Naci Kaptan
Wagner Grubu, Rusya merkezli bir özel askeri şirkettir. Şirketin, özellikle Doğu Ukrayna ve Suriye başta olmak üzere dünyadaki diğer çatışma bölgelerinde yer alan bir paramiliter örgüt olduğu düşünülmektedir.
Kuruluş tarihi: 2013
Kuvveti: 6,000 (2017)
Wagner Grubu (Rusça: Группа Вагнера Gruppa Vagnera), Rusya merkezli bir özel askeri şirkettir. Şirketin, özellikle Doğu Ukrayna ve Suriye başta olmak üzere dünyadaki diğer çatışma bölgelerinde yer alan bir paramiliter örgüt olduğu düşünülmektedir.
Wagner Grubu, daha önce Blackwater olarak bilinen ABD merkezli güvenlik şirketi Academi ile de kıyaslanmakta olup Rusya’nın dış çıkarlarının savunulmasını sağlamak için Rus hükûmetine bağlı olduğundan şüphelenilmektedir.
Tarihçe
Wagner Grubu’nun, 2010’ların başında eski GRU Spetsnazı Yarbayı Dmitri Utkin tarafından kurulduğu düşünülmektedir.2016 başlarında 1,000 kadar çalışanı olup Aralık 2017 tarihi itibarı ile 6.000’den fazla çalışanı bulunmaktadır.Rusya yasalarına göre özel askeri şirketlerin faaliyetleri yasak olduğundan şirket 2016 itibarı ile Arjantin’de kayıtlıydı.
Grubun ana yatırımcısının Rusya Devlet Başkan Vladimir Putin ile yakın bağlantılara sahip bir iş adamı olan Yevgeni Prigojin olduğu söylenmektedir. İlk olarak 2014 yılında Kırım krizi sırasında ortaya çıktılar ve yarımadanın kansız ve sessiz bir şekilde ilhak edilmesi sırasında Rus birlikleri ile birlikte hareket etmekteydiler.
Kırım’ın ilhak edilmesinden sonra Donbass Savaşı’nda ayrılıkçı güçlere destekte bulundular.Ekim 2015 tarihinde Rusya’nın Suriye’de başlattığı askeri harekatın ardından Suriye hükûmeti güçleri safında yer aldılar.Wagner’in bu yurtdışı faaliyetlerinde GRU’dan destek ve koordinasyon aldığı söylenmektedir.
Öldürülen gazeteciler
30 Temmuz 2018’de ajanslar bir son dakika haberi olarak Orta Afrika Cumhuriyeti’nde belgesel çeken 3 Rus gazetecinin ölü bulunduğunu duyuruyordu.
Rus TASS ajansı, ölenlerin Orhan Cemal, kameraman Kiril Radçenko ve yapımcı Aleksandr Rastorguyev adlı Rus vatandaşları olduklarını açıkladı. Rus medyasında yer alan iddialara göre, öldürülen gazeteciler Rus paralı asker grubu olarak bilinen “Wagner” ile ilgili bir belgesel çekimi için bir süredir Orta Afrika Cumhuriyeti’nde bulunuyordu.
Gazeteciler, araçlarıyla hareket halindeyken, kimliği belirsiz kişilerce durdurularak öldürülmüşlerdi.
Ukrayna iç savaşında ortaya çıkan ve Rusya’nın “hayalet ordusu” yakıştırması yapılan Wagner’in sahipleri ve yöneticileri uzun süredir mercek altındaydı. Savaş alanlarına müdahale dışında Amerikan başkanlık seçimlerini etkilemekle de suçlandı grubun sahibi olduğu belirtilen Yevgeny Prigozhin (Prigojin). Prigozhin, Donald Trump’un kazandığı başkanlık seçimlerini “trol ordularıyla” manüpile etmekle de suçlanıyor. ABD Adalet Bakanlığı’nın yürüttüğü soruşturmaya göre Prigozhin, seçim süresince Amerikalı gibi gözüken ve sahte Amerikan kimlikleri oluşturan ve sosyal medyada seçmenleri hedefleyen sayfalar ve grupları yönetti. Konuyla ilgili soruşturmayı ABD Adalet Bakanı Yardımcısı Rod Rosenstein açıklamış, bu kapsamda 13 Rus vatandaşı ve 3 Rus şirketine suçlamalar yöneltilmişti. Bulgulara göre kampanyanın merkezi St.Petersburg’ta Prigozhin’in finanse ettiği ‘trol fabrikası’ydı. Rus troller, çalışma saatlerini Amerikan saatine göre ayarlayarak manüpilatif tweetler atmıştı.
Siyasi, Ekonomik ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), tüm gözlerin üzerine çevrildiği Wagner Grubu ve bağlantılarıyla ilgili kapsamlı bir analiz yayınladı. Raporda, Wagner Grubu’nun kuruluşu, lider kadrosu, Vladimir Putin’le ilişkileri; grubun Rusya’daki hukuki-ekonomik boyutu, komuta-kontrol yapısı ve faaliyet sahaları incelendi.
SURİYE’DE SADECE WAGNER YOK
Kutluhan Görücü ve Arzu Bünyad tarafından kaleme alınan analizde, söz konusu şirketin Suriye ve Libya sahalarındaki etkinlikleri değerlendirildi. Tarih boyunca “lejyonerlik” kavramının ele alındığı raporda, Suriye’de Rus askeri şirketi olarak sadece Wagner’in yer almadığı da ifade edilerek diğer şirketlerle ilgili şu tespitlere yer verildi:
“Suriye sahasında Rus özel askeri şirketi olarak yalnızca Wagner yoktur.28 Bu grubun yanında Shield, Patriot,29 Slavonic Corps,30 Antiterror, MSG Group, Centre R, ATK Group, E.N.O.T. ve Cossacks özel askeri şirketleri de Suriye sahasında faaliyet göstermektedir.”
Analizde, Soğuk Savaş’ın ardından ortaya çıkan Özel Askeri Şirketler’in (ÖAŞ) özelleştirme ve neoliberalizm dalgasıyla önce ayrı ayrı devletlerce, daha sonra Birleşmiş Milletler’in kritik bölgelerde yaptığı Barış Gücü operasyonlarında da uluslararası güvenliğin temin edilmesi için kullanıldığına dikkat çekildi.
WAGNER VE KREMLİN İLİŞKİSİ
1990’lı yıllardan itibaren devletlerin askeri desteği dış kaynaklardan tedarik etmesiyle birlikte ÖAŞ’lerin kullanımlarının bir anda arttığı belirtilen analizde, ABD’li örneklerinin yanı sıra Rus özel askeri ve güvenlik şirketleri Wagner’in dünya gündemine daha çok meşgul ettiği ifade edildi.
SETA raporunda, “Wagner’in paralı askerleri ve danışmanları aracılığıyla çeşitli doğal kaynakları koruma ve kullanma karşılığında ülkelerindeki yöneticilere güvenlik, savunma, lojistik desteği ve askeri danışmanlık hizmetleri vermekte olduğu ve özel operasyonlar düzenlediği bilinmektedir” denildi.
Rusya’da özel askeri şirketlerle ilgili yasal düzenlemenin mevcut olmadığı bildirilen analizde, bu nedenle örgütün denetiminin ve sınırlarının belirsizlikle malul olduğu ifade edildi.
Raporun PDF metnine, SETA’nın web sitesi www.setav.org adresinden ulaşmak mümkün.
SETA’nın Wagner Raporu’ndan:
Şirket Sahibi: Yevgeny Prigojin (Prigozhin)
Wagner Grubu’nun sahibinin Moskova yönetimiyle yakın ilişkileri olduğu ve hatta ona ait Concord Food Catering’in Kremline yemek servisi sağladığı gerekçesiyle “Putin’in aşçısı” lakabı takılan– ünlü iş adamı Yevgeny Prigojin olduğu düşünülmektedir.
Prigojin’in yönetim danışmanlığı şirketi olan Concord Management and Consulting adlı şirketin kurucusu ve eski yöneticisi olduğu bilinmektedir. Bu şirket Internet Research Agency, Evro Polis, Megaline, M-Finance gibi diğer daha küçük ölçekli şirketleri de içine almaktadır. Wagner özel askeri şirketinin de Concord’un bir yan şirketi olduğu iddia edilmektedir.
Grup Lideri: Dimitri Utkin
Wagner Grubu’nun kurucusu ve liderinin geçmişte Ukrayna vatandaşı olduğu ifade edilen ve Rusya Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanlığına bağlı askeri istihbarat servisi Baş İstihbarat İdaresinde (GRU) bir dönem çalışmış Dimitri Valeriyeviç Utkin olduğu iddia edilmektedir. Utkin’in 2013’te GRU’dan emekli olduktan sonra Moran Güvenlik Grubu’nda (Moran Security Group) ve özel askeri şirket olan Slav Birliği’nde (Slavyanski Korpus) çalışmaya başladığı belirtilmektedir. Ulusal orduda verdiği hizmet süresince ve sonrasında Slav Birliği sayesinde Suriye sahasında deneyim kazanmasının Wagner Grubu’nu kurup komutanı olmasında büyük rol oynadığı düşünülmektedir. Grubun isminin Hitler’in en sevdiği bestekâr olan Richard Wagner’den esinlenildiği, Utkin’in 3. Reich dönemine olan ilgisiyle birlikte bu durumun Neo Nazi ideolojisinin dışavurumu olduğu değerlendirilmektedir.
Dmitri Utkin hakkında da –Prigojin’e benzer şekilde– Rusya Devlet Başkanı Putin’e yakın olduğuna yönelik iddialar bulunmaktadır. 2016’da Utkin’in Kremlinde düzenlenen Anavatan Günü Kahramanları kutlama yemeğine davet edilmesi ve yemekte Putin’le görüntülenmesi medyada ödül sahibi olduğuna ilişkin bilgi olmaması sebebiyle şüphelere neden olmuştur. Daha sonra Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov basına verdiği demeçte Cesaret Madalyası (Orden Mujestva) ile ödüllendirildiğini ve gerçek bir kahraman olduğunu belirtmesiyle Utkin’in yemeğe davet edilmesindeki gerekçe ortaya çıkmıştır. Fakat Utkin’in tam olarak hangi katkılarından dolayı ödüllendirildiği Peskov’un açıklamasında belirtilmemiştir. Bunun haricinde Utkin’in Kasım 2017’de Yevgeny Prigojin’in Concord şirketler grubunun CEO’su olduğuna dair çıkan haberler bu iki kişinin arasındaki irtibatın ve Wagner’le olan ilişkilerinin sorgulanmasına sebebiyet vermiştir.
Bu olaylar Utkin’in Putin ile ve dolayısıyla Wagner’in Kremlinle yakın ilişkilerine dair şüpheleri arttırmış ve sonrasında bu iddiaları destekleyen gerekçelere dönüşmüştür. Kimilerine göre ise Utkin sadece bir figüran olup grubun gerçek liderini saklamak için bir araç olarak kullanılmaktadır.
Rusya’da paralı ordu kanunen yasak
Rusya resmi olarak paralı asker kullanımını Rusya Federasyonu Anayasası’nın 13. maddesi uyarınca yasaklamıştır.22 Ceza hukuku boyutu incelendiğinde Rusya Federasyonu Ceza Kanunu’nun 359. maddesine ilişkin olarak paralı askerlerin işe alınması, eğitilmesi, finanse edilmesi ve paralı askerlerin katılımıyla ilgili hapis ve adli para cezalarının uygulanması öngörülmüştür. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Wagner ile ilgili basına yaptığı açıklamada Wagner Grubu’nun yasaları ihlal etmesi durumunda başsavcılığın yasal bir değerlendirme yapması gerektiğini ancak faaliyetlerini yurt dışında yürüttüğü ve Rusya yasalarına karşı gelmedikleri sürece çalışmalarını sürdürebilme ve ticari çıkarlarını dünyanın herhangi bir yerinde koruma hakkına sahip olduklarını belirtmiştir.
Wagner Grubu: Libya’daki Rus paralı
askerler hakkında neler biliniyor?
Türkiye’nin son dönemde Rusya’ya yönelik en ciddi eleştirileri yönelttiği konuların başında Libya’daki paralı Rus askerlerinin varlığı geliyor. Rusya’nın Libya’daki askeri faaliyetleriyle ilgili resmi ya da teyit edilmiş fazla bir bilgi bulunmazken, yapılan açıklamalar ve araştırmalar bu ülkedeki paramiliter faaliyetlerinin arkasında güvenlik şirketi Wagner Grubu’nun olduğuna işaret ediyor.
Söz konusu güvenlik şirketi Türkiye’nin gündemine Erdoğan’ın bu açıklamasıyla girmiş olmasına karşın, adının duyulmaya başlaması birkaç yıl öncesine dayanıyor ve Rusya’nın Afrika’daki faaliyetlerinin artmasıyla bir paralellik gösteriyor.
Wagner Grubu hakkında resmi bir bilgi bulunmuyor. Rus hükümeti de bu şirketle aralarında bir bağ olduğu iddialarına yanıt vermiyor.Şirketin sahibi kim?
Wagner’in arkasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e en yakın isimlerden biri olarak gösterilen Evgeni Prigozhin’in olduğu iddia ediliyor. Bu iddialar, doğrulanmış değil ancak yapılan araştırmalar sonucunda oluşan genel kanı Wagner’in sahibinin Prigozhin olduğu yönünde.
Sahip olduğu catering şirketiyle Rusya devlet başkanlığının yiyecek ve içecek ihtiyaçlarını karşıladığı için “Kremlin’in aşçısı” lakabıyla bilinen Prigozhin, gizemli bir iş adamı. Hakkında çok fazla bilgi bulunmuyor.
Ancak, Putin’in döneminde aldığı yüksek meblağlı ihalelerle tanınıyor. Catering firmasının yanı sıra restoranı, medya ajansları ve petrol ile madencilik şirketleri var. Evgeni Prigozhin’in adı, Rusya’nın 2016’daki başkanlık seçimlerinde Başkan Donald Trump lehine müdahale ettiği iddialarıyla ilgili ABD’de açılan soruşturmaya da karıştı.
Prigozhin, yaydıkları sahte haberlerle manipülasyon yaptıkları gerekçesiyle müdahale iddialarının odağında yer alan “trol fabrikalarını” kuran isim olarak gösteriliyor. Prigozhin, “trol fabrikaları” nedeniyle 2018’de ABD’de yaptırım listesine de alındı.
Şirket nerelerde faaliyet gösteriyor?
Wagner’in ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmiyor. İlk olarak, 2014 yılında Rusya’nın Kırım’ı ilhak ettiği dönemde ortaya çıktıkları ve Ukrayna’da yoğun olarak faaliyet gösterdiği düşünülüyor.
O dönemde Ukrayna’ya bağlı olan Kırım’da havaalanı gibi kritik noktaları ele geçiren ve “küçük yeşil adamlar” olarak adlandırılan, asker üniformalı kişilerin bugün Wagner Grubu’na bağlı paralı askerler olduğu iddia ediliyor. Wagner’e bağlı olduğu düşünülen paralı askerlerin ortaya çıktığı bir diğer yer de Rusya yanlısı silahlı grupların orduya karşı mücadele yürüttükleri Ukrayna’nın Donbass bölgesi.
2015 yılından sonra ise Rus paralı askerlerin Suriye’de faaliyet göstermeye başladığı görülüyor. Uluslararası basın kuruluşlarında yer alan haberlerde, Suriye hükümetinin Palmira’nın Irak Şam İslam Devleti’nden (IŞİD) geri alınması için düzenlediği operasyonda faal rol oynadıkları belirtiliyor.
Ayrıca, Suriye’nin başkenti Şam’ın korunmasında da rol aldıkları ifade ediliyor.
Ancak şirketin faaliyetlerinin mercek altına alınması Afrika’daki faaliyetlerinden dolayı oldu. Orta Afrika Cumhuriyeti’nde şirketin faaliyetleriyle ilgili araştırma yapan üç Rus gazeteci, 2018 yılında öldürüldü. Bu cinayetlerin arkasında Wagner’in bulunduğu yönündeki iddialar hiçbir zaman kanıtlanmadı.
Orta Afrika Cumhuriyeti’nin yanı sıra Madagaskar, Zimbabve, Sudan ve Libya da şirketin faaliyet gösterdiği ülkeler arasında yer alıyor. Reuters haber ajansı, Ocak 2019’da yayınladığı bir haberde, Wagner’e bağlı paralı askerlerin Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun korumalığını yaparken görüldüğünü bildirdi.
Rus şirketlerinin Afrika’daki bazı ülkelerde özellikle enerji alanında yatırım yapabilmek ve bu yatırımlarını koruyabilmek için Wagner Grubu’nun desteğine ihtiyaç duyduğu belirtiliyor.
Libya’daki faaliyetleri hakkında neler biliniyor?
The Daily Telegraph gazetesine Mart ayında konuşan İngiliz hükümetinden bir kaynak, Wagner’in Libya’nın doğusunu kontrolü altında tutan General Halife Hafter’e bağlı güçlere destek veren yaklaşık 300 elemanının olduğunu ve Libya Ulusal Ordusu’na da top, tank, insansız hava aracı ve mühimmat tedarik ettiğini söyledi.
Aynı kaynak gazeteye yaptığı değerlendirmede, “Bu paralı askerler, Tobruk ve Derna’daki derin su limanlarını Rus filosunun gelebilmesi için güvenlik altına almaya çalışıyor. Ayrıca, güney Avrupa’ya enerji kaynaklarının akışını da buradan kontrol edebilirler” dedi.
Birleşmiş Milletler tarafından tanınan ve Türkiye’nin de desteklediği Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti, geçen yıl Mayıs ayında iki Rus vatandaşını “içişlerine karışmaya çalışmak” suçlamasıyla tutukladı. Bloomberg haber ajansı, tutuklanan iki kişinin üzerinden Wagner Grubu ile bağlantılı olduklarını gösterdiği iddia edilen dizüstü bilgisayar ile hafıza kartlarının çıktığını bildirdi.
Wagner Grubu’nun Libya’daki faaliyetleriyle ilgili yayınlanan en detaylı araştırmalardan birisi Daily Beast web sitesi, bağımsız Rus haber portalı Proekt ve uzun bir süre Rusya’da hapis yatan iş adamı Mihail Khodorkovski’nin finanse ettiği Londra merkezli Dossier Centre tarafından, şirkete ait çok sayıda iç yazışma incelenerek yapıldı.
Bu incelemeye göre, Wagner’a bağlı paralı askerler, Libya’da yalnızca silah temin etmekle kalmıyor, aynı zamanda özellikle sosyal medya üzerinden propaganda faaliyetlerinde de bulunuyor. Haberde, şirketin yapılacak olası bir cumhurbaşkanlığı seçiminde Hafter’in aday olması halinde, kazanması için usulsüzlük ve propaganda faaliyetlerinde bulunmaya hazırlandığı vurgulandı.
Wagner’in iç yazışmalarında, Hafter’in kontrolü altına aldığı toprakları savaşarak değil, aşiretlere rüşvet vererek ele geçirdiği ve burada da ağırlıklı olarak Birleşik Arap Emirlikleri’nden gelen 150 milyon doları kullandığı öne sürüldü. Yazışmayı inceleyen web siteleri yaptıkları haberlerde, belgeler içerisinde Libya’da kaç Rus paralı askerinin bulunduğuna dair herhangi bir bilginin yer almadığını vurguladı.
Habere göre, belgelerde öne çıkan bir diğer önemli nokta da Prigozhin ve Wagner bağlantılı başka isimlerin Muammer Kaddafi’nin oğlu Seyfülislam Kaddafi ile temas kurdukları yönünde. 2018 yılında başlayan temaslar, 2019’da da devam etti ve Wagner Grubu’na bağlı bazı isimler Kaddafi’nin Rusya’ya gelip temaslarda bulunmasını sağladı.
Haberlerde, Rus yetkililerin Wagner’in Libya’da telefonla yaptırdığı bir ankette Hafter ve Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin Başbakanı Fayaz el Sarraj’ın önünde, birinci sırada çıkan Seyfülislam Kaddafi’nin Libya’nın bir sonraki lideri olma potansiyeli olup olmadığını anlamaya çalıştıkları belirtildi.
Proekt Genel Yayın Yönetmen Roman Badanin, Wagner ile ilgili yayınladıkları haberlerin ardından çok sayıda tehdit mesajı aldıklarını açıkladı. Badanin, kendisinin ve çalışanlarının Facebook, Telegram ve Google mail hesaplarına girilmeye çalışıldığını ve en az bir çalışanın da sokakta takip edildiğini söyledi.
Prigozhin, Wagner ile bağlantısı olduğu iddialarını reddediyor. Wagner Grubu ve Rus hükümeti de aralarında herhangi bir bağ olup olmadığı yönündeki soruları yanıtlamıyor.
Mustafa Bag & Lillo Montalto / 25/05/2020
Libya’da Muammer Kaddafi’nin devrilmesinden sonra başlayan iç savaşta General Halife Hafter güçleri ile BM’nin tanıdığı Trablus merkezli hükümet güçleri arasında başlayan iç savaş devam ediyor.
Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan destekli Hafter komutasındaki kuvvetler Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul gören Trablus merkezli hükümete karşı mücadele veriyor.
Libya’nın Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), Rus paralı savaşçılara atıfla ülkedeki iç savaşa dış müdahalelerin olduğu görüşünde. BM’nin tanıdığı Ulusal Mutabakat Hükümetini (UMH) Türkiye de destekliyor.
Libyalı ve ABD’li yetkililer, sözleşmeli savaşçıların, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakın bir oligarkın sahibi olduğu Wagner Grup adlı paramiliter örgüt olduğunu belirtiyor.
Wagner Rus özel güvenlik şirketi mensubu paralı askerlerin, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır destekli General Halife Hafter güçleri ile aynı safta olmakla suçlanıyor. Hafter liderliğindeki güçler, Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen meşru Trablus hükümetini devirmeye çalışıyor.
Moskova, Libya krizine doğrudan ya da dolaylı müdahil olduğu iddialarını reddediyor. Ancak Rus Novaya gazetesi editörü Pavel Felgenhauer, euronews’e verdiği mülakatta “Paralı askerler, Rus güvenlik birimleri ile Rus ordusunun bilgisi dahilinde hareket ediyor. Kremlin’den işaret almadan hareket de etmiyorlar.” değerlendirmesinde bulundu.
Tartışmaların merkezinde yer alan Wagner Grubu kimdir?
Rusya merkezli özel güvenlik şirketlerinden Wagner Grubu’nun adı, Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde Kiev karşıtı isyan sırasında yaşanan çatışmalarda duyulmaya başladı. Profesyonel savaşçıların, Ukrayna’nın doğusunda Moskova yanlısı isyancılarla birlikte çatışmalara müdahil olduğu belirtilmişti.
“Libya’da Wagner’e mensup yüzlerce özel savaşçı bilinmeyen noktaya transfer edildi” Wagner’i yakından takip eden kaynaklar, daha önce Reuters’a yaptıkları açıklamada, gruba bağlı savaşçıların Ukrayna ve Suriye’de Kremlin adına gizli operasyonlar düzenlediğini öne sürmüştü.
Rus makamları ise Wagner üyelerinin Moskova’dan emir aldığı ve bu yönde hareket ettiği yönündeki suçlamaları kesin bir dille reddediyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakınlığıyla bilinen Rus iş insanı (oligark) Yevgeny Prigozhin de daha önce yaptığı açıklamalarda Wagner’in kendisine ait olduğu iddialarını reddetmişti.
Ancak ABD, 2016 başkanlık seçimleri ve 2018 Kongre seçimlerine müdahale ile suçladığı Prigozhin’e yaptırım uygulamıştı. Prigozhin, Wagner ile herhangi bir bağı olmadığını, Washington’ın iddialarına yorum yapmayacağını ve bu durumun ABD Hazine Bakanlığının “özel meselesi” olduğunu öne sürüyor.
‘Elite saldırı timleri’
Rus gazeteci ve savunma analisti Pavel Eugenievich Felgenhauer, Wagner savaşçılarının çalışma şekillerinin ABD’li özel güvenlik şirketi üyelerinden farklı olduğunu belirtiyor.
euronews’e konuşan Felgenhauer, “Rus güvenlik şirketi savaşçıları bizzat savaşa katılıyor ve özel vurucu tim olarak kullanılıyorlar. Ancak ABD’li özel güvenlik şirketi çalışanlarının öncelikli vazifesi koruma” diyor.
“Rusya’da, savaşmaya istekli bu tür insanlardan müteşekkil büyük bir havuz var. Bunlar temel olarak Donbas’ta savaşan kişilerden oluşuyor.” diyen Felgenhauer, “Ancak şimdilerde Donbas’ta fazla ‘iş yok’ ve daha da önemlisi iyi para kazanamıyorlar. Bu yüzden para kazanacakları yeni yer arıyorlar, çünkü bu savaşçıların başka şekilde para kazanmaları oldukça zor.” ifadelerini kullandı.
Muadillerine göre, ellerine yüklü miktarlarda para geçmese de bir savaşçı olarak ayda birkaç bin dolar kazanabiliyorlar. Sayıları binlerle ifade ediliyor. Tim komutanı olmaları halinde ilave ödenek alıyorlar. Ya da savaş bölgesinde ölmeleri durumunda ailelerine 50 bin euro civarında tazminat veriliyor.
Felgenhauer, Rusya kanunlarına göre paralı askerlik yapmanın suç kabul edildiğini ve resmi olarak özel askeri şirketlerin bulunmadığını belirtiyor.
Ancak savunma uzmanı sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Elbette Rus güvenlik servislerinin ve ordunun kontrolünde çalışıyorlar. Yönetimden işaret gelmedikçe savaşa girmiyorlar. Kremlin bunu inkar edip hiçbir şey bilmediğini söylese bile…”
Rus hükümetinin istediği bazı amaçlara Wagner savaşçılarını kullanarak ulaştığını ifade eden Felgenhauer, kazandıkları paraların bu savaşçıların Rusya’daki aileleri için oldukça fazla olduğunu dile getiriyor. Ayrıca özel paralı askerlerin ‘ölümüne savaşmaya hazır’ olduğunun da altını çiziyor.
Savunma analisti Felgenhauer’e göre, bir başka açıdan değerlendirildiğinde, bir gün Rusya için siyasi bir tehdit oluşturabilecek kadar güçlü savaş eğitimine sahip bu ‘tehlikeli unsurlar’ ülkeden çıkarılıyor.
‘Rusya, Libya için Türkiye ile karşı karşıya gelmez’
Rus analist, en nihayetinde Wagner’in Kremlin’in dış politika amaçlarını makul bir inkar edilebilirlikle sürdürmesine olanak tanıdığına işaret ediyor ve ekliyor, “Rusya resmi olarak Libya’ya müdahale etmez.”
Rusya’nın Libya’da hem Ulusal Mutabakat Hükümeti hem de Halife Hafter ile irtibatı olduğunu kaydeden Eugenievich Felgenhauer, euronews’e verdiği mülakatı şu sözlerle tamamladı:
“Türkiye lideri Recep Tayyip Erdoğan UMH’ye destek veriyor. Dolayısıyla Türkiye ve Rusya, Libya için karşı karşıya gelip savaşmayacaktır. Çünkü bu durum Suriye’de ciddi krize yol açar. Ayrıca Rusya açısından Türkiye, Libya’dan çok daha stratejik öneme sahip.”
‘Keskin nişancılık, savaş pilotluğu ve Hafter güçlerine eğitim’
İtalya’da yayın yapan Corriere gazetesi muhabiri Lorenzo Cremonesi’ye göre, Ruslar ön cepheden uzak duruyor. Bunun yerine uzak mesafeden keskin nişancı, uçak pilotu veya Hafter güçlerine eğitim verme şeklinde faaliyet gösteriyorlar.
Foreign Policy dergisine göre de Wagner, Suriye’deki saldırılarının ardından utanç duyacak bir seviyeye düştü. Artık Afrika’da yerel milislerin eğitimleri ve özel güvenlik sözleşmeleri ile iş imkanları bulmaya çalışıyor.
Wagner’i araştıran 3 Rus gazeteci öldürülmüştü
Wagner’in Orta Afrika Cumhuriyeti’ndeki varlığını araştıran 3 Rus gazeteci, 2018 yazında cinayete kurban gitmişti. Bu konuyu araştıran diğer gazeteciler de tehdit edildi. Putin’e muhalif haber kurumunda çalışan üç gazeteci pusuda öldürüldü.
Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Libya Yüksek Devlet Konseyi Başkanı Halid el Meşri de ülkesinde savaşan (Rus) paralı askerlerin listesini Rusya hükümetine sunacaklarını bildirdi. ABD Dışişleri Bakanı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Yardımcısı David Schenker, Washington’ın, Rusya destekli paralı askerlerden oluşan Wagner Grubu’na yaptırım uygulanması için Avrupalı müttefikleriyle çalıştıklarını duyurdu.
Schenker ayrıca Wagner Grup’u “büyük çapta sivil öldürme hayaletleri” olarak tanımladı.
“Libya’da Wagner’e mensup yüzlerce özel
savaşçı bilinmeyen noktaya transfer edildi”
Libya Ordu Sözcüsü Albay Muhammed Kununu, ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter saflarındaki Rus güvenlik şirketi Wagner’e mensup 1600 kadar paralı askerin, Beni Velid Havalimanı’ndan bilinmeyen bir noktaya tahliye edildiğini söyledi.
Kununu, resmi sosyal medya hesabından yaptığı yazılı açıklamada, başkent Trablus’un güneydoğusundaki Beni Velid kenti havalimanından havalanan iki askeri kargo uçağının, “başkentten kaçan Rus özel güvenlik şirketi Wagner’e mensup 1500-1600 kadar paralı askeri bilinmeyen bir noktaya tahliye ettiğini” gözlemlediklerini belirtti.
Libya ordusu, Hafter’e bağlı milislerin karşısında son dönemde bazı yerlerde ilerleme kaydetti.
Hafter milislerinin başkente saldırılarında harekat ve ikmal merkezi olarak kullandıkları Terhune kentini kuşatan ordu birlikleri, bazı silahlı grupları bu hamlesiyle başkentin güneyindeki cephelerden Terhune kentini savunmaya çekilmeye zorladı.
Anadolu Ajansı, Libya ordu birliklerinin başkentin güneyinde aralarında Hamza, Yermuk, es-Savarih askeri kamplarının da yer aldığı geniş bir bölgeyi milislerden arındırdığını aktardı.
Ordu birlikleri, başkentin güneyindeki Selahaddin ve El-Meşru ekseninde ilerlerken bölgedeki kritik noktaları Hafter milislerinden geri almış ve El-Tekbali Kampı’nda kontrolü sağlamıştı.
KAYNAKLAR
https://dosyatv.com/rus-hayalet-ordusu-wagner/
