Dilimiz Kirlenirken…

Fazıl Sağlam – Anayasa Profesörü

Unutulmasın: Dilimiz yurdumuzdur!

Son yıllarda hayli yaygınlaşan ve benim tüylerimi havaya kaldıran bir başka dil yozlaşması var: Türkçeyi yabancı alfabeyle yazma heves ve gayreti! İlk kez Çeşme’de dikkatimi çekmişti.

Çeşme sokaklarındaki tabelalarda sık sık görebilirsiniz ‘Cheshme’ yazılışını. Başkaları da var: ‘Eskiji’, ‘Efendy’… Bunlara koşut olarak özellikle tatil beldelerinde gördüğümüz, yansıtmaya çalıştığı dili de çarpıtan yabancı sözcüklü tabelalar…

Bu eğilimin bir de başka boyutu varmış. Bunu da Türkiye Barolar Birliği’nin oteli dolayısıyla öğrendim. Ankara / Balgat’taki bu otelin adı ‘Litai’. Önce otelin işletmesini bir Uzakdoğuluya vermişler diye düşündüm. On yıl kadar önce TBB’de düzenlenen bir toplantıda bu konuyu yönetim kurulundaki meslektaşlara açtım. Güldüler. ‘Uzakdoğu ile hiçbir ilgisi yok. Biz TBB Oteli ya da Konukevi gibi bir ad koymak istedik ama Turizm Bakanlığı, 5 yıldızlı otel statüsü alabilmemiz için uluslararası alanda geçerli bir ad koymamızı şart koştu. Biz de hiç olmazsa avukatlık mesleği ile bir bağlantısı olsun diye ‘Litai’ adını önerdik, kabul ettiler’ demez mi? Litai, Yunan mitolojisinde savunma görevini ilk üstlenen kadınların adı…

Bir de ‘viyadüklerimiz’ var, karayollarında sık sık görebilirsiniz. Gördükçe sinirlerim bozuluyor. Hele adıyla birlikte yazıldığında iğrenç bir görüntü veriyor: ‘Karasu Viyadüğü’, ‘Eğiste Hadimi Viyadüğü’ (Türkiye’nin en uzun ve en yüksek dengeli konsol viyadüğü imiş). Sanki ‘Eğiste Hadimi Köprüyolu’ dense yapının yüceliği kalmayacak!”

Fazıl Sağlam’ın yakındığı “Cheshme”, “Efendy”, “Eskiji” saçmalıklarının yanı sıra “Donerchi”, “Yemekchi” gibi örneklerle de karşılaşmıştım daha önce. Ama bu hafta bir de “İçkijii” zıpırlığı çıktı karşıma! Meğer Muğla / Bodrum’da ve Çanakkale / Biga’da bu adı taşıyan mekânlar varmış!

İşin artık suyunu çıkardılar!
İşte bir dil böyle kirlenir!
İlgililer bu duruma nasıl göz yumuyor?

Türk Dil Kurumu’na, Kültür Bakanlığı’na ve yerel yönetimlere bu konuda büyük görev düşüyor… Unutulmasın: Dilimiz yurdumuzdur!

Birgün – Atilla Aşut – 02.12.2023