Antoine Lavoisier (1743-1794)
Bilim, İhtilal ve Giyotin:
Lavoisier’nin Acı Sonu
Modern kimyanın öncülerinden Fransız Antoine Lavoisier büyük bilimsel başarıların yanı sıra trajik sonuyla tarihe geçmiş bir bilim adamıdır. Fransız İhtali sırasında yargılanmış ve 8 mayıs 1794 tarihinde giyotinle idam edilmiştir. Lavoisier kimya bilimine hizmet eden ve gelişimine katkıda bulunan en önemli bilim adamlarındandır. Periyodik sistem (tablo) gibi kimyanın temel konularıyla ilgili ilk çalışmaları yapan bilim adamlarından birisidir. Birçok bilim tarihçisi tarafından modern kimyanın babası olarak gösterilir.
Hayatı ve Bilimsel Araştırmaları
Lavoisier zengin bir ailede doğdu. İyi bir eğitim aldı. Üniversitede hukuk bölümünü bitirdi ve Paris’te avukatlık yapmaya başladı. Ancak bilimsel konularla çok ilgiliydi. Kimya, matematik ve astronomi gibi konularda dersleri takip etti. Çok genç yaşta bilimsel araştırmalar konusundaki başarılarını göstermeye başladı. Henüz yirmi dört yaşındayken Fransa Bilimler Akademisine üye olarak seçildi.
Lavoisier öncesinde kimya alanının bilimsel bir niteliği yoktu. Simya olarak tabir edilen ve bilimsel olmayan ilkelere dayanan bir alan niteliğindeydi. Lavoisier ve onunla aynı dönemde yaşayan Henry Cavendish ve Joseph Priestley gibi bilim adamlarının katkılarıyla kimya gerçek bir bilim dalı haline geldi. Periyodik sistem (periyodik tablo) ile ilgili çalışma yapan bilim adamlarının öncülerindendir. Oksitlenme teorisini geliştirmiştir. Kendi adıyla anılan maddenin korunumu yasasını geliştirmiştir.
Lavoisier’i döneminin diğer öncü kimyacılarından ayıran en önemli özelliği deneysel araştırmalarının bulgularına dayanarak genel ilkeler ve kuramlar ortaya koyması ve bir bilimsel sistem kurma çabası içerisinde olmasıdır. Örneğin oksijeni ilk keşfeden olmasa da, oksijenin yanma olayındaki rolünü açıklayıp, yanma ile ilgili eski kuramı çürüten Lavoisier’dir. 1789’da Traité Élémentaire de Chimie (Kimyanın Temel Kitabı) isimli bir eser yayınlayarak modern kimyanın ilkelerini ortaya koymuştur. Kimya alanının bilimsel ilkelerinin geliştirilmesindeki rolü dolayısıyla birçok bilim tarihçisi onu modern kimyanın babası olarak nitelemişlerdir.
Lavoisier çok yönlü bir bilim adamıydı. Kimyanın yanı sıra fizyonomi, ziraat, ekonometri ve jeoloji alanlarında çalışmalar yapmıştır. Araştırmaları teorik düzeyde kalmamıştır. Gerek görev aldığı devlet kurumlarında, gerekse kendi çiftliğinde teorik bulgularını uygulamaya dökerek teknik ilerlemelere katkı sağlamıştır.
