DOĞA ÇEVRE EKOLOJİ * AVRUPA’NIN ÇÖPLÜĞÜ TÜRKİYE

Avrupa’nın çöplüğü olmaya devam ediyoruz:
Verilerle AB’nin Türkiye’ye ihraç ettiği atıklar

medyascope – 19 Ocak 2024 Cuma

Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) yayımladığı belgelere göre Türkiye bir kez daha Avrupa’nın çöplüğü olduğunu kanıtladı. 2022 yılında Avrupa Birliği (AB), AB’ye üye olmayan ülkelere 32,1 milyon ton atık ihraç etti. Türkiye, AB’den 12,4 milyon ton atık ihraç etti. Bu da Türkiye’nin AB’nin toplam atık ihracatının yüzde 39’unu aldığını gösteriyor.

Avrupa Birliği (AB), 2022’de birliğe üye olmayan ülkelere 32,1 milyon ton atık ihraç etti. Eurostat’ın açıkladığı verilere göre, 2021’e kıyasla yüzde 3 oranında bir düşüşe tekabül ediyor. Birliğe üye olmayan ülkelerden gelen atık ithalatı ise 2021’den beri yüzde 5 azaldı ve 18,7 milyon tona ulaştı.

AB’nın atık ihracatının ana hedefi ise Türkiye. Türkiye, 12,4 milyon tonluk hacimle toplam atık ihracatının yüzde 39’unu aldı. İkinci en büyük varış noktası Hindistan (3,5 milyon ton), üçüncü İngiltere (2 milyon ton) ve dördüncüler İsviçre, Norveç ve Mısır (1,6 milyon ton).

Türkiye’nin çöp ithalatı: “Azgelişmiş ülkeler,
gelişmiş ülkelerin çöplüğü olarak görülüyor”

Özgecan Özgenç – 1 Nisan 2022 Cuma

Takip cihazı takılarak Londra’dan Adana’ya kadar izlenen atıkların gündem olması üzerine, Yeşiller Partisi Eş Sözcüsü Koray Doğan Urbarlı ve çevre politikası çalışmalarıyla tanınan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden (SBF) ihraç Prof. Dr. Aykut Çoban, Türkiye’nin çöp ithalatını Medyascope için değerlendirdi.

Bloomberg yazarı Kit Chellel haberinde, İngiltere’nin en büyük süpermarketlerinden Tesco’nun atıklarına yerleştirdiği üç farklı takip cihazının izini sürdü. Chellel’in izini sürdüğü çöplerden biri Londra’da kalırken, ikisi Hollanda, Almanya ve Polonya üzerinden Türkiye’ye geldi ve Adana’ya ulaştı. Dünya genelinde emtia fiyatlarında artış ve gıda güvenliği sorununun tartışıldığı bugünlerde, Türkiye’de tarım politikalarının desteklenmesi bir yana, en verimli arazilerin çöplerle zehirlenmesi tepki çekti. Chellel’in haberi üzerine, Yeşiller Partisi Eş Sözcüsü Koray Doğan Urbarlı ve çevre politikası çalışmalarıyla tanınan, 2017’de KHK ile SBF’den ihraç edilen Prof. Dr. Aykut Çoban ile Türkiye’nin çöp ithalatını konuştuk.

Harita: Bloomberg – “Bir plastiğin 2 bin millik yolculuğu”

Kit Chellel’in “Bir plastik torbanın 2 bin millik yolculuğu geri dönüşümle ilgili karmaşık gerçeği gösteriyor” başlıklı haberine göre İngiltere, 2020 yılında her gün Türkiye’ye ortalama 575 ton plastik çöp gönderdi. İngiltere’nin işlenmesi zor çöplerle uğraşmanın sorumluluğunu daha fakir ülkelere devrederek atık bertaraf altyapılarını zorladığını belirten Chellel, “atık dolandırıcılarının” çöplerden kurtulmak için yaktıklarını, Türkiye’de geri dönüşüm merkezlerinde, haftada yaklaşık iki şüpheli yangın çıktığını belirtti.

Bir Medyascope belgeseli: Plastiğin Yolculuğu

Chellel, İngiltere merkezli geri dönüşüm şirketi Eurokey’in bu uygulamalara karıştığına dair kanıt bulunmadığını ancak Adana’da, torba takip cihazının son konumunun yakınlarında yasadışı çöp sahalarında Tesco markalı ambalajlar bulunduğuna dikkat çekti.

Urbarlı: “Çöp kolonizasyonu”

Yeşiller Partisi Eş Sözcüsü Koray Doğan Urbarlı, 2017 yılına kadar Çin’in neredeyse dünyanın bütün çöpünü aldığını ve çöpteki değerli hammaddeleri alıp sanayisine kazandırmak için “çöp kolonizasyonuna” uyum sağladığını söyledi. Çin’de çöp ithalatının yasaklanmasıyla “dünyanın çöp rotasının değiştiğini” belirten Urbarlı, Türkiye’nin atıkları geri dönüştürmek için ithal etmediğini sayılarla şöyle açıkladı:

“2016’da Türkiye’ye 3 bin 616 ton plastik atık gelirken, 2020 yılında 700 bin ton geliyor. 2020’de Türkiye, 3,5 milyar ton atık oluşturmuş ve yalnızca 400 bin tonu işlenebilmiş. Üretilen atığın geri kalanı ve ithal edilen çöpler yakılıyor, doğaya atılıyor ve bir şekilde ondan ‘yararlanılamıyor’. Türkiye kendi ürettiği çöpünü/hammaddesini işleyemezken, dünyanın çöpüne talip oluyor.”

“Çöpleri Çukurova’nın verimli topraklarında yakarak, gıdayı, havayı ve iklimi zehirliyorlar

Türkiye’de, neredeyse üç günde bir geri dönüşüm tesislerinde yangın çıktığını vurgulayan Urbarlı, “Yakılan çöpler büyük oranda plastik ve bunun halk sağlığına, iklim krizine çok büyük bir negatif etkisi var. Türkiye 2021 yılında çöp ithalatını yasakladı ancak çöp ithalatını isteyen lobinin baskısıyla bu yasak bir hafta sürdü. Alman devleti raporlarlarla, Almanya’nın çöpünün yaklaşık yüzde 25’inin Türkiye’ye verildiğini, resmi olarak açıkladı. Devletler bunları verdiklerini ifade ediyor, sahadan gelen veriler de doğruluyor ama Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı böyle olmadığını söylüyor” diye konuştu.”