucuna vardı.
Tarihin en önemli gemi enkazı keşiflerinden biri, sıra dışı bir yerde yapıldı: Güneybatı Afrika’daki bir çölde! Üstelik içinden yüklü bir servet çıktı.
Gemi enkazı, bulunabilecek en ilginç yerde, Namibya’daki bir çölde, elmas madencileri tarafından ortaya çıkarıldı. Arkeolog Dr. Dieter Noli, bu buluntuya hiç şaşırmamış görünüyordu ki “Bir gün mutlaka bir gemi enkazına rastlamayı bekliyorduk” dedi.
Gerçek de böylelikle ortaya çıktı… Bölgede faaliyet yürüten elmas şirketi De Beers, on yıldan uzun bir süredir ‘kayıp gemi enkazını’ aramaktaydı. Büyükçe bir kum tepesi kazılınca Bom Jesus ortaya çıktı!
Fakat sonuç, ‘topu topu bir İspanyol kılıcı ve bir torba altın’ bulmayı uman definecilerin beklediğinden çok daha fazlasıydı. Zira gemi enkazının bulunmasından neredeyse bir hafta sonra, ‘altın sikkelerle dolu bir hazine sandığına’ ulaşıldı!
Dr. Noli, sözlerine şöyle devam etti: “Hazine sandığına altıncı günde ulaştık. Şapkanıza 2 bin adet altın sikke doldurduğunuzu hayal edin, tarihi eserler de cabası…” Oysa şölen daha yeni başlamıştı.
