96 yıl önce tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması
30 Kasım 1925 tarihinde 677 sayılı yasa ile kabul edilmişti.
Geçmişe bir bakış:
* Cumhurbaşkanı Gazi Mustafa Kemal (Atatürk)’ün, Kastamonu’da 30 Ağustos 1925’te “Ölülerden medet ummak, medeni bir cemiyet için, şindir(lekedir). Efendiler ve ey millet, biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve meczuplar memleketi olamaz. En doğru en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.” sözleri türbedarlıkların, teklerin ve zaviyelerin kapatılacağının işaretlerini taşımaktadır.
* 30 Kasım 1925 tarihinde yürürlüğe giren 677 sayılı Tekke ve Zaviyeler ile Türbelerin Kapatılmasına ve Türbedarlar ile Bazı Ünvanların Men ve İlgasına Dair Kanun ile tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması kabul edilmiş ve bazı geleneksel ünvanların kullanılması yasaklanmıştır.
Kanun, bütün tarikatlarla birlikte; şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik seyitlik, çelebilik, babalık, emirlik, halifelik, falcılık, büyücülük, üfürükçülük, gaipten haber vermek ve murada kavuşturmak amacıyla muskacılık gibi, eylem, unvan ve sıfatların kullanılmasını, bunlara ait hizmetlerin yapılmasını ve bu unvanlarla ilgili elbise giyilmesini de yasaklamıştır.
2021 YILINDA DURUM :
Nakşibendi Turgut Özal, tarikatları resmen hükümete soktu.
Eğitimde tarikat ve medrese gerçeği başlıklı araştırmaya göre:
– Türkiye’de bir milyon çocuk tarikatların elinde.
– Ülkemizde şu anda otuz belli başlı tarikat silsilesi ve bunların 400 kolu bulunuyor.
– Sadece İstanbul’da 448 tekke faaliyetlerini açıkça sürdürüyor. Türkiye’de 2 bin Selefi derneği var.
– 800’ün üzerinde faal medrese olup büyük şehirlerde kaç apartman medresesinin faaliyette olduğu bilinemiyor.
– Türkiye’deki tarikatlar aslında Soğuk Savaş artığı yapılar. Yaratılan hayali “Komünizm” tehlikesi le mücadele için diye desteklenmiş, daha sonra para ve menfaat ilişkileriyle palazlanmış karanlık organizasyonlar.
– Devletin eli eğitimden kademe kademe çektirlmiş. Köy okulları kapatılmış. Bazı bölgelerde okullar artık kapatılmış. Yoksulluk ve sahipsizlik nedeniyle aileler çocuklarını tarikatlara teslim etmiş durumda. Yarın bu çocukların hangi amaç için nasıl kullanılacağı meçhul.
– Önceleri hac, umre, bağış, fitre, zekât ve kurban derisi gibi gelirleri varken, artık kamudan beslenen devasa holdinglere dönüştüler. Özellikle herkesin bildiği gibi bu yapılar ( Batının turuva atları hristiyan misyoner tarikatları gibi) eğitim ve sağlık alanını tercih etmiş durumdalar.
– Özellikle büyük şehirlerde okumak zorunda olan ancak parası olmayan gençleri topladılar. Yurt ve burs olanakları sağladılar. Mezun olanları da siyasi ilişkilerini kullanarak kamuya monte ettiler. (2 )
Cumhuriyetin kurucuları, Osmanlı’nın da başına dert olan tarikatlar ve cemaatlerin ne büyük bir tehlike olduğunu görmüşler ve bunları yasaklamış, tekke ve zaviyeleri kapatırken 3 Mart 1924 Tevhid-i Tedrisat Yasası ile medreselere de son vererek eğitimi laiklik çatısı altında birleştirmişlerdi. Aynı gün kabul edilen yasa ile Diyanet İşleri Başkanlığı da kurulmuştu. (1 )
AKP’nin açılım sürecindeki adımlarından çok mutlu olan Amerika’nın dizinden inmeyen şımarık veledi HDP iktidar partisine pas vermek için 2015’te ne yapmıştı?
HDP’nin 22 Aralık 2015 tarihli ‘Tekke, zaviye ve türbelerin kapatan ‘ 677 sayılı yasanın kaldırılması için yasa teklifi vermişti.. Meclisteki siyasi partilerin izlerinin birbirine hızla harmanlandığı süreçte iç cephenin sayasi kanadının hızla kamplaşmayı sürdürmesi endişe ötesindedir.
Mehmet Boz
