İdlib’de tehlikeli gelişmeler

Afganistan’dan Türkiye sınırlarına doğru hızla artan göç dalgası ülkemizde tüm dengeleri altüst ederek yeni tehlikeleri de beraberinde getirirken Türkiye bu kez İdlib’de ulusal bütünlüğümüzü tehdit eden yaşamsal önemde sorunlarla karşı karşıyadır.

‘YOK EDİLMELİ’

Hatay ilimize yakın stratejik bölgede yer alan İdlib dünyanın en azılı terör örgütlerinin toplandığı alandır. Heyet Tahrirüş Şam (HTŞ) Nusra kontrolündeki İdlib’in yaklaşık 60-70 bin cihatçı unsuru barındırdığı biliniyor. El Kaide’nin bir kolu olan El Nusra’nın üssüne dönüşen İdlib’deki cihatçı unsurlar arasında Uygur ve Çeçen kökenliler de önemli bir yer tutuyor.

Eylül ayı içinde İdlib’de üç askerimizin şehit olduğu saldırıyı Ensar Ebubekir El Sıddık Tugayı adlı El Kaide bağlantılı olduğu belirtilen cihatçı örgütün üstlendiği basın haberlerinde yer alıyor. (Cumhuriyet, 17 Eylül 2021)

İdlib konusunda Türkiye ile Rusya arasında 12 Eylül 2018 tarihinde Soçi’de, imzalanan mutabakata göre Türkiye, bölgedeki radikallerle ılımlı muhalifleri ayrıştırmak ve radikalleri uzaklaştırmak görevini üstlenecekti. Görüşmelerde ilerleme olmayınca Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov 29 Eylül 2018 günü New York’ta İdlib’deki cihatçı unsurlarla ilgili dikkat çekici şu açıklamayı yapmıştı: “Bunlar ya yok edilmeli ya da haklarında bir yargı süreci başlatılmalıdır.” Lavrov konuşmasının son bölümünde İdlib konusunda varılan mutabakata değinmiş ve “Türkiye’nin işinin hiç de kolay olmadığını” vurgulamıştı. (Birgün, 30 Eylül 2018)

ULUSLARARASI HUKUKA AYKIRI

Rusya ve Suriye’yi tehdit eden cihatçı unsurların zaman zaman Lazkiye’deki Rus üssüne ve Suriye birliklerine saldırı düzenlemeleri nedeniyle Rusya’nın hava, Suriye’nin kara harekâtı yaptığı biliniyor.

İdlib’de ivedi çözüm arayışı içinde görünen Rusya’nın, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov aracılığıyla 10 Eylül 2021 günü yaptığı açıklama dikkat çekicidir. Türkiye’ye yönelik açıklamasında Lavrov şöyle konuşmuştur: “İdlib’de Suriyeli muhaliflerle teröristleri ayırma çalışmaları hedefinden çok uzak.” (Cumhuriyet, 13 Eylül 2021)

Ancak asıl dikkat çekici olan Lavrov’un bu açıklamasının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 13 Eylül günü Kremlin’de Suriye Devlet Başkanı Esad’la görüştükten sonra yaptığı açıklamadır. Putin, açıklamasında yabancı güçlerin Suriye’deki varlığının ülkenin bütünleşmesini engellediğini vurgulamış, şöyle konuşmuştur: “Bana göre asıl sorun BM kararı ve Suriye’nin onayı olmadan ülkede yabancı güçlerin bulunmasıdır ki bu da uluslararası hukuka aykırıdır.” (Sözcü, 15 Eylül 2021)

KÜÇÜK AFGANİSTAN

İdlib karmaşık yapısı, yaklaşık 70 bine ulaşan cihatçı unsurlarla her an patlamaya hazır bir yanardağa benziyor. “Küçük bir Afganistan”a dönüşebilecek bu bölgeye yönelik olası bir operasyon sonucu ortaya çıkacak yeni bir göç dalgası Türkiye’nin büyük bir güvenlik tehlikesi ile karşı karşıya kalmasına yol açacaktır.

Türkiye İdlib’de çok ciddi sorunlarla karşı karşıyadır. Rusya ile gittikçe büyüyen gerilim bu komşu ülke ile ilişkilerimizi olumsuz yönde etkilemektedir. Türkiye-Rusya ilişkilerinin gerilim içinde olması en çok ABD’nin işine yaramaktadır. ABD baştan beri, İdlib’de Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkileri kendi çıkarları doğrultusunda bozmaya çalışmıştır.

Türkiye’yi denetim altında tutan proje gündemdedir. İdlib’de oynanan büyük oyunu artık fark etmenin zamanıdır. Yapılacak tek şey Suriye yönetimi ile ilişkileri normalleştirmek ve Suriye politikasını temelden değiştirmektir.

DAVER DARENDE – EMEKLİ DİPLOMAT / YAZAR