DİZİ YAZI
PARADISE PAPERS – Bölüm I
https://nacikaptan.com/?p=51342
PARADISE PAPERS – Bölüm II
https://nacikaptan.com/?p=51371
PARADISE PAPERS – Bölüm IV
https://nacikaptan.com/?p=51501
PARADISE PAPERS – Bölüm V
https://nacikaptan.com/?p=51545
PARADISE PAPERS – Bölüm VI
https://nacikaptan.com/?p=51598
********
Cumhuriyet
Pelin Ünker
08 Kasım 2017 Çarşamba
Belgeler Binali Yıldırım’ı doğrulamadı…
Hani devlet ihalesi almamışlardı?
Paradise Papers ile Malta’da oğullarına ait 5 şirket ortaya çıkan Başbakan Binali Yıldırım, denizcilik sektöründe bu tür şirketlerin varlığının normal bir işlem olduğunu söyledi. Yıldırım, çocuklarının devletle hiçbir zaman iş yapmadığını da iddia etti. Ancak Cumhuriyet’in ulaştığı belgeler, ya Başbakan Binali Yıldırım’ın yanlış bilgi verdiğini ya da oğulları tarafından yanıltıldığını ortaya çıkardı.
Paradise Papers ile Malta’da oğullarına ait 5 şirket ortaya çıkan Başbakan Binali Yıldırım, dün yaptığı basın açıklamasında, söz konusu şirketlerin varlığını kabul ederken, oğullarının bugüne kadar devletten hiç ihale almadığını şu sözlerle ifade etti: “Siyasete başlarken çocuklarıma bir tavsiyem oldu, devletle hiçbir zaman iş yapmayacaksınız. Devletin bankalarından kaynak kullanmayacaksınız.”
Ancak belgeler Binali Yıldırım’ı yalanlıyor. Kamu İhalesi Kurumu’na göre Erkam Yıldırım daha sekiz ay önce Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nden “MTA Turkuaz Araştırma Gemisinin İşletilmesi Hizmet Alımı” adlı ihaleyi aldı. Hem de Kamu İhale Kurumu’nun ‘istisna’ maddesi kapsamında. İhalenin bedeli ise tam olarak 6 milyon 920 bin dolar.
Kamu İhale Kurumu ve e-devlet verileri Paradise Papers’ı teyit ederken Erkam Yıldırım’ın, hissedarı olduğu Nova Warrior adlı off-shore şirket üzerinden Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nden ihale aldığını ortaya koydu. Üstelik ihalenin üzerinden henüz sekiz ay geçmiş.
Başbakan Binali Yıldırım, Cumhuriyet gazetesinin dünya genelinde 67 medya kurumuyla eşzamanlı olarak yayımladığı Paradise Papers ile ilgili açıklamalarda bulundu. Gazetemizin, haber yayımlanmadan önce avukatları aracılığıyla yönelttiği ayrıntılı soruları yanıtlamayan Yıldırım, açıklamasında ‘Kendisiyle ilgili algı oluşturulduğunu’ iddia ederek ‘yerli ve milli’ olduğunu vurguladı. Diğer yandan Malta’daki şirketlerin varlığını kabul eden Yıldırım, “Türkiye ve başka ülkede bir kişi hakkında ticari faaliyetleri hakkında bilgi almak isterseniz her türlü bilgiyi alabilirsiniz. İnternet üzerinden 2 dolar ödeyerek herkes hakkında bilgi alabilirsiniz, bunların sır özelliği yok” dedi.
Erkam Yıldırım’a ait gemiler üzerine derinleştirdiğimiz araştırmalar ise bizi son zamanların en büyük ihalesine götürdü. Üstelik bunu anlamak için Yıldırım’ın önerdiği gibi 2 dolar ödemeye gerek bile kalmadı.
Türkiye’deki ayağı
Paradise Papers’a göre Binali Yıldırım’ın oğulları Erkam Yıldırım ve Bülent Yıldırım beş şirketle Malta kayıtlarında yer alıyor. Süddeutsche Zeitung’un, Cumhuriyet’in de medya ortağı olduğu Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) ile paylaştığı belgeler, Yıldırım kardeşlerin Black Eagle Marine Co Ltd, Hawke Bay Marine Co Ltd, South Seas Shipping NV, Nova Warrior Limited ve Dertel Shipping Limited’in hissedarları olduğunu ortaya koydu.
Bu şirketler arasında geçen Nova Warrior Limited’in özel bir önemi vardı. Bu şirket, kayıtlarda South Seas Shipping adlı firmaya ait görünüyordu. Ancak şirketin belgelerini South Seas adına Erkam Yıldırım imzalıyordu. Bu belgeler şirketin büyük ortağının Erkam Yıldırım olduğunu teyit etti.
Özetle iç içe geçen şirketler nedeniyle, Binali Yıldırım’ın iddia ettiği gibi, ilk etapta Erkam Yıldırım ismine ulaşılamıyordu. Peki, bu şirket neden bu kadar gizlenmişti?
Nova Warrior Limited şirketini International Maritime Organization (IMO) sistemi üzerinden inceledik. 100 GT ve üstü ağırlığa sahip açık denizlerde seyre elverişli tüm motorlu ticaret gemilerinin IMO’ya kayıtlı olması gerekiyor. IMO verilerinde ilginç bir şekilde Nova Warrior adlı şirketin adresi İstanbul merkezli “Oras Denizcilik ve Ticaret Ltd Şti” olarak görünüyor. Nova Warrior’un Türkiye’deki ayağı Oras Denizcilik’in Ticaret Sicil Gazetesi’ne göre hissedarları Temmuz 2006’ya kadar Binali Yıldırım’ın yakın arkadaşı Salih Zeki Çakır ve Ahmet Said Atasoy iken şu anda Çağrı Cihan Çakır ve Nihan Nur Çakır olarak görünüyor.
Binali Yıldırım’ın ulaştırma bakanı olmadan önceki iş ortağı Salih Zeki Çakır’dı. Salih Zeki Çakır, Ulaştırma Bakanlığı’ndan aldığı ihalelerle daha önce gündeme gelmişti.
Resmi kayıtlara göre Oras Denizcilik ile Erkam ve Bülent Yıldırım’ın bir bağlantısı bulunmazken, iç içe geçen şirketlerin sırrı çözüldüğünde Erkam Yıldırım’ın Oras Denizcilik’te arka planda olan isim olduğu anlaşılıyor.
Oras Denizcilik’in aldığı ihalenin istisna kapsamında olması ihalenin sorgulanmasını da kısıtlıyor. İhaleye teklif sayısı üç görünürken Oras Denizcilik yani Başbakan’ın oğlu 1 Nisan 2017 ila 1 Nisan 2019 arasında geçerli sözleşme boyunca yüklenici firma olarak faaliyet gösterecek.
Akdeniz’de petrol arıyor
Tuzla’daki İstanbul Tersanesi’nde inşa edilen Turkuaz Araştırma Gemisi, Türkiye’nin ilk yerli üretim milli sismik araştırma gemisi. Jeofizik sistemler ve deniz tabanı ayrıntılı görüntüleme haritalama sistemleri, uzaktan kumandalı robot aracın yanı sıra, su kolonu ve deniz tabanından jeolojik örnekleme yapabilecek ekipmanlara sahip. Yaklaşık 300 milyon liraya mal olan Turkuaz, Ege ve Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama faaliyetlerini yürütüyor.
Standartlar uygulanmamış
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3. maddesinde düzenlenen istisna ile bazı ürün, mal veya hizmetlerle yapım işleri, adlarına veya konularına göre Kanun’un genelinden istisna tutuluyor. İstisna kapsamındaki kuruluşların alımlarında kamu ihale mevzuatının tip şartname, sözleşme ve standart formlarının kullanılması zorunluluğu bulunmuyor. Sayılan iş ve konularda yapılacak harcamalar kanun kapsamı dışında tutuluyor. İstisna kapsamında bulunan idarenin “istisna” kapsamında bulunan alımları Kamu İhale Kurulu’na şikâyet konusu yapılamıyor.
Erkam Yıldırım’ın aldığı ihalenin, söz konusu maddenin 3f bendine göre istisna konusu ise şöyle: “Ulusal araştırma-geliştirme kurumlarının yürüttüğü ve desteklediği araştırma- geliştirme projeleri için gerekli olan mal ve hizmet alımları ile finansmanının tamamı Kanun kapsamındaki bir idare tarafından karşılanarak elde edilen sonuçların bu idare tarafından sadece kendi faaliyetlerinin yürütülmesinde faydalanıldığı haller hariç, her türlü araştırma ve geliştirme hizmeti alımları.” *1*
AKP’ye yakın vergiye uzak
Erdoğan’a aşkını itiraf eden işadamı Fettah Tamince’nin Britanya Virjin Adaları’nda 5, Malta’da 3 off-shore şirketi var.
Hükümete yakınlığıyla bilinen, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sevgisini, “Tanıyınca âşık oldum” sözleriyle ifade eden Rixos Hotels Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fettah Tamince, daha düşük vergi ödemek için sıklıkla off-shore’a müracaat ediyor. Öyle ki Panama Belgeleri’nde Britanya Virjin Adaları’nda dört off-shore şirketi ortaya çıkan Tamince, bu kez Paradise Papers sızıntılarıyla yeniden gündeme geldi.
Dünyanın dört bir yanından çok sayıda politikacı ve iş insanının, off-shore hizmet sağlayıcıları Appleby ve Asiaciti ile gizlilik politikası uygulayan 19 farklı yargı yetkisi alanındaki hesaplarını ifşa eden Paradise Papers’a göre Fettah Tamince’nin Malta’da üç, Britanya Virjin Adaları’nda bir şirketi daha bulunuyor. Tamince’nin off-shore şirket sayısı böylece sekize yükseliyor. Fettah Tamince, Britanya Virjin Adaları’nda ortak olduğu şirket üzerinden ise Maldivler’de otel yatırımı anlaşması yapıyor. Tamince, eylül ayında Dünya gazetesine verdiği röportajda Rixos olarak 2018’de Maldivler’de otel açacaklarını duyurmuştu.
Bir dönem Fethullah Gülen’e yakınlığını gizlemeyen, 17-25 Aralık’tan sonra ise hükümetin yanında saf tutan Tamince, Haliçport başta olmak üzere devletten aldığı ihalelerle biliniyor. Tamince, ihaleleri Türkiye’de alırken sıra vergi ödemeye geldiğinde vergi cennetlerini tercih ediyor.
Otel yatırımlarını off-shore şirketler üzerinden yürüten işadamı Tamince’nin ortakları arasında 2016 sonunda kara para aklama, sahtecilik, dolandırıcılıktan tutuklanıp bir ay ev hapsinde kalan İsrailli milyarder işadamı Beny Steinmetz ve Cumhurbaşkanı’nın oğlu Bilal Erdoğan ile olan ticari ilişkileriyle gündeme gelen Palmali Holding’in sahibi Azeri armatör Mübariz Mansimov da var.
Mansimov ile ortak
Mansimov, Erdoğan’ın eniştesi Ziya İlgen, kardesi Mustafa Erdoğan ve Bilal Erdoğan’ın şirketi BMZ’ye ait gemileri kiralayan isim olarak biliniyor. Azeri iş adamının son olarak Bilal Erdoğan ile Malta’da ortak şirket kurduğu iddia edilmişti.
Fettah Tamince ise Malta’da kayıtlı Tampal Trade Holding Company Limited adlı şirkette Mübariz Mansimov ile ortak görünüyor. Tampal Trade Holding Company Limited 20 Temmuz 2012’de kurulmuş. Şirketin Ağustos 2016’ya kadar aktif olduğunu gösteren belgeler var. Faaliyet konusu ise belirsiz. Tamince, şirketin kuruluş amacıyla ilgili sorumuzu yanıtlamadı.
İncelediğimiz belgelere göre Fettah Tamince’nin Malta’da Tampal Trade Holding Company Limited dışında iki şirketi daha bulunuyor. Bunlar; World Luxury Properties Holding Ltd, 4 Navigation Limited. Tamince, Britanya Virjin Adaları merkezli Depezar Services Ltd, Sembol Ltd, Rogor Asset Management SA, Althorn International SA, Hazara Asset Management SA şirketlerinin de hissedarı. Bu şirketlerle ilgili kamuya açık kaynaklarda herhangi bir bilgiye ulaşılmıyor. Rixos Hotels Grubu’nun söz konusu şirketlerle ilişkisi olup olmadığı ise bilinmiyor. Fettah Tamince konuyla ilgili sorularımıza yanıt vermedi.
İsrailli milyarder
Beny Steinmetz, Tamince’nin Malta’daki şirketlerinde karşımıza çıkan tartışmalı isimlerden biri. Kayıtlara göre Tamince, Malta merkezli Greenbay Global Finance Limited şirketinin yetkilileri arasında bulunuyor. Greenbay Global Finance Limited’in hissedarları Britanya Virjin Adaları merkezli FMP Global Corporation ile Curaçao merkezli Greenbay Finance B.V adlı iki şirket. Panama Belgeleri’ne göre ise FMP Global Corporation’ın İsrail’in en zengin işadamlarından biri olan Beny Steinmetz ile bağlantısı var. Panama Belgeleri, FMP Global Corporation ile Five Mounts Properties’in aynı şirketler olduğunu ortaya koyuyor. Belgelere göre Five Mounts Properties’in adı 2001’de FMP Global Corporation olarak değiştirilmiş. İsrailli işadamı ise şirketin direktörlerinden biri olarak görünüyor. Steinmetz’in titri ‘başkan’ olarak kaydedilmiş. Şirketin sahibinin ismi ise gizli tutuluyor.
Fettah Tamince 10 Eylül 2012’de kurulan World Luxury Properties Holding Ltd ve 10 Temmuz 2012’de kurulan 4 Navigation Limited adlı şirketlerin ise tek başına sahibi olarak görünüyor. Bu şirketler Malta kayıtlarına göre halen aktif.
Maldivler’e otel
Asiaciti Trust kayıtlarında ise Tamince’nin hissedarı olduğu bir şirket yer alıyor. Bu şirket Britanya Virjin Adaları merkezli Depezar Services Ltd. Depezar Services’in yüzde 25 hissesi Fettah Tamince, yüzde 25 hissesi Tufan Aytekin Gültekin, yüzde 50 hissesi Perlace Investments üzerinden Lang Capital Fund’a ait. Lang Capital Fund, Singapur merkezli açık uçlu bir yatırım fonu. Kayıtlara göre Depezar Services Ltd, 4 Mart 2015’te 50 bin dolar sermaye ile kurulmuş. Belgelere göre Tamince, bu şirket üzerinden Maldivler’de otel yatırımı yapmak için anlaşma yapıyor. Buna göre şirket sermayesi 4 milyon dolar artırılırken, bunun 2 milyon dolarını Perlace Investments, Lang Capital Fund’dan sağlıyor. Tamince ve Gültekin’in payına ise 1’er milyon dolar artırım yapmak düşüyor. Söz konusu yatırım için DenizBank’ın Viyana şubesine kredi başvurusu yapılıyor. Bu konuda yapılan görüşmeler Asiaciti Trust kayıtlarına yansıyor.
Tufan Aytekin Gültekin, Tamince’nin Türkiye’deki Sembol İnşaat Turizm Yatırım İşletmecilik Sanayi ve Ticaret AŞ firmasının ortağı. İTO sicil kayıtlarına göre Gültekin’in Tamince ile yönetiminde bulunduğu diğer şirketler Tasfiye Halinde Corpus Uluslararası Yatırım İnşaat Turizm Sanayi Ticaret AŞ, Heyecan Yatırım İnşaat ve Ticaret AŞ, Sembol Uluslararası Yatırım Tarım Peyzaj İnşaat Turizm Sanayi ve Ticaret AŞ.
En iyi müşteri
Tamince’nin adı Panama Belgeleri’nde de geçiyordu. Belgelere göre Fettah Tamince, Mossack Fonseca’nın en iyi müşterilerinden biriydi. Belgelerle Group Rixos Hotel üzerinden aracılık işlemleri yapan Tamince’nin Rogor Asset Management SA, Sembol Ltd, Althorn International SA ve Hazara Asset Management SA şirketlerinin sahibi olduğu ortaya çıkmıştı. Panama Belgeleri arasında Rixos’un finansal koordinatörü Hünkar Şerif’in Britanya Virjin Adaları’nı vergi avantajı için seçtiklerini itiraf ettiği bir e-posta da yer alıyordu.
FETTAH TAMİNCE
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, başbakanlığı döneminde yaz tatillerini geçirdiği Rixos otellerinin sahibi Fettah Tamince, 2000 yılından beri turizm sektöründe faaliyet gösteriyor. Tamince’nin turizmin yanı sıra inşaat ve mücevher sektöründe de yatırımları bulunuyor. Fine Turizm, Sembol İnşaat, CIG Petrol, FTG Gayrimenkul şirketlerinin sahibi olan Tamince bir dönem medya sektörüne de girmişti. Tamince, 2009’da Ethem Sancak’tan Star Medya Yayıncılık AŞ, Star Medya Ajans AŞ, Star Matbaacılık AŞ, Dinamik Radyo Televizyon AŞ’nin yüzde 50 hissesini satın almıştı. Nisan 2013’te bu grubun diğer yüzde 50’si Azeri Socar Grubu’na satılmıştı. Tamince, Mayıs 2014’te ise elindeki yüzde 50 hisseyi tekrar Sancak’a satarak medyadan ayrılmıştı. Temmuz 2014’te SOCAR Grubu’ndan yüzde 50 hisseyi geri alarak medyaya dönen Tamince, 15 gün sonra ise hisselerini yeniden Ethem Sancak’a satmıştı. Fettah Tamince, 2004’te Tayyip Erdoğan’la ilgili “Evet Tayyip Bey’in adamıyım. Çünkü doğru işler yapıyor. Tayyip Bey’i tanıyınca da âşık oldum, çünkü tam bir Anadolu insanı. Bana destek oluyor. Haftanın 3-4 günü onu rüyamda görüyorum” demişti. Türkiye, Kazakistan, Ukrayna, Rusya’da projeler hayata geçiren Tamince, başta Haliçport olmak üzere devletten aldığı ihalelerle de biliniyor. Fethullah Gülen’e yakınlığını da gizlemeyen Tamince, 17-25 Aralık’tan sonra hükümetin yanında saf tutmuştu.
BENY STEINMETZ
Dünyanın en zengin insanlarından biri olan Beny Steinmetz, Afrika’daki yeraltı zenginliklerine ilişkin yaptığı iş anlaşmaları ve hükümetler arası skandallarıyla tanınıyor. Ünlü işadamının Romanya gibi ülkeleri kara para aklama merkezi olarak kullandığı, gayrimenkul ve emlak alanında evrakta sahtecilik yaparak kara para akladığı iddia ediliyor. Rüşvet ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından Aralık 2016’da tutuklanan Steinmetz, bir aylık ev hapsinden sonra serbest bırakılsa da hakkında ABD, İsviçre ve Gine’nin ortaklaşa yürüttüğü soruşturma sürüyor. İsrail polisi tarafından Ağustos 2017’de yeniden gözaltına alınan ve 180 gün yurtdışına çıkma yasağı konan Steinmetz hakkında İsviçre, Güney Afrika ve Romanya’da tutuklama kararı bulunuyor.
Asiaciti Trust nedir?
Singapur merkezli, mütevelli hizmeti veren Asiaciti Trust, Cook Adaları, Yeni Zelanda, Samoa gibi Güney Pasifik vergi cennetlerinde faaliyet gösteriyor. Ayrıca Hong Kong, Dubai ve Londra’da da ofisleri var. Şirket, reklamını yaparken gizliliğe en fazla önem veren off-shore merkezleriyle çalıştıklarını belirtiyor.
Alman hükümeti inceleyecek
Paradise Papers’ın yayımlanmasının ardından Alman hükümeti, vergi kaçırmaya yönelik mevcut tedbirleri sertleştirmek istiyor. Almanya Maliye Bakanlığı tarafından pazartesi günü konuya ilişkin yapılan açıklamada, söz konusu belgelerin bu kapsamda incelenmesinin istendiği belirtildi. Bakanlık o nedenle medyaya yansıyan belgelerin Alman mali kurumlarına da açılmasını talep etti.
Brüksel’de Euro Grubu Maliye Bakanları toplantısına katılan Alman Maliye Bakanı Peter Altmaier de vergi kaçırmaya imkân veren yasal boşluklara karşı Avrupa çapında daha sert önlemler alınmasını talep etti. Altmaier, Brüksel’de meslektaşları ile yayımlanan belgelerin bu kapsamda nasıl bir hareket alanı gerektirdiğini istişare edeceklerini kaydetti. *2*
