VOA 22 EKİM 2018
Caddeler Elektrikli Scooter İstilası Altında
New York, Washington, Los Angeles ve San Francisco gibi büyük kentler, Amerika’da trafiğin en yoğun olduğu metropoller olarak bilinir. Gerek kent sakinleri, gerekse turistler bu nedenle son yıllarda bisiklet kullanımına ağırlık vermeye başladı. Örneğin Washington’da bisiklet paylaşım şirketlerinin kent merkezinde sunduğu hizmet son derece popüler hale geldi. Bisiklet paylaşımı önce kentin farklı noktalarında kurulan bisiklet istasyonlarıyla başladı. Kullanıcılar ödeme yaptıktan sonra bisikleti teslim alıp işleri bitince kentin farklı bir noktasındaki bir başka istasyona bırakabiliyordu. Bir süre sonraysa istasyonsuz bisiklet paylaşımı popüler olmaya başladı. Kullanıcılar sokaklarda kaldırım kenarlarına bırakılan bisikletlere binip sonra bunları eriştikleri noktada bir istasyona değil, kaldırım kenarına bırakıyordu.
Washington’da dockless yani istasyonsuz kullan-bırak bisiklet paylaşımı eski popülaritesini yitirmesine rağmen hala kullanımda olsa da elektrikli scooter’lar giderek daha çok rağbet görüyor. Hatta o kadar ki, Washington cadde ve sokaklarının kaldırım kenarları, etrafta kullanıldıktan sonra bırakılmış elektrikli scooter’larla dolu. İstasyonsuz scooter ağı özellikle Washington’da yaşayan gençler, turistler ve başta metro olmak üzere kentin sorunlu toplu taşıma sisteminden bıkanlar arasında son derece popüler. Bird, Spin ve Lime, Washington’da faaliyet gösteren istasyonsuz elektrikli scooter paylaşım şirketlerinin önde gelenleri. Uber’in sahip olduğu Jump ise sadece elektrikli bisiklet hizmeti sunuyor. Öte yandan Uber’in rakibi Lyft ise kısa süre önce Washington’da elektrikli scooter hizmetini devreye soktu. Lyft’in elektrikli scooter pilot programı, Amerika’nın doğu yakasında ilk kez Washington’da başlatıldı. Lyft, Washington kent merkezinin sekiz bölgesinde birden başlatılan pilot program kapsamında belediye yasaları uyarınca kent sokaklarında 400’den fazla araç bulunduramayacak.
Firmaların sundukları ulaşım hizmetinin bedeli ise birbirine oldukça yakın. Örneğin Bird firmasının elektrikli scooter’larının kilidini açma ücreti bir dolar. Ondan sonra ise her bir dakikalık kullanım başına 15 sent ücret ödeniyor. Aracın üzerindeki QR kodu, kullanıcının akıllı telefonuna yüklediği uygulamayla taranıyor ve aracın kilidi, bu şekilde açılıyor. Elektrikli scooter’lar, tıpkı akıllı telefon ve tabletlerin kullandığı lityum iyon pili kullanıyor. Bird scooter’ları tek şarjla yaklaşık 24 kilometre yok katederken Lime firmasının araçlarında bu mesafe 32 kilometreye kadar çıkabiliyor. Scooter’lar saatte ortalama 25 kilometre yol katedebiliyor.
Öte yandan elektrikli bisiklet ve scooter’ların şarj edilmesi gerekliliği, kent merkezlerinde yeni bir iş kolunun doğmasına yol açtı. Şarjcılar, her gece scooter’ları sokaklardan toplayıp araçları şarj ediyor ve sabah farklı noktalarda müşterilerin hizmetine sunuyor. Şarjcılar, scooter’ların nerelerden toplandığına bağlı olarak araç başına gecede 5 ila 20 dolar kazanabiliyor. Hatta Lime firmasına göre şarjcılar gecede 150 dolara kadar para kazanabilir.
