ÇARPITILAN TARİH * YÜZ YILIN MAARİF MODELİ YALAN BİLGİLER ÖĞRETECEK * Fen bilimleri ders kitapları yalan yanlış: Bilim insanları yanlış tanıtılmış

Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” kapsamında yeni ders kitaplarını yayımladı. Yeni öğretim yılında Beşinci Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı’nda yer alan bilim insanları köşesinde İslam Dünyası’ndan bilim insanlarına dair bilgilerin yanlış olduğu ortaya çıktı.

Akademisyen ve Yazar Yavuz Unat, Gazetebilim sitesinde yaptığı değerlendirmede, Beşinci Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı’nda İslam Dünyası’ndan örnek olarak verilen Bruni, Fergani, Ali Kuşçu gibi bilim insanları ile ilgili bilgilerin “çoğunlukla yanlış” olduğunu gösterdi.

Unat, “Yanlış kaynaklardan maalesef olmayan bilgiler üretilmiş, bizim de bunları düzeltmek ve uyarılarda bulunmak görevimizdir” dedi.

Hatalı ve yanlış

Unat, Beşinci Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı’nda bu kişilere dair yer alan bazı bilgilerin doğru olmadığını ve bilimsel gerçeklerle çeliştiğini belirtti.

Unat’ın dikkat çektiği bazı yanlışlar şöyle:

1. Biruni: Kitapta, Biruni’nin “Güneş’in hareketlerinden mevsimlerin ne zaman başladığını belirlediği” ve “Dünya’nın çapını bugünkü değere çok yakın bulduğu” ifadeleri yer almakta. Ancak, bu bilgilerin yanlış olduğu, eski Mısır ve Mezopotamya astronomlarının mevsimleri zaten bilip, Biruni’nin ölçümlerinin de günümüz değerlerinden biraz daha büyük olduğu vurgulandı. Doğru bilgi olarak, Biruni’nin trigonometri ve kimya alanındaki katkıları öne çıkıyor

2. Fergani: Kitap, Fergani’nin “Güneş’in hareket eden bir gök cismi olduğunu ilk keşfeden bilim insanı” olduğunu iddia ediyor. Ancak, Güneş’in hareket eden bir gök cismi olduğu bilgisi antik dönem astronomileri tarafından zaten bilinmekteydi. Fergani’nin gerçek katkıları arasında, Güneş’in apojesinin değişken olduğunu belirttiği yer alıyor

3. Ali Kuşçu: Kitapta, Ali Kuşçu’nun “Güneş Merkezli Kuramı bulduğu” ve “Ay’ın ilk haritasını çıkardığı” öne sürülüyor. Oysa, Kuşçu’nun çalışmalarında Yer merkezli model üzerine yoğunlaştığı ve Ay haritası ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmadığı ifade ediliyor. Ali Kuşçu’nun matematik ve astronomi alanındaki katkıları ise daha çok gök cisimlerinin hareketleri üzerine olmuştur

4. Caca Bey: Kitapta, Caca Bey Medresesi’nin bir gözlemevi olarak kullanıldığı ve burada gök cisimlerinin gözlemlerinin yapıldığı iddia ediliyor. Ancak, bu medresenin aslında bir eğitim kurumu olduğu ve astronomik gözlemlerle ilgili somut verilerin bulunmadığı belirtiliyor. Ayrıca, medresenin içinde yer alan gözlem kuyusunun da gerçek bir gözlem aracı olarak işlev görmediği ifade ediliyor

5. Hezarfen Ahmed Çelebi ve Akşemseddin: Hezarfen Ahmed Çelebi’nin yaşayıp yaşamadığı tartışmalı bir konu olarak belirtiliyor, aynı zamanda uçma deneyleri hakkında kesin bir bilgi bulunmuyor. Akşemseddin’in mikrobu keşfettiği iddiası ise mikroskop olmadan mümkün olmadığı için yanlış olarak değerlendiriliyor. Akşemseddin’in hastalıkların tohumlardan geçtiği yönündeki görüşlerinin, mikrobun keşfiyle ilgili bir anlam taşımadığı ifade ediliyor