İskandinav tanrısı Odin’in Türk kanı
YENİÇAĞ – Erdem AVŞAR – 23 Ocak 2023
Amerikan sinema dünyası ve Marvel evreninin vazgeçilmez karakteri Odin!..
Dizilere filmlere konu olan büyük İskandinav mitolojisi.
Acaba Odin’in bir Türk olduğunu bilse Türk’ün gölgesinden korkan Batı zihniyeti, İskandinav mitolojisini böyle göklere çıkarır mıydı merak ediyorum. Efsaneye göre Odin, Tyrkland yani Türk Yurdu olarak isimlendirebileceğimiz yerden Tirkiar ve Asiemaen yani Türkler ve Asyalılar olarak adlandırılan iki büyük toplulukla yola çıkıyor.
Bu büyük kitlenin lideri olan Odin ve yanındakiler, uzun bir yolculuk sonucunda bugün İsveç olarak bildiğimiz topraklara yerleşiyorlar…İskandinav Tarihinde bir destanın ilk yazımını yapan ve ilk İskandinav – İsveççe sözlüğünü yayımlayan Olof Verelius‘un, İskandinavya Mitolojisinin “Hervarar” Hikayesini kaleme aldığı;
“Hervarar Saga På Gammal Götska Med Olai Vereli Vttolkning Och Notis” adlı, 1672 yılında yazdığı eserinde şu ifade geçmektedir: “Bu zamanda Asyalılar ve Türkler doğudan gelip kuzeydeki bölgelere yerleştiler. Onların liderlerinin adı Odin idi.”
Danimarkalı Tarihçi Jacob Langebek, 1772 yılında yazmış olduğu İskandinavya’nın tarihini incelediği eserinde şu İskandinav anlatısına yer vermiştir:
“Gerçeğin açığa çıkması için çabalayan kuzeydeki dillerin kökeninin tarihi, Türkler ve Asyalıların kuzeye yerleşmeleri ile başlar… Bu insanların lideri Odin idi.” İskandinav Mitolojisinde “Ynglinga Saga” adlı anlatıda Odin’nin Tyrkland’dan İskandinavya’ya doğru göç ettiği yazılıdır.
Kral Odin’in Turkland’dan İskandinavya’ya göç haritası
Peki bu Tyrkland neresidir?
Sorri Sturluson “Heimskringla” adlı eserde “Ynglinga Saga” hikayesini anlattığı bölümde şu açıklamalara yer verilmiştir:
“Dağların güney tarafı Tyrkland’a (Türklerin ülkesi, ön Asya) uzak değildir. Odin’nin orada büyük mülkleri var idi.” İskandinav Mitolojisinin kendisi, Türklerin İskandinavya’ya yerleşen ilk kavimlerden biri olduğunu ve İskandinav tarihinin ve dilinin yine bu kavimler ile başladığını yazmaktadır. Daha da önemlisi İskandinav Mitolojisinin baş tanrısı Odin’in Türk yurdundan geldiğini, Türk olduğunu yine İskandinav Mitolojisinin kendisi söylemektedir. Odin, İskandinavya’ya göç eden Türk halkının, kabilenin lideridir.”
Sven Lagerbring, tüm bu gerçekleri görmüş ve bu sebeple atalarının Türkler olduğunu çekinmeden ve büyük bir gurur ile dünyaya haykırmıştır. Abdullah Gürgün tarafından çevrilen İsveç tarihinin kurucuları arasında yer alan Prof. Sven Lagerbring’in kitabında, Odin’in ve İsveç halkının Türk kökenli olduğuna dair pek çok kesin yargı bulunuyor.
Lagerbring 1764’te kaleme aldığı yazısında şöyle diyor:
“Bizlerin (İsveçlilerin) ataları Odin’in yoldaşları Türklerdir. Bu konuda elimizde yeteri kadar kanıt mevcuttur. Sizleri bu konuda kandırmaya çalışıp onların Gotlar olduğunu söyleyecek olan insanlar olacak. İtibarımın zedelenip ya da zedelenmemesi umurumda değil. Odin ve yoldaşları Türk idi.”
Lagerbring ayrıca yaklaşık 250 yıl önce yazdığı kitapta, Türkçe ile İsveççe arasındaki ortaklıklardan, mitolojik benzerliklerden hareket ederek, İsveçlilerin atalarının Türkler olduğunu söylüyor. Pek çok İskandinav efsanesinde Tanrıların Babası Odin’in, Türk Mitolojisi’nin en önemli figürü olan iki kurtla beraber dolaştığından bahsediliyor.
Odin hakkında çizilmiş olan pek çok görselde Odin, iki karga ve iki kurt ile birlikte resmediliyor. Bu durum, İsveç ve Türk mitolojilerindeki en önemli benzerliklerden biri olarak kabul ediliyor.
Thor ‘Tur’ kelimesinden, Odin ise ‘Ot – İn’ kelimelerinin birleşmesinden türemiştir.
Thor’un kökeni olan Tur kelimesi türeme, töre ve Türk sözcüklerinin de kökenidir.
Odin’in kökeni ‘Ot – İn’ ise ‘inen ateş’ anlamındadır. Odin ismi ile eski Türklerde saygı duyulan kutsal bir büyük olan Öden Ata arasındaki benzerlik de dikkat çekicidir. Öyle ki, ünlü Türk komutan Timur’un seferlerden önce Öden Ata’ya dua ettiği biliniyor.
İki dil arasında dikkat çeken diğer bir ayrıntı ise runik adı verilen oyma yazılardır. Norveç’te, İsveç’te, Orta Asya’da ve Orhun Yazıtları’nda karşımıza çıkan runik yazılarının ortak bir kökene sahip olduğu düşünülüyor. İsveç ve Norveç’te yazılı bulunan ancak ne İsveççe ne de Norveççe okunabilen runik yazıların Türkçe olduğu düşünülüyor.
Öyle ki; Kylver, Möjbro ve İstaby yazıtlarının Turgay Kürüm ve Kazım Mirşan tarafından Türkçe okunmuştur. İskandinav runik yazısının kökeninin Asya olduğunu böylece tespit edilmiştir. Carl J. Berker, A Modern Theory of Language Evoluetion adlı eserinde, “Odin, Aesir tanrılarıyla birlikte kuzey halklarının deneyimine Orta Asya’dan, Asgard’dan yeni bir deneyim kazandırıyor” demektedir.
İskandinav geleneklerinde Göktürkler, İskitler ve/veya Sarmatlar Alfheim’deki Beyaz Elfleri hatırlattığını dile getiren Berker, “Alfheim’deki Beyaz Elflerin kralı Freyr’dir. Bu Elfler Swartalfheim’in siyah cüceleri gibi metal işçiliği konusunda yetenek sahibidirler. Bu durum, Doğu Anadolu’da Toros vadilerinde yaşayan Türk kavimlerinde de görülür.”
Doç. Dr. Osman Karatay ve Emre Aygün’ün ortak kaleme aldığı makalede, “Türkistan’dan İskandinavya’ya göçen Kral Odin daha sonra tanrılaştırılmış ve Kuzeylilerin baştanrısı haline gelmiştir. Kavminin adı Az’dır, yani Göktürk yazıtlarında karşımıza Az Budun olarak çıkan, Abakan bozkırında Kırgız komşuluğundaki halk.” ifadelerine yer verilmektedir.
Eskiçağda Azları Aral boylarında görüyorduk. Yine Osman Karatay’ın “Kral Odin’in Turkland’dan İskandinavya’ya Göçü” başlıklı makalesinde, Odin’in köklerinde Türk izlerine dair açıklamalar ele alınıyor. Norman, Anglo-Sakson ve İrlanda kavimlerindeki mitolojik devre ait destanların bir kısmında Türklerin mitolojik dönemine ait motiflerin görüldüğü ve bu destanlarda Attila’nın açıkça zikredildiği iddia edilmektedir.
Runik yazı, mitolojik unsurlar, dini ritüeller ve Odin, Türk ile Viking kültürlerinin ortak noktaları olarak karşımıza çıkmaktadır Yazar Özgür Barış Etli, “Viking Türk Sırları” adlı eserinin “Odin’in Türk Kökeni” başlıklı üçüncü bölümde (s. 41-73) Hazar Devleti’nin bir memuru olan Odin’in burada öğrendiği okuma yazma ve devlet geleneği gibi bilgileri kendi halkı olan Vikinglere öğrettiğini anlatmakta, İskandinav mitolojisinin en önemli tanrısının kökenini Türk tarihi kapsamında ele alarak, Attila’nın İskandinav destanındaki yerini incelemekte ve hayat ağacı Yggdrasil’in Türklerin hayat ağacı ile olan bağı üzerinde durmaktadır.
