Süleyman Tosunoğlu
Cumhuriyet Paris
08 Haziran 2015 Pazartesi
Le Monde’dan ilginç Türkiye seçimi analizi Fransız Le Monde Gazetesi: “Erdoğan’ın kaybetmesi Türkiye için iyi bir sonuç. Türkiye yarından itibaren Avrupa ve NATO için daha da umut verici” Le Monde editörü tarafından kaleme alınan Türkiye seçimi ile ilgili kısa analiz aynen şöyle; Türkiye’de pazar günü yapılan genel seçimleri Erdoğan’ın kaybetmesi Türkiye için iyi bir sonuç. Aynı zamanda tabiki Avrupa içinde. Türkiye’yi 13 yıldan beri tek başına Yöneten İslamcı-Muhafazakar Cumhurbaşkanı Erdoğan parlementoda büyük çoğunluğunu kaybetti. Bu seçim Sonuçları’ndan sonra dengelerin değişmesiyle birlikte 75 milyon nüfuzlu Türkiye, Avrupa ve NATO için daha umut verici.
WSJ: AKP hezimete uğradı
Türkiye’nin kaderini belirleyecek seçim sonuçlarının açıklanmaya başlamasının ardından, Amerika’da yayınlanan Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, AKP’nin 2015 seçimlerinde hezimete uğradığı değerlendirmesini yaptı.
İlk gelen sonuçların, AKP’nin, 2002’den bu yana sürdürdüğü tek parti iktidarını yitireceği yönünde olduğunu belirten WSJ, AKP’nin muhalefet partilerinden çok oy almasına karşın, tek parti iktidarını yitirip, koalisyona gitmekle yüz yüze kalabileceği yorumunda bulundu.
NYT: Erdoğan bu seçimlerle karaya oturdu
ABD’de yayınlanan The New York Times (NYT) gazetesi, 2015 seçimlerinin ilk sonuçlarını, “Seçmenler, Amerikan stili başkanlık sistemi getirmek isteyen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı azarladı, AKP tek parti iktidarını yitirdi” diye duyurdu.
Seçimlerin Erdoğan ve AKP için açık bir yenilgi olduğunu vurgulayan NYT, Erdoğan’ın ‘Başbakanlıktan, Cumhurbaşkanlığına geçerek artırdığı gücünün bu seçimlerle karaya oturduğu’ değerlendirmesini yaptı.
Bild: “Erdoğan’a fren”
Türkiye’de yapılan 25. dönem milletvekilliği seçim sonuçlarını ilk verilere göre Alman basını “HDP meclise girdi, AKP tek başına iktidarı kaybetti” şeklinde verdi. Gazetelerin internet sayfalarında yer alan ilk seçim haberleri şöyle:
Die Welt: “HDP meclise girdi, AKP tek başına iktidarı yitirdi”
“Türkiye seçimini yaptı. İktidar partisi AKP çoğunluğu kaybetti. Kürt yanlısı parti HDP parlamentoya girmeyi başardı.”
Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ): “Erdoğan’ın partisi çoğunluğu kaybetti”
“Türkiye’deki parlamento seçimlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın partisi AKP, tek başına iktidarı kaybetti. Oyların yüzde 80’ine bakıldığında, Erdoğan’ın anayasa değişikliği tehlikede.”
Süddeutsche Zeitung: “AKP çoğunluğu kaybetti”
“Seçimlerin Türkiye Cumhurbaşkanı için zaferle sonuçlanması umuluyordu. İlk sonuçlara bakıldığında, sadece anayasayı değiştirecek çoğunluk değil, tek başına iktidar da zor görünüyor.”
Die Zeit: “Erdoğan’ın partisi AKP, hükümet çoğunluğunu kaybetti”
“Kürt partisi HDP parlamentoya girdiği için, AKP’nin tek başına iktidarı zor görünüyor.”
Bild: “Erdoğan’a fren”
“AKP kaybetti. Yüzde 40 ile birinci parti oldu ama, 2011 seçimlerinde yüzde 50’ye yakındı. HDP’nin barajı geçmesi, AKP’nin planlarını değiştirdi. Bunların başında başkanlık sistemi geliyor. AKP 261 dolayında milletvekili çıkartacak gibi. AK Parti anayasayı referanduma götürecek 330 milletvekili hedefliyordu.”
ZDF: “Cumhurbaşkanı Erdoğan irtifa kaybetti”
Alman televizyonunun ikinci kanalı ZDF saat 19.00 haber bülteninde bugün Türkiye’de yapılan milletvekili seçimlerinin ilk sonuçlarına göre iktidar partisi AKP’nin oy kaybettiğini duyurdu.
Kanal, ilk tahminlere göre AKP ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın muhalefet partileriyle koalisyon yapmak zorunda olduğunu belirtti. ZDF kanalı Türkiye’den bazı kanalların seçimle ilgili analizlerini ekrana taşıdı. AKP’nin çoğu bölgelerde oy oranının düşüklüğüne yer verildi. Seçimlerde Güney Doğu Anadolu bölgesiyle çoğu kentlerde HDP, CHP, MHP partilerinin oylarının yükseldiği bildirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlık sisteminin zor durumda olduğu bildirildi. Fransız ve İsviçre televizyon kanalları da ana haber bültenlerinde bugün Türkiye’deki seçimleri ekrana taşıdı.
El Pais gazetesi
“Erdoğan’ın partisi kazandı ama çoğunluğu kaybetti” başlığını attı. HDP’nin yüzde 10 barajını geçtiğinin altını çizen İspanyol gazetesi, AKP’nin seçim sonuçlarının, kendi kontrolü altında başkanlık sistemine geçmek isteyen “tartışmalı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın” geleceğini ilgilendirdiğini yazdı.
Oyların çalınmasından endişe eden muhalefetin on binlerce insanı seferber ettiğine ve bunun yanı sıra AGİT ve Avrupa Konseyi’nden gözlemcilerin seçimleri izlediğine dikkati çeken El Pais, birden fazla oy kullanmaya çalışan AKP’lilerin gözaltına alındığı bilgisini verdi. Gazete, “Erdoğan ve AKP’nin gittikçe artan baskıcılığı yüzünden meydana gelen siyasi kutuplaşma, parti merkezlerine bombalı eylemlerin yapıldığı ve saldırıların düzenlendiği seçim kampanyasını doğurdu. Avrupa kurumları, Anayasa’da belirtildiği üzere tarafsız olması gereken Erdoğan’ın sürekli müdahale etmesi ve medyada orantısız yer alması sebebiyle eşit olmayan seçim kampanyasına dair endişelerini dile getirdi.” dedi.
El Mundo
“Türkiye’de Erdoğan’ın partisi çoğunluğu kaybetti, Kürtler parlamentoya girdi” başlığını kullandı. Gazete, “Kürtlerin duygusal başkenti Dıyarbakır bu seçimlerde kilit rol oynuyor. Erdoğan’ın otokratik arzuları konusunda karar verecek olan HDP yüzde 10’luk barajı aştı.” diye yazdı. Son yıllarda Türkiye’nin türbülanslı döneme girdiğini kaydeden El Mundo, özgürlükleri kısıtlayan yeni yasaların geçirildiğini, sokaklarda daha fazla baskının yaşandığını ve iktidar ve Cumhubaşkanlığı’ndan kutuplaştırıcı söylemlerin yapıldığını belirtti.
La Vanguardia gazetesi
“Kürtler parlamentoda temsil edilme şansını elde ederken, Erdoğan başkanlık sistemine geçmek için anayasa değişikliği isteğinden uzaklaştı.” şeklinde verdi.
ABC gazetesi
“Erdoğan’ın partisi kazandı ama çoğunluğu kaybetti” başlıklı haberinde, “Türkiye son 10 yılın en kritik seçimini geride bıraktı. Bugünkü seçimlerde 13 yıldır iktidarda olan AKP’nin kurucusu islamcı Recep Tayyip Erdoğan’ı destekleyenler ve karşı olan sosyal ve politik iki blog karşı karşıya geldi.” ifadelerini