
Yoksulun kullanımına açık buzdolabı (Community Fridge)
“İhtiyacın olanı al, olmayanı bırak”
Naci Kaptan / 23.01.2021
Topluma açık bu tür yardımlaşma projesinin amacı, yardımı verenle alanın birbirini görmemesidir. Bu tür yardımlaşmanın yakın tarihte 2. Dünya Harbinde İtalya’da başlamış olduğunu söyleyebiliriz. İtalya’da cafe / Barlarda kahvenizi genelde ayakta içer ve hemen gidersiniz. Yoksulların da kahve içebilmeleri için bir kahve içen 2 kahve parası ödeyerek, duvardaki kara tahtaya bir çentik attırır ve gider. Parası olmayan da kahve içmek isterse kara tahtadaki ödenmiş hesabı kullanırdı.
Biliyorum bu bizim “Askıda ekmek” projesi gibi. Evet aynen öyle. Sanıyorum ki askıda kahve projesi zaman içinde ülkemize gelerek daha anlamlı ve yararlı olan askıda ekmek projesine dönüştü.
Askıda kahve ve askıda ekmek projelerinin bir benzeri de 2012 yılında Almanya ve İspanya’da başladı. Bu projenin adı Toplum veya Halk Buzdolabıdır. Yoksullarla yiyeceğini paylaşmak isteyenler veya yardım amacıyla alınan yiyecekler kentlerde özellikle yoksul bölgelere, yol kenarlarına konan buzdolaplarına bırakılır ve ihtiyacı olan buradan yiyeceğini alır.
Ortak buzdolabı, halka açık bir alanda bulunan bir buzdolabını ifade eder. Bazen “serbest bırakma” olarak adlandırılan buzdolapları, yiyeceklerin bir topluluk içinde paylaşılmasını sağlayan bir tür destek ve yardım projesidir. Bu dolaplara herkes paylaşmak istediği yiyecekleri koyar ve ihtiyacı olanlar da beslenme amaçlı yiyecekleri buradan alabilir.
Projenin amacı yoksulların beslenme ihtiyacını arada aracı olmadan karşılamak ve gıda israfını önlemektir. Böylece yoksullar taze, besleyici gıdalara kolay erişimi sağlanır.
İlk toplum buzdolapları 2012’de Almanya’da ve İspanya’da kuruldu.Daha sonra İngiltere’de, Frome, South Derbyshire, Brixton (Londra), ve Botley’de (Oxford) toplum buzdolapları kuruldu. Yeni projelere ücretsiz destek hizmeti sunan çevre yardım kuruluşu Hubbub UK tarafından Temmuz 2017’de ulusal bir topluluk buzdolabı ağı kuruldu.
Ortak buzdolapları, Hindistan, Yeni Zelanda, İsrail, ve Hollanda’da da toplumsal yardım sağlamak için hizmete başladı.
Topluluk buzdolapları, COVID-19 salgını sırasında ABD’de son zamanlarda geniş bir şekilde ortaya çıktı. New York’ta, “Dost Buzdolapları” lakaplı topluluk buzdolapları, bir aktivist grup olan “In Our Hearts” tarafından Şubat 2020’de tanıtıldı. “In Our Hearts” şu anda New York City çevresinde en az 14 buzdolabı kurdu.
New York City’yi bir model olarak alan, Los Angeles, Philadelphia, Chicago, Atlanta kentleri de bu projeye katıldılar.
Greater Boston Area’da ilk ortak buzdolabı Eylül 2020’de Jamaika Ovası’nda başlatıldı. Kısa süre sonra, Boston’un en büyük mahallesi olan Dorchester mahallesinde bir buzdolabı daha ortaya çıktı. Allston ve Roslindale mahallelerinin yanı sıra Somerville ve Cambridge şehirlerindeki diğer buzdolapları geliştirme sürecindedir.