OTOKRASİ VE SANSÜR * Freedom House Raporu: Türkiye, internette de özgür değil * Freedom House report: Turkey is not free on the net

Map; https://www.comparitech.com/blog/vpn-privacy/internet-censorship-map/

Freedom House Raporu: Türkiye, internette de özgür değil

Hikmet Adal – 21 Eylül 2021, Salı


Freedom House’nin yayınladığı ‘İnternette Özgürlük’ raporunun Türkiye kısmını hazırlayan Gürkan Özturan’a göre Türkiye, dünya çapında özgürlük alanının en hızlı gerileyen ülke konumunda.


Merkezi ABD Washington’da bulunan düşünce kuruluşu Freedom House her yıl hazırladığı, “Freedom on the Net (İnternette Özgürlük)” raporunun yenisini yayınladı.

Raporda Türkiye internette özgür olmayan ülkeler arasında yer aldı.

İnternet özgürlüğünün 100 üzerinden değerlendirildiği raporda, Türkiye; “Erişim engeli” kategorisinde 15, “İçerik sınırlaması” kategorisinde 10 ve “Kullanıcı hakları ihlallerinde” 9 puan aldı. Toplamda 34 puan alan Türkiye üç yıl üst üste “özgür olmayan ülkeler” arasına adını yazdırdı.

Ayrıca Türkiye’de internet özgürlüğü üst üste üçüncü yılda da azalmaya devam etti. Türkiye 2019’da 37, 2020’de ise 35 puan almıştı.

1 Haziran 2020 ile 31 Mayıs 2021 arasını kapsayan raporun özetinde, Türkiye’de yüzlerce internet sitesinin erişime engellendiği belirtilirken AKP veya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı eleştiren içeriklerin platformlarından kaldırıldığı aktarıldı.

Aktivistlerin, gazetecilerin ve sosyal medya kullanıcılarının, sosyal medyadaki paylaşımları nedeniyle fiziksel ve çevrimiçi tacize maruz kaldığı ifade edildi.

Boğaziçi Üniversitesi’ndeki direnişe katılan öğrencilerin Clubhouse kullandıkları için gözaltına alınması da raporda yer alırken “Kişilerin internet faaliyetlerinin gözetlenmesi, tacizler ve cezai yaptırım tehditleri, Türkiye’de internet kullanıcıları arasında giderek yaygınlaşan oto-sansür uygulamasını daha da artırdı. Ülkede kısıtlayıcı yasaların yürürlüğe girmesiyle sansür giderek daha resmi hale geldi” dendi.

Özturan: Türkiye yıldan yıla puan kaybediyor

Raporun Türkiye kısmını hazırlayan Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi’ne (ECPMF) bağlı Medya Özgürlüğü Acil Müdahale Koordinatörü Gürkan Özturan bianet’e şu değerlendirmeyi yaptı:

“Rapora baktığımızda son 10 yılda giderek artan dijital baskıyı görmek mümkün. Yalnızca Türkiye’de değil dünya çapında özgürlük alanının gerilediğini gösteriyor bu rapor. Ancak bu gerilemede hızlı giden ülkelerden biri olarak Türkiye’nin yıldan yıla puan kaybederek ‘özgür olmayan ülkeler’ sıralamasından bir türlü çıkamaması dikkat çekici.

“Yeni getirilen ya da yükseltilen vergiler, erişime dair kısıtlamalar, kaldırılan haber içerikleri, mecralara erişimin tümden kapatılabilmesi ve en önemlisi ifade ve kanaat hürriyetini kullanan kişilerin internet ortamındaki eleştirel ifadeleri nedeniyle türlü suçlamalara maruz kalarak gözaltına alınması ya da tutuklanması, bir kısmının da hüküm giymesi, Türkiye’de internet özgürlükleri anlamında kat edilecek mesafenin git gide arttığını da gösteriyor.

“Kutuplaşmadan öte bir şey görmek mümkün değil”

“Raporlama dönemi içerisinde muhalif siyasi figürlere yönelik işletilen sosyal medya temelli adli süreç -Canan Kaftancıoğlu’nun yıllar önceki tweetleri nedeniyle açılan mahkemesi, CHP’li Banu Özdemir’in twitter hesabında camiden Çav Bella çalınmasına açılan soruşturma- eleştirel gazetecilere yönelik hedef gösterme ve şiddetli saldırılar, Boğaziçi Direnişi kapsamında akademik özgürlük ve demokratik kampüs talebini dile getiren öğrencilerin maruz kaldıkları uygulamalar 2020-2021 döneminde öne çıkan gelişmelerdi.

“Elbette bugünlerde yine bir güncellemesi tartışılan ve 2020’nin Temmuz ayında alelacele komisyon ve Meclis süreçleri tamamlanarak adeta yangından mal kaçırır gibi kanunlaştırılan yeni Sosyal Medya Yasası ve onun hem toplumun bilgiye erişimi hem ifade hürriyeti hem de basın özgürlüğü önüne koyduğu yeni engeller de rapor döneminin en önemli gelişmeleri arasındaydı.

“Şu an maalesef internet özgürlükleri alanının siyasi kısmına baktığımızda tartışmadan yoksun, kısır bir çekişme içerisinde kutuplaşmadan öte bir şey görmek mümkün değil. Tüm bu gelişmelere bakarak, umuyorum ki dijital haklar ve hürriyetler alanında yurttaşların farkındalığı artabilir ve daha kapsamlı biçimde geleceğe dair daha umutlu bakılabilecek ‘fırsatlar interneti’ ortamını sağlayacak siyasi oluşumlar da konuşulabilir önümüzdeki gelecekte.”

Rapordan kısa kısa

>> Türkiye’de internet hızı güvenilir bir seviyede olmaya devam ediyor. Speedtest’e göre Haziran 2021 itibarıyla Türkiye, mobil internet hızında tüm ülkeler arasında 53., geniş bantlı internet hızında 99. sırada bulunuyor.

>> Türkiye’de internet fiyatları hâlâ yüksek zira pazar geniş bantlı hizmetlerde yoğunlaşıyor ve bunun sonucunda düşük maaşlara ve yüksek enflasyona rağmen internetin fiyatı yükseliyor. Türkiye alım gücü açısından Avrupa’da hâlâ en düşük puana sahip ülke ve dünya ölçeğinde 59. Sırada.

>> 2020 Kapsayıcı İnternet Endeksi Raporu’na göre, internete erişebilen erkeklerin oranı, kadınlara kıyasla yüzde 13 daha yüksek; bu durum önceki yıla göre yüzde 2’lik bir iyileşme olduğunu gösteriyor. Ancak cep telefonlarına erişimde cinsiyetler arasında belirgin bir fark bulunmuyor.

>> Türkiye’deki telekomünikasyon altyapısı pandemi döneminde çevrimiçi derslerin düzgün şekilde yapılmasına izin vermedi. Bu dönemde 1,5 milyon öğrencinin internet bağlantısı yoktu.

>> Önceki raporlama dönemi kadar ciddi derecede olmasa da ülke çapında sık sık elektrik kesintileri yaşanmaya devam etti. Geçmiş yıllarda ülkenin güneydoğu bölgesinde kötü telekomünikasyon altyapısı ve elektrik kesintileri nedeniyle internet bağlantısı olumsuz etkileniyordu.

>> Yasal ve ekonomik bir dizi engel, hizmet sağlayıcıların çeşitliliğini sınırlıyor. Tüm tüzel kişilerin bir internet hizmeti sağlayıcısı (ISP) işletme yetkisi olsa da yetkilendirme başvurusu yapabilmeleri için şirketin yasal durumu, faaliyet alanı ve ortaklık özellikleri gibi konularla ilgili bazı gereklilikler bulunuyor. Gayrı resmi engeller de yeni kurulan ve siyasi bağları veya ekonomik gücü olmayan şirketlerin pazara girmesini engelleyebiliyor.

>> Çevrimiçi içeriğe, özellikle haberlere ve yurttaş gazeteciliğine yönelik engellemeler son yıllarda arttı.

>> Yaygın içerik filtrelemesine ek olarak, devlet yetkilileri, içeriğin silinmesini veya kaldırılmasını talep etme konusunda proaktif bir yaklaşımla hareket ediyor.

>> Türkiye’de engellenen internet sitelerinin listesini tutan bir sivil toplum inisiyatifi olan İfade Özgürlüğü Derneği’ne göre, 2013’te yaklaşık 40 bin web sitesi erişilemez durumdayken bu rakam Temmuz 2020 itibarıyla 408 bin 494’e yükseldi.

>> Yeni engellenen internet siteleri arasında Türkiye’nin askeri operasyonlarıyla ilgili içerikleri, Kürt hareketiyle ilgili haberleri veya hükümeti eleştiren içerikleri yayınlayan internet siteleri yer alıyor. Yakın zamanda engellenen dijital haber kuruluşlarından bazıları, ana akım medyada yer almayan haberleri yayınladıkları için “terör propagandasıyla” suçlanıyor.

>> İnternet siteleri “müstehcenlik” nedeniyle de engellenebiliyor. Geçmişte bu kapsamda, alan adında seks veya cinsellikle ilgili belli anahtar kelimeleri içeren tüm siteler engelleniyordu. Ayrıca, ateizmi destekleyen içerikler dahil olmak üzere, İslam’ı aşağıladığı iddia edilen siteler de engellenebiliyor. İçerik kaldırma kararları şeffaflık olmaksızın uygulanıyor.

>> Dijital medya kuruluşları, daha fazla otosansürle kısıtlanıyor. Son yıllarda Cumhurbaşkanı’na hakaret gerekçesiyle çok sayıda soruşturma açılması da sosyal medya kullanıcılarında soğutma etkisi yarattı. 2016’dan bu yana, olağanüstü hâl kapsamında çıkarılan ve hükümetin internetteki faaliyetleri gözetleme yetkisini genişleten kanun hükmünde kararnamelerle internette otosansür daha da kötüleşti.

>> Bazı ekonomik kısıtlar, kullanıcıların internette içerik yayınlayabilmesini olumsuz etkiliyor. Reklamlar sık sık medyayı kontrol etmenin bir aracı olarak kullanılıyor. Hükümet, internetten yayın yapan kuruluşlar dahil olmak üzere, AKP’ye yakın medya kaynaklarını reklamlar aracılığıyla mali olarak destekliyor ve hükümeti eleştiren yayınları bu destekten mahrum bırakarak bağımsız internet medyasını dezavantajlı duruma getiriyor. Açık tarafsızlık ilkesi, Türkiye yasalarında açıkça korunmuyor.

>> Türkiye’de anayasa ve diğer yasalar, teoride ifade özgürlüğü için geniş koruma sağlasa da internette ifade özgürlüğünü ve basın özgürlüğünü koruyamıyor.

>> Fikirlerini paylaşma, bilgi indirme, e-posta gönderme veya kısa mesaj gönderme gibi çevrimiçi faaliyetleri özel olarak suç sayan yasalar bulunmuyor. Bunun yerine, ceza yasasının birçok hükmü ve Terörle Mücadele Kanunu gibi diğer yasalar hem çevrimiçi hem de çevrimdışı faaliyetler için uygulanıyor.

>> Türkiye vatandaşlarının internetteki faaliyetleri nedeniyle cezalandırılması ve gözaltına alınması raporlama döneminde devam etti. Birçok gazeteci, aktivist ve sıradan yurttaş, Suriye’deki savaşı ve hükümetin diğer politikalarını eleştirdikleri ve Kürt kimliğini ifade ettikleri için tutuklandı.

>> Türkiye’de şifreleme ve anonimlik konusundaki kısıtlamalar endişe yaratıyor. Kapsayıcı İnternet Endeksine göre, Haziran 2021 itibarıyla halkın sadece yüzde 74’ü internette gizliliklerini koruyabildiğini söyledi. Öte yandan hükümete ait internet sitelerine ve uygulamalara güvenenlerin oranı, önceki yıla göre 12 puan düşüşle yüzde 38 olarak belirlendi. Hükümete ait olmayan web sitelerine ve uygulamalara güvenenlerin oranı yüzde 28 arttı.

>> Türkiye’de hükümetin kullanıcı verilerini izlemesi ve toplu halde saklaması, kullanıcıların gizlilik haklarının ihlaline neden oldu.

>> Türkiye’de sosyal medyada gazetecileri hedef alan tacizler bir sorun. Raporlama döneminde internetteki paylaşımları nedeniyle bazı kişiler fiziksel saldırıların hedefi oldu. İnternette İslam veya Muhammed Peygamber ile ilgili ifadeler, Kürtlerle olan çatışmalara ilişkin ifadeler ve Cumhurbaşkanı, hükümet veya iktidar partisiyle ilgili en hafif eleştiri bile ölüm tehditleriyle veya hukuki savaşlarla sonuçlanabiliyor.

>> Haber siteleri siyasi olarak hassas dönemlerde veya tartışmalı bilgiler yayınladıktan sonra sık sık teknik saldırıların hedefi oluyor.

Freedom House report: Turkey is not free on the net
Turkey is the country with the fastest decline in internet freedom,
according to Gürkan Özturan, the rapporteur for Turkey.

Hikmet Adal
İstanbul – BIA News Desk
21 September 2021, Tuesday


Freedom House, a US-based think tank, has released its annual “Freedom on the Net” report, which includes Turkey in the category of “not free” countries.

Turkey’s internet freedom score stands at 34 out of 100 with 15 points in “obstacles to access,” 10 points in “limits on content” and 9 points in “violations of user rights,” according to the report.

Internet freedom continued to decline for a third year in a row in Turkey, the report shows. It scored 25 points in 2020 and 37 points in 2019.

In the report covering between June 1, 2020 and May 31, 2021, Freedom House notes that access to hundreds of websites were blocked in Turkey and content critical of President Recep Tayyip Erdoğan were removed from platforms.

It said activists, journalists and social media users were subjected to physical and online harassment because of their posts on social media.

Aloso mentioning the detention of Boğaziçi University protesters because of using Clubhouse app, the report says, “Criminal cases were carried out against those who posted undesirable commentary on social media, and the threat of online surveillance, harassment, and criminal penalties has contributed to the growing practice of self-censorship among internet users in Turkey. The proliferation of restrictive laws has further formalized censorship in the country.”

“Turkey is losing points every year”

Gürkan Özturan, the Media Freedom Rapid Response Coordinator at the European Centre for Press & Media Freedom (ECPMF), which prepared the report’s Turkey section, told bianet that online freedom is declining in both Turkey and across the world.

“When we look at the report, it is possible to see the increasing digital repression in the last 10 years. This report shows that freedom is declining not only in Turkey, but also around the world.

“However, it is remarkable that Turkey, as one of the fastest-growing countries in this recession, cannot get out of the list of ‘not free countries’ by losing points from year to year.

“New or increased taxes, restrictions on access, deleted news content, the ability to close access to entire platforms, and most importantly, the detention or arrest of people who exercise their freedom of expression due to their critical statements on the internet, and the conviction of some of them, shows that there is a long way to go in terms of internet freedoms in Turkey.”

Polarization

“In the 2020-2021 period, the developments that came to the fore were the social media-based legal proceedings against dissident political figures, marking critical journalists as a target and violent attacks on them, the practices that students were subjected to after expressing their demand for academic freedom and a democratic campus,” said Özturan.

The social media law, which was enacted in July 2020 and the new obstacles that it put on the public’s access to information and freedom of expression, was also among the important developments, he added.

“Unfortunately, it’s not possible to see anything beyond polarization … when we look at the political side of the field of internet freedoms,” he said.

From the report

>> Internet speeds continue to be reliable in Turkey. According to Speedtest, Turkey ranked 53rd globally for mobile speeds, and 99th for broadband speeds in June 2021.

>> Internet pricing in Turkey remains high due to the market concentration in broadband services that have led to high costs, despite low wages and high inflation. Internet pricing in Turkey remains high due to the market concentration in broadband services that have led to high costs, despite low wages and high inflation.

>> According to the 2020 Inclusive Internet Index Report, 13 percent more men than women access the internet, which shows a 2 percent improvement from the previous year. However, there is no apparent gender gap in mobile phone access.

>> Turkey’s telecommunications infrastructure did not successfully deploy online learning during the pandemic. The six gigabytes (GB) of internet connection made available for teachers was inadequate for online classes; 1.5 million students lacked internet connection.

>> Frequent power shortages continued to be experienced country-wide, though not as severely as during previous reporting periods. In past years, connectivity in the southeastern region was negatively affected by poor telecommunications infrastructure and electricity blackouts.

>> Several regulatory and economic obstacles limit the diversity of service providers. Though all legal entities are allowed to operate an ISP, there are some requirements to apply for authorization pertaining the company’s legal status, scope of activity, and shareholders’ qualifications. Informal obstacles may also prevent newly founded companies without political ties or economic clout from entering the market.

>> Blocking of online content, particularly news and citizen journalism, has increased in recent years.

>> In addition to widespread filtering, state authorities are proactive in requesting the deletion or removal of content.

>> Websites can be blocked for “obscenity”—which in the past included any site with keywords relating to sex or sexuality in the domain name—or if they are deemed defamatory to Islam, which includes content that promotes atheism

>> Digital media outlets are inhibited by heightened self-censorship. The many prosecutions for defaming the president have had a chilling effect on social media users in recent years (see C3). Self-censorship online has also been exacerbated by decrees passed under the 2016 state of emergency that expanded the government’s surveillance powers.

https://bianet.org/english/freedom-of-expression/250645-freedom-house-report-turkey-is-not-free-on-the-net

This entry was posted in BİLİŞİM - İNTERNET -, DEMOKRASİ-ÖZGÜRLÜK, FAŞİZM, İNSAN HAKLARI - DEMOKRASİ, MEDYA. Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *