Çiğdem Toker / 25 Şubat 2019
İstanbul Havalimanı’nda yeni “işler”
İstanbul Havalimanı’nı yapım ve işletmesini üstlenen İGA A.Ş.’yi kuran beş şirketi biliyorsunuz: Cengiz, Limak, Mapa, Kolin ve Kalyon.
Büyük beşli, havalimanı inşaatı sürerken, uçakların yakıt ihtiyacını karşılamaya dönük bir ortak şirket daha kurmuşlardı. 100 bin TL sermayeyle yola çıkan şirketin bir numaralı amacı, hava araçları için petrol ürünü, kimyasalları ithalat ihracat ve nakliyesini yapmaktı. Boru hattıyla nakliye ve depolama da diğer amaçlar da buna dahildi. İGA Akaryakıt bu amaçlar için ne yapacağını da 15 maddeyle sıraladı. (Vakıflara, derneklere ve üniversitelere yardım ve bağış bu faaliyetlerden biriydi.)
BÜYÜK OPERASYON
Ortaklar ertesi yıl (5 Haziran 2017’de) İGA Akaryakıt’ın şirket sermayesini 3 milyon liraya yükseltti.Şirketin amaçlarına bir de ek yapıldı: Akaryakıt istasyonu açıp işletmek eklendi. Şimdi hepimizi ilgilendiren iki soru:
Sermayesi 500 bin TL olan bir şirket, sermayesi altı kat daha büyük
(3 milyon TL) olan bir şirket paylarının tamamını nasıl ve neden alır?
Devralan ve devreden şirketin ortakları aynı beş şirketten oluşuyorsa bu devri anlamak kolaylaşır mı? Yoksa zorlaşır mı?
Taze haberi verelim: Sermayesi 500 bin TL olan CMLKK Liman İşletmesi adlı şirket, sermayesi 3 milyon TL olan İGA Akaryakıt’ın yüzde 100 hissesini devraldı.Devir kararı 15 Şubat 2019 tarihli Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlandı.Tahmin edebileceğiniz gibi CMLKK Liman’ın kurucuları aynı beş şirket. Havalimanını yapan ve işleten Cengiz, Mapa, Limak, Kolin ve Kalyon, iki buçuk yıl önce kendilerinin kurduğu akaryakıt şirketini, yine kendilerinin yedi ay önce kurduğu bir liman şirketine devretmiş oldular.
Liman marina ve dahası
Ticaret Sicil kayıtlarına göre CMLKK Liman, 22 Haziran 2018’de kurulmuş.
– Bir numaralı amacı liman ve marinaları (mülkiyet, kira, işletme hakkı, irtifak hakkı ve
benzeri kullanım haklarına sahip olduğu) kârlılık, verimlilik anlayışıyla çalıştırmak.
– Liman ve marinalardaki hizmetleri iyileştirmek. Bu alanda kurulmuş diğer şirketlere katılmak. Akaryakıtçılık yapmak, depolama faaliyeti, ham petrol, gümrüklü alım satım depolanması.
– Deniz ticareti ve işletmeciliği alanında her çeşit yolcu ve yük taşıma işlemlerini yapmak, gemiler, terminaller ve terminallere bağlı kara ulaşım hatlarında yolcu ve yük trafiğinin gerçekleşmesini sağlayıcı yan hizmetler.Şirket bu amaçlara ulaşmak için neler yapacağını da 13 maddede uzun uzun anlatmış.
Yok yok:
– Liman ve marina sahası içinde yükleme boşaltma aktarma, hamaliye işleri tesisleri yapmak, işletmek, liman ve marina sahası içinde gemilere su vermek, yakıtları, yükleme, boşaltma aktarma işlerini yapmak, ve bu hizmetler için gerekli tesisleri kurup işletir.
– Konuyla ilgili turizm ve reklam amaçlı yayın şirketlerinin acenteliğini mümessilliğini distribütörlüğünü almak, denizcilik ile ilgili yayınları basmak satmak web sitesi kurmak.
– Liman, marina tersane işletmeciliği yapmak,bilet satış, terminal binaları işletmek ve kiralamak, deniz nakil araçlarıyla geziler düzenlemek, otel motel kamping anlaşmaları temin etmek.
– Yerli ve yabancı denizyolu şirketlerine bakım hizmetleri, yedek parça almak.
KRİTİK FAALİYET
CMLKK Liman’ın kuruluşuna ilişkin sayfada şirketin, kuruluş amaçlarına ulaşması için sıralanan faaliyetleri arasında biri var ki dikkat çekmeyecek gibi değil:
-i- maddesinde “Gemilere ilişkin olarak kılavuzluk ve römorkaj hizmeti verir, bu maksatla şirket kurabilir veya mevcut şirketlere iştirak edebilir.” Kılavuz ve römorkorlük hizmetinin, oyuncularına sağladığı büyük kazançlar dolayısıyla önemli bir piyasa olduğunu, bu piyasada halihazırda, kısa süre önce sektörde ardı ardına yapılan düzenlemeler nedeniyle büyük tartışma yaşandığını şimdilik not düşelim.Meselenin boğazlarda Türk egemenliği ile ilgili boyutu zaten apayrı.
Sonuç olarak şunu söylemek mümkün:
Beş şirketin; akaryakıt şirketi ile liman şirketi arasındaki pay devir operasyonu ve bu operasyon sırasında özel hukuk alanında kendileri için koydukları yeni hak ve yetkilere baktığımızda İstanbul Havalimanı’nın, egemenlik, yönetim hukuku, mülkiyet, yurttaşlık hakları pek çok alanda sarsıcı değişimler yaratan “kurucu” nitelikte ama bir o kadar da hak kaybettirici, her anlamda tahribat yaratan bir mega proje olduğunu görüyoruz.
https://www.sozcu.com.tr/2019/yazarlar/cigdem-toker/istanbul-havalimaninda-yeni-isler-3667374/
Kolin İnşaat’ın yeni havalimanından
‘kaçış’ında sona gelindi
Kolin İnşaat, İstanbul Havalimanı’nın işletmesi yetkisini elinde bulunduran şirket olan İGA’daki ortaklıktan çekilme işlemlerine başladı. Kolin, elinde bulundurduğu yüzde 20’lik hisseyi diğer iki ortak Cengiz İnşaat ve Kalyon Havacılık-İnşaat’a devrediyor.Hisse devri açıklaması ocak ayında yapılmış, ardından da resmi işlemlere geçilmişti.
İGA, 3 Mayıs 2013’te İstanbul Yeni Havalimanı’nın inşa edilmesi ve işletilmesi ihalesini alan Cengiz-MAPA-Limak-Kolin-Kalyon Ortak Girişim Grubu’nun adı.İhalenin ardından, söz konusu şirketler 2013 yılında biraraya gelerek İGA’yı kurdu. İGA, İstanbul Yeni Havalimanı’nın inşaatını gerçekleştirdi ve 25 yıl süreyle işletme hakkını kazandı.
Reuters’da çıkan habere göre, Kolin İnşaat’ın İstanbul Havalimanı’nın inşası ve işletmesini üstlenen İGA’daki hisselerinin Cengiz İnşaat ile Kalyon Havacılık-İnşaat tarafından devralınması için Rekabet Kurulu’na başvuru yapıldı.İGA’nın ortakları Cengiz İnşaat, Mapa İnşaat, Limak İnşaat, Kolin İnşaat ve Kalyon Havacılık-İnşaat yüzde 20’şer pay sahibiydi.
Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde yer alan açıklamaya göre, söz konusu başvuru Kolin İnşaat’ın İGA Havalimanı İşletmesi, İGA Havalimanları İnşaatı Adi Ortaklığı Ticari İşletmesi, İGA Güvenlik Hizmetleri, CMLKK Bilişim Teknolojileri Hizmetleri, CMLKK Liman İşletmesi ve CMLKK Gayrimenkul Yatırım İşletmeleri’nde bulunan hisselerinin devri için yapıldı.
Kolin İnşaat, İstanbul Havalimanı’nın inşası ve işletmesini üstlenen İGA’daki hisselerinin devri için şirketin ortaklarıyla görüşme içinde olduğunu ocak ayında duyurmuştu.İGA, Temmuz ayında 1.79 milyar liralık artırıma gitmiş, ardından aralık ayında da sermayesini yüzde 1.1 milyar lira yani 18 oranında artırarak 7.4 milyar liraya yükseltmişti. Şirketin sermayesi böylece iki artırımla yüzde 66 yükselmişti.
https://ahvalnews.com/tr/yeni-havalimani/kolin-insaatin-yeni-havalimanindan-kacisinda-sona-gelindi
İstanbul Havalimanı Varlık Fonu’na devredilir mi?
Hani taşınıyordunuz ve hani AirportHaber “3 Mart’ta taşınma olmayacak” diye haber yaptığında resmi açıklama yapamayıp el altından “AirportHaber yalan yazıyor” diyecek yüz buluyordunuz. Ne oldu şimdi kim yalancı çıktı? Sizde haklısınız bu toplum her şeyi unutacak duruma düştü.
Gören duyan var mı? Taşınma falan oluyor mu? Yollarda tır, kamyon gören var mı? Yok, yok, yok. Olmamasının gerekçesini de söyledik ve ben bu gerekçeye siyasi açıdan değerlendirdiğimde hak vermiyor da değilim.Evet, İstanbul Havalimanı ile ilgili bir dolu iddia havada uçuşuyor. Henüz ele, avuca sığacak ciddi bir söylem ile karşılaşamadık. Ama benim sizin de mantığınıza uygun bir senaryom var. Bu senaryonun olma ihtimali çok yüksek.
Şöyle bir bakalım İstanbul Havalimanı’na. Bilindiği gibi İstanbul Havalimanı ihalesini 5’li konsorsiyum Cengiz İnşaat, Kalyon, Kolin, Mapa ve Limak almıştı. Devasa inşaatın yapımı için milyarlarca Euro’luk krediye ihtiyaç vardı ve kredileri de yerli bankalarımız verdi.
Ama garantör kim oldu? DHMİ…
Yani tüm kredileri “ortaklar ödemezse ben öderim”” demek istedi.Ve nitekim ortaklardan biri bu yüke dayanamadı ve hissesini Kalyon’a devrederek sessiz sedasız uzaklaşıverdi İstanbul Havalimanı’ndan. Üstelik havalimanının açılmasına(!) rağmen, tıkır tıkır para sayacağı zamanda.
Ve şimdilerde diğer ortaklardan MAPA ve Cengiz’in bu işten kurtulmak için çare aradıklarını biliyoruz. Hele ki Mehmet Cengiz’in ayrılmak istediğini net olarak biliyorum. Lakin Cengiz, öyle kolay kolay ayrılacak bir pozisyonda değil. Havalimanı yapma yeterliliği olan tek firma kendisi olması nedeniyle Cengiz’in işi zor. Zor ama bu ülkede maalesef her şey kolay artık. İki kelam bir selam iş biter.
Benim senaryoma gelince.
Havalimanı açıldı, açılacak derken altı ay geçti. Para suyunu çekti, kredi ödemeleri kapıya dayandı. Şimdi benim düşündüğüm ve birilerinin de üzerinde çalıştığı şu; MAPA, Cengiz ve Limak hisseleri THY tarafından alınacak. Ya da alındı olacak.THY’nin varlık fonuna bağlı olduğu düşünülürse kredilerin muhatabı doğrudan hazine olmuş olacak. Yani özel sektörün borcu birden devlet borcu haline gelmiş olacak. Keza zaten devletin garantörlüğünde olan kredi borçları bu vesile ile resmen üstlenilmiş olacak.
Geçen hafta da yazdığımız gibi DHMİ ikiye ayrılacak. Seyrüsefer ve işletme olarak. İşletmenin kira gelirleri de Varlık Fonu’na devredileceği için İstanbul Havalimanı kredi ödemelerinde sıkıntı yaşanmayacak.Tabi başka planların da yardımcı formül olarak devreye sokulması sürpriz olmasın. Mesela DHMİ ikiye ayrılıp seyrüsefer ayrı bir genel müdürlük olacağı için oraya da görev biçilecek. İstanbul Havalimanı kirası astronomik olduğu için kira miktarı düşürülecek.
Nasıl mı?
Hava tarafı Seyrüsefer genel müdürlüğüne devredilebilir. Böylelikle İstanbul Havalimanı işletmecilerinin kirası çok daha aşağılara çekilerek rahat nefes alması sağlanacak.Olası şeylerden bahsettik. Olup, olmayacağını ileride göreceğiz.Şuraya dikkatinizi çekmek isterim. İstanbul Havalimanı’nda bir kaos hakim. Ya yönetimde hata var ya da yönetmesi için atanan kişi veya kişilerde hata var.
Şöyle başa dönüp bakıyorum da, inşaat bitimine iki ay kala değişen yöneticilerin farkı da ortaya çıktı. Mesela Yusuf Akçayoğlu zamanında hiç olumsuz yansıma olmadı. Lakin Akçayoğlu gittikten hemen sonra olumsuz haberlerin önü kesilemedi.Aklıma ilk gelen işçi ayaklanmaları. Su, sel baskınları. Hepsi negatif haber oldu.Acaba neden?
