İSVİÇRE
CIA’den ‘yüzyılın istihbari darbesi’:
Türkiye ve onlarca ülke nasıl dinlendi?
Enis Günaydın • 11/02/2020
Bilgileri şifrelemeye yarayan Enigma cihazı –
©CC BY-SA 2.0- Simon Claessen via flickr
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu yüzden fazla ülkeye şifreleme cihazları satan İsviçre merkezli Crypto AG firmasının arkasında CIA ve Batı Almanya istihbaratının olduğu öne sürüldü. İsviçre, iddialarla ilgili inceleme başlattığını açıkladı.
Amerikan The Washington Post gazetesi ve Alman ZDF kanalının haberine göre, İkinci Dünya Savaşı sonrasında çok sayıda ülke ile çalışan şirket, aslında ABD ve Almanya’nın istihbarat birimleri tarafından kullanılıyordu. CIA ve Alman istihbaratı, satılan cihazları değiştirerek ülkelerin gizli bilgilerine erişim sağladı.
İsviçre Savunma Bakanlığı, iddialar hakkında ocak ayında Crypto AG’yi inceleyerek durumu aydınlatması için bir hakimin görevlendirildiğini duyurdu.
‘Yüzyılın istihbari darbesi’
Söz konusu operasyon hakkındaki CIA raporuna erişen gazete, raporda şu ifadelerin kullanıldığını aktardı: “Bu, yüzyılın istihbari darbesiydi. Yabancı devletler, en gizli konuşmalarının en az iki (bazen altıya kadar) ülkenin de dinlemesi ayrıcalığı için ABD ve Batı Almanya’ya yüksek meblağlar veriyordu”.
Crypto AG’nin müşterileri arasından Türkiye’nin yanı sıra İran, Suudi Arabistan, Libya, Hindistan, Pakistan, Latin Amerika ülkeleri ve Afrika ülkeleri bulunuyor.
Söz konusu iddialar doğruysa, ABD bu bilgilerle Soğuk Savaş döneminde önemli bir avantaj elde etmiş oluyor. Her ne kadar Rusya ve Çin, şirketin müşterileri arasında bulunmasa da diğer ülkelerin Moskova ve Pekin ile görüşmeleri, Washington için büyük bir kaynak teşkil ediyor.
Firmanın daha önce de Batılı istihbarat teşkilatlarına bilgi servis ettiği iddiaları ortaya atılmış ancak Crypto AG, bunları “komplo teorisi” şeklinde nitelendirerek kendini savunmuştu. Söz konusu şirket 2018 yılında tasfiye edilmişti. [1]
HOLLANDA
Philips çalışanı: ABD’liler istedi, Türkiye’nin
dinlenebilmesi için şifreleme cihazını değiştirdik
Enis Günaydın • 16/02/2020
Siemens’in ürettiği T100 model teleks cihazı ©CC BY-SA- Flominator
Hollandalı teknoloji devi Philips’in, Türkiye’de şifreli iç görüşmeleri dinleyebilmesi için Amerika Birleşik Devletleri’ne yardım ettiği iddia edildi.
Amerikan ve Alman istihbaratlarının tüm dünyaya şifreli iletişim cihazı satan Crypto AG’yi satın aldığının ortaya çıkmasının ardından Philips’in eski çalışanı kriptolog Cees Jansen, Türkiye’ye kırılması kolay şifreleme cihaz satıldığını söyledi.
Hollandalı basın kuruluşu Argos’a konuşan Jansen, ABD’li Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) Philips’ten yardım aldığı süreci anlattı.
Almanya yardım etmek istemedi
Jansen, şifresini kırmayı kolaylaştırdıkları cihazın Aroflex ismindeki bir teleks olduğunu açıkladı. Söz konusu cihaz, 1976 ile 1982 yılları arasında NATO üyeleri arasında güvenli iletişimi sağlamak için kullanılıyordu.
Ancak Türk hükümeti, kendi elçilikleri ile iletişim kurmak ve iç görüşmelerde kullanmak üzere cihazdan satın almak istedi. Jansen’e göre NSA ise cihazı, kırılması kolaylaştırılmış olarak Türklere satmak istedi. Almanya bu konuda iş birliğini reddetti. Bunun üzerine Amerikalılar, görüşmeleri Hollanda istihbaratı ve üretici firma Philips ile devam ettirdi.
Piyasadakilerden farklı, yeni bir cihaz
Aroflex’in üreticileri Philips ve Siemens, açık pazarda da söz konusu cihazın bir türünü satıyordu. Şirket içinde “Beroflex” şeklinde adlandırılan cihazın kırılması, orijinal Aroflex’e göre daha kolaydı.
Ancak Türkiye’ye doğrudan “Beroflex” satmaları durumunda Türk hükümetinin bunu fark edeceğini söyleyen Jansen, “Benden Aroflex görünümlü ama aslında Beroflex olan bir cihaz üretmemi istediler” açıklamasını yaptı.
Zamanında yapılanı sorgulamadığını ve patronlarının talebini yerine getirdiğini söyleyen Jansen, fikir değiştirdiği için açıklamalarda bulunduğunu belirtti.
Geçtiğimiz günlerde The Washington Post gazetesinin yayımladığı bir haberde Amerikan ve Alman istihbarat birimlerinin 120’den fazla ülkeye şifreleme cihazı satan Crypto AG’yi satın aldığını ortaya çıkarmıştı.[2]
