TARİHİN İÇİNDEN * 13 Şubat 1925 Başlayan Şeyh Said Kalkışması 31 Mart 1925 Bastırılmıştı.

Asilerin Çembere Alınışı Cumhuriyet Gazetesi 30 Mart 1925
İsyanın Nedenleri:
İç Neden:
– Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ve onun devrimlerine karşı hilafetin geri getirilmesine yönelik Vahdettin ve taraftarlarının çabaları,
– Toprak ağalarının Osmanlı dönemindeki güçlerinin zayıflaması.
– Dış Neden:
– Lozan’da çözümü iki devlete bırakılan Musul meselesini lehine çevirmek isteyen İngiltere’nin Türkiye dahilinde isyanlar ve kargaşa çıkararak, Türkiye’yi istikrarsız bir ülke olarak dünyaya tanıtma gayreti.
– Ve böylece Türkiye’nin yakın doğu dengesinde kendi aleyhine bir durum yaratmasını önlemek için isyan için ağalara parasal ve siyasi desteklemesi.
Şeyh Şerif ve yandaşı bazı aşiret reisleri Palu’da yakalanırken, Şeyh Said de Varto yakınlarında yakın bir akrabasının ihbarıyla Carpuh Köprüsü’nde ele geçirildi. (15 Nisan 1925)
Ayaklanmayı destekleyen eski Şuray-ı devlet reislerinden Kürt Teali Cemiyeti reisi Seyit Abdülkadir ve 12 arkadaşı İstanbul’da tutuklanarak yargılanmak üzere Diyarbakır’a getirildiler.

Ortada önde oturan beyaz sakallı Şeyh Sait, onun sağında Şeyh Şerif, arkada kalpaklı
Binbaşı Kasım (Kasım Ataç), onun solunda siyah sakallı Melikanlı Şeyh Abdullah.[11]:s. 259
Yargılanma sonucunda Seyit Abdülkadir ve 5 arkadaşı ölüme mahkûm olarak, idam edildiler (27 Mayıs 1925).
Diyarbakır’daki Şark İstiklal Mahkemesi Şeyh Said ve 47 ayaklanma yöneticisi hakkında da ölüm cezası verdi (28 Haziran). Cezalar, başta Şeyh Said olmak üzere, ertesi gün infaz edildi.
Şeyh Said Ayaklanması’nın bastırılması Cumhuriyet yönetiminin Güney Doğu Anadolu’da denetimi sağlamasında önemli bir dönüm noktası oldu. Öte yandan ayaklanmayla ortaya çıkan gelişmeler, bir süre önce çok partili yaşama geçiş yönünde atılan adımların kesintiye uğramasına yol açtı. Ayaklanmaya karıştığı gerekçesiyle hakkında soruşturma açılan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, çok geçmeden hükümet kararnamesiyle kapatıldı.

2014 yılında HDP’li Bld.Başkanı Gültan Kışanak ve (sözde eşbaşkanı olduğu) Fırat Anlı’nın Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin meclisi meydanın adını “Şeyh Said Meydanı” olarak değiştirmişti.
02.12.2014 günkü Milliyet’ten bir haber. O meydanın adı Şeyh Said Meydanı oldu
DİYARBAKIR Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından, Dağkapı Meydanı’nda asılarak idam edilen Şeyh Said’in adı, geçen ağustos ayında alınan karar uyarınca, kentteki trafik yön tabelalarına konuldu.
Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak, Şeyh Said’in asılmasının haksızlık ve adaletsizlik olduğunu belirterek, “Şeyh Said’in asılması toplumun hafızasında çok derin acı ve iz bırakmıştı. Toplumun beklentileri doğrultusunda ismini yaşatmak için Dağkapı Meydanı’na verdik” dedi.
Gültan Kışanak: Şeyh Said isminin meydana verilmesi bizim önerimizdi.Ak Partili meclis üyeleri de destek verdi.
Dağkapı’da idam edildikleri ve defnedildikleri de düşünülen bu meydana ismini vermek toplumsal hafızamızda hiç bir zaman silinmeyen, derin bir acı ve iz bırakan bu olayı kentimizde bir meydan isminde yaşatmak istedik. Bu aslında toplumların bir şekilde acılarını unutmasının da bir yoludur. Bununla yüzleşmek, haksızlıkları kabul etmediğini göstermek, yanlışlara karşı daha demokratik bir gelişimin göstergesi olarak bu ismi verdiğimizde, bu şehir, insanlarımız, bir bütün olarak Türkiye’de yaşanan herkes, Kürtler, Şeyh Said’i sevenler ve ailesi bir şekilde rahatladılar. Çünkü son derece önemli bir şeydi. Tarihimizdeki en derin yaralardan biriydi.( 1 )

( 1 ) https://www.milliyet.com.tr/siyaset/o-meydanin-adi-seyh-said-meydani-oldu-1982663
Mehmet Boz
This entry was posted in Bölücü KÜRTÇÜLÜK, SİYASAL İSLAM, SİYASİ TARİH, TERÖR. Bookmark the permalink.

One Response to TARİHİN İÇİNDEN * 13 Şubat 1925 Başlayan Şeyh Said Kalkışması 31 Mart 1925 Bastırılmıştı.

  1. Pingback: TARİHİN İÇİNDEN * Şeyh Said Cumhuriyet düşmanı, ağalık ve aşiret yanlısı, hilafetçidir… | Cumhuriyetimiz İçin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *