Yeniçağ / 31.07.2019
Fatih ERBOZ/ Ankara
Katar yatırımlarını Türkiye’den çekiyor
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Katar Emiri’nin ABD ziyareti ve Başkan Trump ile görüşmesi sırasında, Türkiye’deki yatırımlarını çekmesinin gündeme geldiğini, bunun ardından da harekete geçildiğini belirtti.
Türk ekonomisinin gündeminden Katar hiçbir zaman düşmüyor. CHP İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Baş Koordinatörü Erdoğan Toprak’ın Katar’a ilişkin rapor hazırladı.
Erdoğan Toprak, hazırladığı raporda Katar’ın Türkiye’deki yatırımlarına dikkat çekerek, Katar’ın Türkiye’de finans, bankacılık, medya, turizm vb. sektörlerinde yaptığı yatırımların tutarının yaklaşık 20 milyar dolar olduğunu, Türk müteahhitlik şirketlerinin ise Katar’da üstlendiği 15 milyar dolarlık projenin yer aldığını söyledi. Toprak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Katar’ın Türkiye’deki yatırımları; başta QNB Finansbank ve Digitürk-Lig TV yayıncısı beİN Media; BMC, Tank Palet Fabrikası. Türk müteahhitlik şirketlerinin Katar’da üstlendiği 15 milyar dolarlık proje yer alıyor. 2022 Dünya Futbol Şampiyonası’na ev sahipliği yapacak olan Katar’ın dev stat projeleri, havaalanı, altyapı vb. pek çok projeleri Türk Müteahhitlerince yürütülüyor. Katar Emiri satışa çıkarttığı 500 milyon dolarlık ultra lüks VIP uçağını ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hediye etti. Son olarak Alman otomotiv şirketi Volkswagen’in (VW) yüzde 17 hissesini satın alan Katar’ın, VW’nin yeni otomotiv fabrikasını Türkiye’de kurması için Erdoğan ile VW yönetimi arasındaki müzakerelerde etkili olduğu, VW’nin yatırım kararı ve verilen tavizler, taahhütler, ayrıcalıklar konusundaki pazarlıkları üstlendiği kaydediliyor.”
Katar Emiri’nin ABD ziyareti ve Başkan Trump ile görüşmesi sırasında, Türkiye’deki yatırımlarını çekmesinin gündeme geldiğini hatırlatan Toprak, raporunda, Katar’ın Müslüman Kardeşler’e destek vermekten vazgeçmesi yönünde uyarıldığının ifade edilmekte olduğunu vurguladı. Türkiye’de iktidarın Katar’ın Doğu Akdeniz’deki faaliyetlerine sessiz kaldığını da anımsatan Toprak, şu ifadeleri kullandı:
“Doğu Akdeniz’de ABD’li Exxon Mobile ile birlikte Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Münhasır Ekonomik Alanı’nda (MEB) verdiği lisansla doğalgaz sondaj çalışmalarını yürüten Katar karşısında sessiz ve suskun kalan iktidar, yakın gelecekte Katar’ın ekonomik ve siyasi açıdan da Türkiye’den uzaklaşmasına tanık olacaklar. ABD ve Arap medyasında yer alan haber, yorum ve analizlerde; ABD Başkanı Trump tarafından davet edilerek Beyaz Saray’da ağırlanan Katar Emiri’nin görüşmesi sonrasında ABD’nin Katar’dan Türkiye’ye ekonomik desteğini, Türkiye’deki yatırımlarını ve Müslüman Kardeşler’e desteğini çekmesi uyarısında bulunduğu yer aldı. Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad el Sani’nin Türkiye’den yatırımlarını çekmeye başladığı, bu yöndeki adımların önümüzdeki günlerde daha da hızlanacağı kaydediliyor. Mısır – Youm7 Gazetesi ise Katar Lideri Tamim el Sani’nin, Trump’la görüşmesinden sonra, Türkiye ve İran’ı gizlice ziyaret ederek görüşmeler yaptığını, ABD’nin Katar’dan talepleri konusunda bilgi verdiğini öne sürdü. Bu arada Katar’ın 300 milyar doları aşkın petro-dolar fonlarını ABD’de değerlendirmesi konusunda da Trump’un Katar Emiri’nden söz aldığı vurgulanıyor.”
VERİLEN KREDİLERİ GÖZDEN GEÇİRECEK
Avrupa Yatırım Bankası’nın, yıl sonuna kadar Türkiye’deki projeleri ve yatırımları kredilendirmeyi durdurduğuna da raporunda yer veren Toprak, yıl sonunda kredilerin açılıp açılmamasının yeniden değerlendirileceği açıklamasının altını çizdi. Toprak raporunda, “Avrupa Yatırım Bankası, AB’nin aldığı yaptırım kararları çerçevesinde Türkiye’ye yönelik kredi, finansman ve yatırım stratejisini gözden geçirerek yıl sonuna kadar hükümetle ilişkili projelere, kamu yatırımlarına kredi vermeyeceğini duyurduğunu belirtti” dedi. CHP’li Toprak raporunda AB’nin Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmalarına yönelik olarak yaptırım kararına da değindi. Toprak, “AB, Doğu Akdeniz’de Kıbrıs açıklarında Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Yunanistan ile Türkiye ve KKTC arasında devam eden sondaj ve doğalgaz arama faaliyetlerinde Türkiye’nin tutumunun ‘yasa dışı’ olduğunu öne sürerek, GKRY ve Yunanistan’ın başvurusu doğrultusunda Türkiye’ye yönelik bazı yaptırımlar açıklamıştı. Türkiye ile AB arasındaki sivil havacılık ve hava ulaşımı anlaşması müzakerelerinin askıya alınması, AB fonları ve kaynaklarından Türkiye’ye sağlanan mali desteğin dondurulması bu çerçevede uygulanacak yaptırımlar olarak ilan edildi” diye konuştu. Türkiye’nin AB ile yapılan geri kabul antlaşmasını askıya aldığını duyurduğuna işaret eden Toprak, “Türkiye’de buna karşılık olarak Türkiye ile AB arasındaki Mülteci Anlaşması kapsamında yer alan geri kabul uygulamasını askıya aldığını duyurdu. Türkiye’deki kamu yatırımları, altyapı, sağlık, eğitim, ulaşım projeleriyle, belediyelerin yatırımlarına kaynak sağlayan Avrupa Yatırım Bankası bu açıdan tek başına Türkiye’nin en büyük kredi sağlayıcısı finans kuruluşu idi. Son 3 yılda her yıl 400 milyon euro ile 2,2 milyar euro arasında değişen miktarda Türkiye’deki yatırım projelerine kredi sağladı. 2019’da ise şimdiye kadar herhangi bir yeni kredi verilmedi. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada AB yaptırımları çerçevesinde Türkiye’ye sağlanan fonlarda kesintiye gidilmesinin Doğu Akdeniz’deki doğalgaz arama çalışmalarını etkilemeyeceği, sondaj çalışmalarının sürdürüleceği vurgulandı” ifadelerini kullandı.
AKP İKTİDARI AVRUPA’YA FABRİKA TAVİZİ VERİYOR
AKP iktidarının taviz vermesi sonucu birtakım gelişmelerin yaşandığına raporunda dikkat çeken Toprak, şunları kaydetti:
“17. Alman otomotiv üreticisi Volkswagen’in yeni yatırımı için Bulgaristan ile Türkiye arasındaki tercihte, hükümetin verdiği bir takım tavizler sonrasında fabrikanın Türkiye’de kurulması ihtimali güçlendi. Almanya’nın BMW ve Mercedes-Benz ile birlikte en önemli küresel otomotiv markalarından birisi olan Volkswagen’in (VW), kuracağı yeni fabrika için aldığı bazı kritik ekonomik-mali-vergi tavizler sonucunda Türkiye’de karar kıldığı ancak resmi açıklama için devam eden müzakerelerde bazı pürüzlerin giderilmesinin beklendiği bildirildi. Alman kamu yayıncılık kurumu ARD, VW’nin kuracağı yeni otomobil fabrikası için Türkiye’de karar kıldığını, Berlin’deki hükümet kaynaklarının da fabrikanın Manisa’da kurulacağı, şirkete bazı yatırım ayrıcalıkları, özel tahsisler, vergi avantajları sağlanacağı sözünün Türk Hükümeti’nden alındığını duyurdu. Alman otomobil devinin, Bulgaristan’da iş gücü maliyetinin daha düşük olmasına rağmen Türkiye’yi seçtiği, bu kararda Türk piyasasındaki satış hacminin kilit rol oynadığı belirtilirken, VW’nin Türkiye’de yılda yaklaşık 40 bin Passat satmayı hedeflediği dile getiriliyor. VW yetkilileri üretilen Passat’ların önemli bir bölümünün devlet tarafından makam aracı olarak satın alınacağı yönünde bazı sözlerin gündemde bulunduğunu ifade ediyor.”