31 MART GERİCİ AYAKLANMASI
Mehmet Boz
111. yıldönümünde kulaklara küpeler!
Tarihte 31 Mart vakıası denen 13 Nisan gerici ayaklanmasında ne/ler olmuştu?
(Kanlı 31 Mart olayı ( eski takvimle 31 Mart 1325) 13 Nisan 1909 tarihine denk gelmektedir)
Bir bakan, bir milletvekili, bir binbaşı, 20’yi aşkın kişinin öldürüldüğü ve yüzlerce kişinin yaralandı.
– O gün alaylı subaylar, avcı taburlarından kimi erler,medrese talebeleri ve sivillerin katıldığı binlerce insan Sultanahmet Meydanında toplanır.
– Öncelikle Millet Meclisi’ni bastılar. Milletvekillerinin gözleri önünde iki cinayet işlenir.
– Adliye Nazırı (Adalet Bakanı) Nazım Paşa, Meclis Başkanı, İttihat ve Terakki’nin önderlerinden Ahmet Rıza’ya benzetilerek;aynı biçimde, Lazkiye milletvekili Emir Mehmet Aslan Bey de Tanin gazetesi başyazarı ve İttihatçı Hüseyin Cahit Yalçın’a benzetilerek öldürülür.
– Güruh, İstanbul’u 10 gün kadar fiilen işgal eder. Yıldız Sarayı bahçesinde toplanıp getirdikleri Deniz Binbaşısı Ali Kabulü Bey’i, Padişah Abdülhamit’in gözleri önünde parçalarlar.
– Meclis’i basanlar ve on gün bütün İstanbul’u felç edenler “şeriat isteriz” diye bağırıyorlar.
– Şûra-yı Ümmet (Halk Meclisi) ve Tanin (Çınlama) adlı 1908 Meşrutiyet Devrimi’ni tutan ilerici gazeteler kalabalıklar tarafından basılır, yağma edilir, makineleri paramparça dağıtılır.
Ayaklananların istekleri beş şey:
1- Sadrazam Hüseyin Hilmi ve Harbiye Nazırı Rıza Paşalarla, Millet Meclisi Başkanı Ahmet Rıza Bey azledilmelidir.
2- Aynı zamanda İstanbul milletvekili olan Tanin gazetesi Başyazarı Hüseyin Cahit ile Şûra-yı Ümmet gazetesi sahibi Bahaeddin Şakir ve Millet Meclisi II. Başkanı Talat Bey azledilmelidir.
3- Şeriat bütün yönleriyle uygulanmalıdır.
4- Orduda açığa çıkartılan alaylı subaylar geriye dönmeli, mektepli subaylar görevlerinden alınmalıdır.
5- Ayaklanmadan dolayı bir neferin bile kılına dokunulmamalıdır.
Kahveler basılıyor, resimler indiriliyor, sokaklarda mektepli subay avı yaşanıyor, hatta kimi çavuşlar sokakta yakaladığı kadınların saçlarını kesiyordu. Meclis dağılmış, herkes köşelere sinmiş, İstanbul korkudan nefesini tutmuş gibiydi.
Kuşkusuz, 13 Nisan( 31 Mart) olayı gerici bir hareketti. 1908 ‘de II. Meşrutiyet’le gelen değişime karşı dine dayalı gelenekçi kesimin ağır bir tepkisiydi. Değişik örgütler (siyasi, dış, iç vb.), alaylı-mektepli subay çelişkisinden yararlanarak özellikle alaylı subayları tetiklemişler, erleri de dinsel söylemlerle harekete geçirmişlerdi. Dinsel söylemden etkilenen medrese öğrencileri de harekete katılmıştı.
13 Nisan (31 Mart)1908’den sonra ne oldu?
-Rumeli’den Hareket Ordusu İstanbul’a geldi. İsyanı bastırdı.
-Meclis’i tekrar açtı ve Padişah II. Abdülhamit’i tahtan indirip azletti.
Biz bugün 31 Mart’ın yıldönümünde, konuyu gündeme getirirken bu olaylardan ibret alınmasını da öneriyoruz. (*)
13 Nisan( 31 Mart) ayaklanmasından 111 yıl sonra,Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bulunduğu yer sorgulanabilirse doğru yön belirlenebilir.
Bilginize..13 nisan 2019
