YENİ BİR JOHNSON MEKTUBU MU? * Türkiye’nin ABD’den satın aldığı F-16’ların Yunan adalarındaki uçuşlarına sınırlama getirildi iddiası.

YENİ BİR JOHNSON MEKTUBU MU?

Naci Kaptan – 30.01.2024

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç’in Nato’ya girişini kabul etmesinden sonra Türkiye’nin ihtiyacı olan F-16 savaş uçaklarının alınmasının ve de envanterimizde olan F-16’ların da modernize edilmesi için ABD Senatosundan izin çıkması beklenirken Hava Kuvvetlerimizde bulunan F-16’ların Yunanistan’a karşı kullanılamayacağı ve de Ege’deki Yunan adaları üzerinde uçamayacağı kısıtlaması haberi ile karşılaştık. 

Ocak 30, 2024 Gazetepencere haberi şöyle;

Türkiye’nin ABD’den satın aldığı F-16’ların Yunan adalarındaki uçuşlarına sınırlama getirildi iddiası.

Türkiye’nin ABD’den satın aldığı F-16’ların Yunan adalarındaki uçuşlarına sınırlama getirildi. F-16 savaş uçaklarını Yunan adaları üzerindeki uçuşlarda değil, yalnızca NATO ittifakı amaçları doğrultusunda kullanabileceği şartı getirildiğini ileri sürüldü.

Kathimerini, güvenilir diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberinde, ABD Dışişleri Bakanlığının söz konusu şartı, Temsilciler Meclisi ve Senato’nun ilgili dört komitesine gönderdiği ve içeriği gizli tutulacak bir mektupla bildirdiğini yazdı.

Mektupta, bu koşulun ihlal edilmesi durumunda Dışişleri Bakanlığı’nın sorunu çözmek için inisiyatif almayı taahhüt ettiği ve sorun hala çözülmezse F-16 programının sonlandırılacağı belirtildi.

Haberde benzer bir gelişme Ankara’nın Rusya’dan S-400 füzesi satın alması sırasında da yaşandığı ve Türkiye’nin, ortak geliştirici ülke olduğu F-35 programından çıkarıldığı belirtildi.

Dış politikamızdaki öngörüsüzlük ve tüm kararların Erdoğan tarafından veriliyor olması sonucu ABD’nin Türkiye’yi yine oyuna getirdiği görülüyor. Bu durum ABD Başkanı Johnson tarafından İsmet İnönü’ye gönderilmiş olan meşhur mektubu hatırlatıyor;

Başkan Johnson tarafından imzalanan ve daha sonraları “Johnson mektubu” olarak tarihe geçen ünlü mektup 5 Haziran 1964’te Türkiye başbakanı İnönü’ye iletildi.

Mektupta, Türkiye’nin adaya tek taraflı müdahalesinin Türk ve Yunan tarafları arasında savaşa yol açabileceği ve NATO üyesi olan bu iki ülkenin savaşmasının kabul edilemez olduğu ifade edilmiştir. Türkiye’nin müdahale kararı almadan önce müttefiklerine danışması gerektiği anımsatılmıştır. Ayrıca bu savaşın Sovyetler Birliği’nin de Türkiye’ye müdahale ihtimalini doğuracağı ve NATO’nun böyle bir durumda Türkiye’yi savunma konusunda isteksiz olacağı ima edilmiştir. ABD’nin Türkiye’ye sağladığı askeri malzemenin bu müdahalede kullanılmasına izin verilmeyeceği belirtilmiştir.

Kıbrıs olaylarının şiddetinin arttığı dönemde İnönü, Time dergisinin Orta Doğu muhabirine bir demeç vermiş ve bu demecinde de bir söz söylemiştir; “Müttefiklerimiz bu ittifakı dağıtma gayretlerinde muvaffak olurlarsa yeni şartlarda yeni bir dünya kurulur ve Türkiye’de bu yeni dünya da kendisine bir yer bulacaktır.”16 Bu sözüyle İnönü, Türkiye’nin Batı ile olan ittifakının tartışılabilir olduğunu belirtmiştir.

İsmet İnönü’nün “büyük devletlerle ilişkiler, ayıyla yatağa girmeye benzer” deyişi unutulmamalıdır.

Kathimerini Gazetesi ayrıca normalde Yunan hükümetinin, daha kapsamlı bir anlaşmanın parçası olduğu için mektubun içeriğini görmek isteyeceğini ancak Atina’nın Yunanistan’a dost Kongre üyelerinin verdiği güvencelere dayanarak, mektubun metninin muhtemelen tatmin edici olduğuna inandığını ileri sürdü.

Haberde Dışişleri Bakanlığının koyduğu şartın öncelikle Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Ukrayna’daki faaliyetlerine son derece şüphe ile yaklaşan Kongre üyelerini F-16 satışına onay için konduğu da vurgulandı.