Değerli çizgi sanatçısı Sefer’e teşekkürler
Ekonomide Arjantin Türkiye el ele!
Murat Muratoğlu
Yabancı raporlarda Türkiye ekonomisi genelde Brezilya, Hindistan, Endonezya, Güney Afrika ile karşılaştırılırdı. “Kırılgan beşli” adını takmışlardı.
Yeni yazılan Türkiye raporlarında batık Arjantin ile karşılaştırma moda… Analiste göre 2020 yılında tüm dünyayı saran virüs en çok Türkiye ve Arjantin benzer ekonomilerini vurdu. Raporda öyle yazıyordu!
Nitekim bu yıl dünyanın en çok değer kaybeden para birimleri Arjantin Pesosu ve Türk Lirası…
Geçen yıl Arjantin’in borç aldığı ABD merkezli fonlar faiz ödemelerinin 2023 yılına kadar ertelenmesini kabul etmedi. Kreditörleriyle 65 milyar dolarlık borcunu yapılandırmak için anlaşamayan Arjantin, dokuzuncu kez yumuşak iflasa gitti.
Arjantin bu duruma bir günde gelmedi. Onlar da bir zamanlar “şahlanan” ekonomiye sahipti!
Yıl 1992… El Turco lakaplı Arjantin Devlet Başkanı Carlos Menem, Türkiye’ye yaptığı resmi ziyaret sırasında babasının Osmanlı vatandaşı olduğunu ve bu nedenle Arjantin’de El Turco olarak çağrıldığını söylemiş, gurur vesilemiz olmuştu. Adama Türk pasaportu verdik.
Ancak Carlos Menem tek değildi… Arjantin’de, Peru’da, Meksika’da on binlerce El Turco vardı. Ağırlıklı olarak Birinci Dünya Savaşı’ndan bıkan bir kısım Osmanlı tebaası Latin Amerika’ya göçmüştü. Farklı yörelerden de olsalar Osmanlı pasaportuna sahip olmaları sebebiyle gidenler genel olarak “El Turco” lakabıyla anılırdı.
Yine de en hakiki El Turco Arjantin idi… Ekonomisi olsun, insanları olsun bize çok benziyordu. Bir onlar krizde, bir biz krizde… Bir onlar mucize yaratıyor, bir biz… Hapisler, kumpaslar, dış mihraklar derken Arjantin her daim taklaya geldi.
IMF tarihinde ilk defa bir ülkeyi sahtekârlıkla suçladı… O da Arjantin… Ne yapmışlardı? Analistler, Arjantin’in gerçek enflasyon oranının yüzde 25 seviyelerinde olduğunu söylerken, Arjantin hükümetinin açıkladığı verilere göre bu rakam yüzde 11 civarındaydı… Sadece enflasyon da değil… IMF, Arjantin’in büyüme rakamlarında da yalan söylediğini iddia edildi…
Kredilerin vadesi gelince zamanında ödeyemedi… Arkasından “Ödemeyeceğiz, battık, paramız yok” açıklaması geldi. Devlet başkanları bile dayanamayıp ardı ardına istifa etti. Ülke 2 haftada 5 devlet başkanı değiştirdi. Yıllar ekonomik krizlerle yoğruldu. Ambargolar yedi… Dayanamadı… Yıllar sonra 2018’de bir kez daha IMF’nin kollarına koştu.
Yaklaşık 57 milyar dolar değerindeki IMF’nin tarihinde verdiği en büyük borcu kasasına koydu. Kötü yönetim devam edince para buhar oldu. Size de tanıdık gelir mi bilmem ama Arjantin vatandaşları sokaklara çıkıp “57 milyar dolar nerede” diye sordu. Cevaplayabilecek kimse yoktu!
Piyasayı canlı tutmaya çalışan hükümet eski dostu para basma makinesine başvurdu… Haliyle enflasyon yine uçtu. Bu yılı muhtemelen yüzde 50’ye yakın bir enflasyon oranıyla kapayacaklar.
Krizi tetikleyen şartlar değil bariz yönetim hatalarıydı… Düşünün bahanelerimiz bile aynı! Acaba adamları buradan giden El-Turco’lar mı yaktı?
https://www.sozcu.com.tr/2021/yazarlar/murat-muratoglu/ekonomide-arjantin-turkiye-el-ele-6500618/