KÜRESEL POLİTİKALAR * Ermenistan-Azerbaycan barış antlaşması İran’ı nasıl tehdit eder (“How an Armenia-Azerbaijan peace deal threatens Iran)

E. Korg. Sayın Şaban Recai Öztürk’ün gönderdiği, Asia Times’ da “How an Armenia-Azerbaijan peace deal threatens Iran – Ermenistan-Azerbaycan barış antlaşması İran’ı nasıl tehdit eder” başlığı ile yayınlanan yazının Türkçe tercümesini gönderiyorum. Yazının İngilizce orijinal belgesine aşağıdaki link üzerinden ulaşabilirsiniz.

Saygılar,

Orhan Tan * orhantan41@gmail.com

How an Armenia-Azerbaijan peace deal threatens Iran

How an Armenia-Azerbaijan peace deal threatens Iran
By NIKOLA MIKOVIC NOVEMBER 8, 2022 – Asia Times

YAZININ TERCÜMESİ ;

…2020’de, 44 günlük Dağlık Karabağ savaşını bitiren Rusya arabuluculuğundaki ateşkesin tarafı olarak Ermenistan, Batı Azerbaycan ile Nahçıvan arasında ulaşım bağlantısı inşayı kabul etti. Bu koridorun ulaşım bağlantılarının kontrolü, Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) tarafından garanti edilecek ama tartışma konusudur.

Ermenistan, Nahçıvan koridorunun egemenliğini ve İran sınırını etkilemesinden korkuyor. 44 gün savaşının açık galibi Azerbaycan, Moskova anlaşması için bastırıyor ve Ermenistan’ın İran sınırı boyunca pasaport veya gümrük kontrolü olmaksızın karayolu ve demiryolu bağlantıları inşa etmesini istiyor. İran ise, Nahçıvan koridorunun Azerbaycan’ı yalnızca ülke dışındaki toprağına değil, aynı zamanda İran’ın bölgesel rakibi olan Türkiye’ye bağlayacağının farkında. Nahçıvan koridoru inşa edilirse, Türkiye’ye Güney Kafkasya’ya giden yeni bir kara yolu sağlayacak, enerji zengini bölgedeki varlığını güçlendirecek ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri pazarları ile birleşecek.

Tüm bu gelişmeler İran’ın bölgedeki konumunu zayıflatabilir. Nahçıvan koridoru inşa edilirse, İran’ın düşmanları tarafından askeri amaçlar için kullanılabilir. Azerbaycan, çoğunluğu Şii olmasına rağmen, İran’ın baş düşmanı İsrail ile güçlü askeri bağlara sahip. İran’la büyük bir savaş çıkması durumunda İsrail Silahlı Kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarını kullanmak isteyeceği açık bir sır. İran’ın isteyeceği son şey, Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşmasının İsrail’in genişletilmiş varlığının önünü açmasını görmek.

İran, Aras’taki askeri tatbikatının ardından, Nahçıvan koridorunun geçeceği, Ermenistan’ın güneyindeki Kapan’da İran başkonsolosluğunun açılışını yaptı. İran’ın kendisini Güney Kafkasya’da kaçınılmaz bir aktör olarak gördüğü Azerbaycan’a bir başka işaretti. İran ayrıca Ermenistan’a başta Şahit-136 insansız hava araçları olmak üzere silah satmayı da düşünüyor.

Azerbaycan-İran ilişkileri ne dost ne de kardeştir. Azerbaycan laik bir ülke olsa da, iki ülkenin paylaştığı tek şey Şii inancı gibi, ikisinin de farklı müttefikleri, farklı öncelikleri ve farklı jeopolitik hedefleri var. Azerbaycan, Rusya destekli Nahçıvan koridorunun kendi bölümünü sonunda inşa etmeyi başarırsa, İran 2020 savaşının en büyük ikinci kaybedeni olacak.