Geçmişimizdeki utanç 6-7 Eylül olayları İstiklal caddesi
Mustafa Uyan
uyan.mustafa@gmail.com
24 Agustos 2018 Cuma
Asagida okuyacaklariniz ne bir polisiye romandan, ne de bir casusluk filminden alindi… Tamamen gercek kisiler, tamamen yasanmis olaylardir…
HİÇ BİR ŞEY GÖRÜNDÜĞÜ GİBİ DEĞİLDİR
“Bes kisiydiler..
Bes farkli insan..
Biri ogrenci, biri patron, biri gazeteci, biri kaymakam, biri asker..Oktay Engin, Mithat Perin, Goksen Sipahioglu, Hayretttin Nakipoglu ve Sabri Yirmibesoglu..
61 yil once kaderleri ortak bir noktada bulustu.1955 yilinin 6-7 Eylul’unden sonra hayatlari birden bire degisti.
*. *. *
Yil 1955 idi..
5 Eylul’u 6 Eylul’e baglayan gece..
Selanik’te Ataturk’un evi bombalandi..
Turkiye olayi TRT Radyo’nun oglen 13.00 haber bulteninden duydu.Ardindan Istanbul Ekspress Gazetesi “Yildirim Baski” yapti.Normalde 20 bin satan gazete o gun tam 290 bin adet basilmisti.Ozellikle Rumlar’in yogun oldugu semtlerde dagitildi..
Istanbul Ekspress tam sayfa verdigi haberde “Atamizin evi bombayla hasara ugradi” basligini kullandi..Gazete bombayi Yunanlilar’in attigini yaziyordu..Iste ne olduysa bundan sonra oldu..Ulkede “Rum Avi” basladi.Basta Istanbul olmak ùzere sahil kentlerindeki Rumlar’in isyerleri ve evleri talan edildi…
15 Rum olduruldu, 300 kisi yaralandi..30’dan fazla kadina tecavuz edildi..4214 ev, 1004 isyeri, 73 kilise, bir sinagog, iki manastir, 26 okul ile fabrika, otel, bar gibi 5317 mekan talan edildi..Kiliselerin icindeki kutsal resimler, haclar, ikonalar ve diger kutsal esyalar tahrip edildi..Istanbul’da bulunan 73 Rum Ortodoks kilisesinin tamami atese verildi.Rum ,Yahudi ve Ermeni mezarliklari saldiriya ugradi..
Iki gun suren yagma, talan ve lincten sonra sIkiyonetim ilan edildi..Turkiye’deki tum gazeteler olayda “Yunan kiskirtmasi” oldugunu ve Yunanlilar’in Ataturk’un evinin bombalayarak halki tahrik ettigini yazdi..
*. *. *
Yunanistan hukumeti olayin aydinlanmasi icin hemen sorusturma baslatti..Oncelikle Ataturk’un evinde hicbir hasar yoktu..Atilan bir ses bombasiydi..Ustelik gorgu taniklari vardi..Yunan makamlarina gore Ataturk’un evini iki Turk, konsolosluk gorevlisi Hasan Ucar ile universite ogrencisi Oktay Engin bombalamisti.Hasan Ucar yardim etmis, Oktay Engin bombayi atmisti
Ikisi de hemen tutuklandi..
Bombaci Oktay Engin 21 yasinda ve Bati Trakya Turklerindendi.Turkiye’nin verdigi bursla Selanik’te hukuk fakultesinde okuyordu..Bir sure sorgulandiktan sonra tutuksuz yargilanmak ùzere serbest birakildi..Yunanistan disina cikmasi yasakti ama nasil olduysa Turkiye’ye kacti..Yargilamasi bittiginde 3 yil 6 ay hapis cezasi aldi..Yunanistan cezasini cekmesi icin Oktay Engin’in hemen iadesini istedi..Turkiye vermedi..
*. *. *
Oktay Engin Turkiye’ye geldikten sonra elini kolunu sallayarak dolasti..Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ikinci siniftan egitimine devam etti..Universiteye kayit yaptirirken, Selanik’de egitim gordugune dair gecerli belge getirmesi gerekiyordu. Nedense ondan istenmedi.Okurken Istanbul Belediyesi’nde maasa baglandi..Mezun olunca kaymakamlik sinavini kazandi..Cankaya kaymakami oldu..
Ancak donemin emniyet muduru tarafindan ozel olarak istendi ve Emniyet Genel Mudurlugu Siyasi Isler Mudurlugu’ne atandi..Esi benzeri gorulmemis, inanilmaz bir terfiydi bu..Bu goreve gelmek icin en az 15 yillik bir tecrube gerekiyordu. Acemi kaymakam Oktay Engin basamaklari ikiser ucer cikiyordu..Sanki birileri “Yuru ya Oktay” demisti..Ardindan vali oldu..Nevsehir Valisi..Ataturk’un Selanik’teki evini bombalayan adam artik bir Turkiye Cumhuriyeti valisiydi..
*. *. *
Ya digerleri..
Oktay Engin’i hic bir tecrubesi olmamasina ragmen siyasi subenin basina getiren kisi Emniyet Genel Muduru Hayrettin Nakipoglu idi..Ilginctir..Hayrettin Nakipoglu 6-7 Eylul olaylarinin oldugu gun Beyoglu kaymakamiydi..Emniyet Mudurlugu’nun ardindan Adalet Partisi Kayseri Milletvekili oldu ve 1970 yilinda Imar Iskan Bakanligi yapti..
*. *. *
O gun “Atamizin evi bombalandi” mansetiyle yildirim baski yapan ve Rumlar’in yogun oldugu semtlerde dagitilan Istanbul Ekspress gazetesininin sahibi Mithat Perin’di. Olaylardan kisa bir sure sonra Demokrat Partiden Istanbul Milletvekili oldu..Daha sonra Anadolu Ajansi Yonetim Kurulu Baskanligi, Turk Hava Yollari Yonetim Kurulu Uyeligi, Istanbul ve Izmir Gazeteciler Cemiyetlerinin baskanligini yapti..
*. *. *
Istanbul Ekspress Gazetesi’nin o donem ki Genel Yayin Yonetmeni ise Goksin Sipahioglu’ydu..Yildirim baskiyi hazirlayan kisiydi..1960’larda SIPA Press’i kurdu.. Askeri kriz yasanan ve kimsenin girmeyi cesaret edemedigi ulkelere girdi..Bu ulkelerden dunya medyasina fotograflar gecerek tanindi..1969’da SIPA Press dunyanin en buyuk fotograf ajansi secildi.
SIPA Press olay cikacak ulkelere daha onceden muhabir gondermesiyle unlendi..O donem Sipahioglu’nun MIT’in Avrupa’daki onemli kaynaklarindan birisi oldugu iddia edildi.Yillar sonra patronu Mithat Perin, 6-7 Eylul’de Milli Istihbarat Teskilati’nin Goksin Sipahioglu’nu kullandigini itiraf etti..
*. *. *
Besinci kisi Sabri Yirmibesoglu..
6-7 Eylul’de Ozel Harp Dairesi’nde (Seferberlik Tetkik Kurulu) gorevliydi..Sonra Ozel Harp Dairesi’nin Baskani oldu..1974 yilinda Kibris’ta Ozel Harp Dairesi’nin sivil direnisi orgutleyen lideri olarak nam saldi.Sabri Yirmibesoglu’nun yillar sonra “6-7 Eylul bir Ozel Harp isidir. Muhtesem bir orgutlenmeydi. Amacina da ulasti.” demisti.
23 Eylul 2010 tarihinde Haberturk gazetesine ise sunlari soylemisti.”Eger bir yerde halkin galeyana gelmesini bir mukavemet hareketini gostermesini arzu ederseniz sizin saygin degerlerinize dusmanin, karsi tarafin bir sey yaptigini, kucultucu hareket yaptigini gosterirseniz, halki galeyana getirirsiniz. Ozel Harp’te bir kural vardir; halkin mukavemetini artirmak icin dusman yapmis gibi bazi degerlere sabotaj yapilir. Bir cami yakilir. Kibris’ta cami yaktik biz. Cami yakilir mesela.”
*. *. *
Bes kisiydiler..
Bes farkli insan..
Biri ogrenci, biri patron, biri gazeteci, biri kaymakam, biri asker..Oktay Engin, Mithat Perin, Goksen Sipahioglu, Hayretttin Nakipoglu ve Sabri Yirmibesoglu..
61 yil once kaderleri ortak bir noktada bulustu.1955 yilinin 6-7 Eylul’unden sonra hayatlari birden bire degisti..Sanki Allah hepsine “yuru ya kulum” demisti..
Casus filmi senaryosu gibi degil mi?.
Casus filmi demisken..
6-7 Eylul olaylarinin oldugu gunler Ingiliz Sunday Times Gazetesi’nin muhabiri de Istanbul’daydi..Hem de Istiklal Caddesi’nde..Olaylarin tam ortasinda..Ustelik Ataturk’un evinin bombalandigi Selanik’ten yeni gelmisti..
Kimdi o biliyor musunuz?..
Ian Fleming..
“007 James Bond” karakterini yaratan dunyaca unlu yazar..
Ve Ingiliz istihbarat orgutu MI6’in ajani..
Herkese iyi haftalar dilerim..”
(Sedat Kaya, Datca)
Pingback: YAKIN TARİHİMİZİN UTANÇ GÜNLERİ 6-7 EYLÜL – The U.S. TURKISH LIBRARY & MUSEUM