ABD’den Venezüella’da ‘demokrasiyi onarma’ sözü (Tıpkı Irak gibi)
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Venezüella’da ‘demokrasinin onarımı’ için en kısa zamanda ekonomik ve diplomatik tedbirler alacaklarını belirtti !!!
Cumhuriyet
Mehmet Ali Güller
28 Ocak 2019 Pazartesi
Venezüella gerçeği
Maduro’nun hataları yok mu? Elbette var. Ancak ABD’nin Venezüella’da darbe yapmaya kalktığı bir süreçte diktatör diyerek Maduro’yu hedef almak, en hafifinden Venezüella’ya haksızlıktır ve ABD’nin Saddam’ı, Kaddafi’yi, Esad’ı “şeytanlaştırma” propagandasından ders alınmadığı anlamına gelir.
Zira mesele Maduro meselesi değildir; meseleVenezüella’nın petrollerine emperyalist tekellerin gözdikmesi meselesidir.Rakamlarla anlatalım: Venezüella, kanıtlanmış rezervverilerine göre, 300 milyar varille 1. ve 6 trilyon metreküpdoğalgaz rezerviyle 7. sırada.Kısacası Ortadoğu’dan önünde sonunda çekilmek zorunda kalacağını gören ABD için burnunun dibinde sömürülmesi gereken bir ülkedir Venezüella…
ABD’nin ‘arka bahçe’ darbeleri
Asıl mesele şudur: Güney Amerika’da 2000’lerin başında Bolivarcı bir sol dalga başladı ve kısa zamanda bölge ABD’nin “arka bahçesi” olmaktan çıktı. Venezüella’da 1998’de devlet başkanı olan Hugo Chavez, programıyla bu sol dalgaya liderlik yaptı. Kuşkusuz ABD, “arka bahçesi”nden öyle kolay vazgeçmeyecekti ve Çin’le ilişki kuran ülkeleri seyretmekle yetinmeyecekti.
2002’de Venezüella’da Hugo Chavez’e başarısız bir askeri darbe yaptılar. Haziran 2009’da Bolivarcı İttifak’a katılma kararı alan Honduras Devlet Başkanı Manuel Zelaya askeri darbeyle indirildi. 2012’de Paraguay Devlet Başkanı Fernando Lugo parlamenter bir darbeyle koltuğundan edildi.
Arjantin ABD’nin ekonomik ambargo saldırısına uğradı. ABD mahkemeleri değersiz devlet tahvillerine fahiş değerler yükleyerek Arjantin’e on milyarlarca dolar borç çıkardı. Cristina Kirchner hükümeti ABD mahkemelerinin kararlarını tanımayınca Arjantin’in tüm dış hesapları kapatıldı.
Brezilya’da Ekim 2018’de seçimleri ABD’nin büyük desteğiyle sağcı Jair Bolsonaro kazandı. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton Brezilya’daki değişimi şu sözlerle kutladı: “Kolombiya’da IvanDuque ve Brezilya’da Jair Bolsonaro’nun devlet başkanıseçilmeleri, bölgede serbest piyasa prensiplerine bağlı,açık, şeffaf ve hesap verebilir yönetimlere artan bağlılığı gösteriyor.” İşte mesele bu “serbest piyasa”dır. ABD Güney Amerika’daki ülkelerin piyasalarını, pazarlarını serbestçe emperyalist tekellere açmasını istiyor!
Chavez – Maduro ülkesini zenginleştirdi
Kaldı ki, kimilerinin ABD propagandasına kandığı gibi Maduro’nun sürdürdüğü Chavez programı Venezüella’yı açlıkla karşı karşıya getirmiş değil! (Latin Amerika Uzmanı akademisyen Esra Akgemci’nin önemle belirttiği gibi; Batı basınında “açlık isyanları” diye sunulanlar, muhalefetin gıda stoklarını yağmalamasıdır ve Chavez’in yıkamadığı gıda oligarşisi, daha önce de seçim baskısı için üretimi kesmiştir!)
Tersine Chavez’in yüzde 50’yi bulan en yoksul sınıfın kalkınmasını esas alan (ve bu nedenle orta sınıfların tepki gösterdiği) programı Venezüella’yı büyüttü ve halkını zenginleştirdi. Venezüella’yı esas sıkıntıya sokan ABD’nin ekonomik ambargosu ve saldırısıdır.
İşte rakamlar: 2000 yılında Venezüella’nın GSYİH’si 118 milyar dolar ve kişi başı geliri 4.824 dolar iken, 10 yılda GSYİH 294 milyar dolara ve kişi başı gelir de 10.317 dolara yükseldi!
Chavez’in ölümünden sonra 2013’te onun programını sürdüren Maduro da ülkeyi büyüttü: Ülkenin GSYİH 2013’te 369 milyar dolara, 2014’te 481 milyar dolara yükseldi.
Ancak petrol fiyatlarının düşmesi ve ABD’nin ağır baskısı sonrasında 2015’te GSYİH 185 milyar dolara kadar düştü. ABD’nin 2017’de başlattığı ağır ambargo da Venezüella’nın petrol üretimini yüzde 60 oranında düşürmesine neden oldu. Kısacası Venezüella’nın Chavez – Maduro ile büyüyen ekonomisini vuran, esas olarak ABD emperyalizminin ağır ekonomik saldırısıdır.
Asıl mesele antiemperyalizm
ABD, ekonomisini zayıflattığı Venezüella’da şimdi Maduro’yu devirme operasyonuna başladı: AP’ye göre Guaido’nun “geçici devlet başkanı” olarak tanınması için haftalar önce gizli diplomasi başlatıldı. WSJ’nin yazdığına göre ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, kendisini “geçici devlet başkanı” ilan etmeden bir gece önce Guaido’yu arayarak “ABD senin yanında” mesajı verdi.
Ve Guiado ABD’nin bu çalışmasının ardından kendisini “devlet başkanı” ilan etti ve Trump da anında onu “devletbaşkanı” olarak tanıdığını açıkladı. Yani ortada açık bir darbe ve ciddi bir savaş vardır. ABD emperyalizminin bu saldırısına ve “arka bahçesi”nden hasat almak istemesine “amasız tam karşı olmak” esastır! [1]
Doğan Ergün / 25 Ocak 2019 Cuma
Kaynak ve hedef: Petrol
Venezüella’da, eski Devlet Başkanı Hugo Chavez’in önderlik ettiği “Bolivarcı Devrim”in ilk yıllarından itibaren uluslararası müdahale ve darbe girişimleri eksik olmuyor.
Dünyanın en büyük petrol rezervine sahip, ham petrol bakımından en büyük ihracatçı olan Venezüella 6.4 trilyon metreküplük doğalgaz rezerviyle de bu alanda ilk 10 ülke arasında. Venezüella altın rezervlerinde ise dünya ikincisi. Bolivarcı devrimin önemli hedeflerinden biri, özellikle enerji alanında kamulaştırma, ekonomik ve sosyal programlarla kaynakların yoksullar için kullanılmasıydı. Bununla beraber, ham petrolün işlenmesinde yeterli teknolojik gelişmeyi sağlayamayan ülke, 2012-2013’ten itibaren petrol fiyatlarındaki ciddi düşüş ve finansal piyasalarda kendine uygulanan yaptırımlarla birlikte ciddi bir darboğazın içine girdi.
Chavez döneminde başkan yardımcılığı ve dışişleri bakanlığı görevlerinde bulunan Nicolas Maduro’nun iktidar dönemi, bir yandan bu darboğaz bir yandan da ciddi yolsuzluk iddiaları gölgesinde geçiyor. Bugün muhalefetin lideri konumuna yerleşen, Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido’nun ekonomi politikasında ise geniş kapsamlı özelleştirme politikaları, yabancı sermaye girişi ve serbest piyasanın önünün açılması gibi maddeler bulunuyor.
‘ABD bir plan işletiyor’
Venezüella’da güncel duruma ilişkin görüşlerini aldığımız İstanbul Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ertan Erol, sürecin ABD ve müttefiki olan bölge ülkeleri tarafından planlı bir şekilde ilerletildiği görüşünde. “Chavez iktidara geldiğinden bu yana kendini konsolide eden bir muhalefet olduğunu görüyoruz. Buna karşın, katılımcı demokrasi uygulamaları devam etse de ekonomik yapıda sosyalizm yönünde sağlıklı bir dönüşüm sağlanamadı” ifadelerini kullanan Erol, ham petrole dayalı ekonomik yapıda bir değişim yaşanmamasının önemini vurguluyor. ABD’nin uzun süreli bir geçiş planladığı görüşünde olan Erol şunları söyledi:
“Caracas’ın iki numaralı ismi olan Diosdado Cabello, kendini başkan ilan etmeden bir gün önce Guaido ile görüşüyor. Guaido’nun kendisine ‘Başkanlık konusunda üzerimde ciddi uluslararası baskı var’ dediğini aktarıyor”.
Duruma ilişkin öngörülerini aldığımız Erol, Caracas’ı çevreleyen tepelik bölgelerdeki yoksul ve emekçi kesimlerin önemini vurguluyor. Venezüella’da “Dağlar inerse” şeklinde bir ifade olduğunu belirten Erol, henüz Maduro karşısında böyle bir dinamiğin oluşmadığı görüşünde. Ordu kanadında ise muhalif gruplar bulunduğu söylentisini de aktarıyor. Petrol meselesinin halihazırda solcu bir devlet başkanının görevde bulunduğu Meksika için de çok kritik olduğunu söyleyen bölge uzmanı, “Sürekli yağmalanan Meksika ulusal petrol şirketindeki sızıntıların engellenmesi için uygulamaya konan yeni politikalar özelleştirme lobisini ve sağı rahatsız ediyor” şeklinde konuştu. [2]
MUSTAFA K. ERDEMOL / 27 Ocak 2019 Pazar
Ambargolarla boğulan ülke: Venezüella
Yıllardır ABD’nin açık hedefi durumunda olan Venezüella son günlerde öncekilerle kıyaslanamayacak çok daha derin bir dış kaynaklı krizle karşı karşıya. ABD’nin tüm çabalarına rağmen deviremediği önce Hugo Chavez’in sonra da Nicolas Maduro’nun temsil ettiği Bolivarcı solcu yönetim bu kez ekonomik kriz yaratılarak düşürülmek isteniyor. Yaratılan Venezüella fotoğrafı korkunç. Ama bir o kadar da kafa…
Sadece Venezüella yönetimine yeminli düşman sağcılar değil kimi “solcular” da olan bitenden Maduro’yu sorumlu tutmaya başladılar. Giderek Venezüella’daki çöküşten Bolivarcı solun-sosyalizmin başarısızlığı sonucunu çıkardılar. Soruna böyle yaklaşanların gözden kaçırdığı çok şey var.
Görülmesi gerekenler
Şu bir gerçek; ABD-Batı kaynaklı haber ağlarının etkisi altında kalınıyor kolayca. Maduro’nun “diktatör” olduğu kabulüyle beraber ülkedeki “kıtlık” ya da “açlık” da bu “dikta rejimi”nin sonucuymuş gibi gösteriliyor. Oysa ne halkının hâlâ büyük desteğine sahip Maduro bir diktatör ne de ülkedeki yoksulluk/yoksunluk Maduro yönetiminin suçu. Çünkü ülke yıllardır ABD’nin uyguladığı, Kanada, İsviçre ve Panama ile AB’nin de katıldığı acımasız yaptırımlarla çökertilmeye çalışılıyor. Önce bu görülmeli, sonra Maduro, yanlışları, eksiklikleri yüzünden elbette eleştirilmeli.
ABD’nin yaptırımları, ki uluslararası hukuka göre yasadışıdırlar, Venezüella’da “rejim değişikliği”ni gerçekleştirme stratejisinin bir parçası. Amaç, seçilmiş yönetimi devirmek, Venezüella’nın büyük petrol rezervleri ile diğer doğal kaynaklarının kontrolünü ele geçirmek. Bu bilinmedik değil. Sosyal adalete ve bölgesel birliğe bağlı bağımsız bir Venezüella yönetimi ABD çıkarları için büyük engel. Bu nedenle ABD yönetimleri pervasızca uluslararası hukuka ayırı yaptırımlarla boğmaya çalışıyor ülkeyi. ABD’nin saldırıları Hugo Chavez’in başkanlığının ilk yıllarından itibaren Venezüella’yı istikrarsızlaştırarak bir “rejim değişikliği”ne yol açma üzerine kurulu. Bu, George W. Bush’un 2002’de Chavez’e karşı başarısız darbe girişimine de yol açtı. Darbe halkın da desteğiyle atlatıldı ama milyarlarca dolarlık gelir kaybına yol açtı, hükümetin sosyal projeleri üzerinde yıkıcı bir etki de yarattı.
Edward Snowden’ın ifşa ettiği gizli ABD hükümet belgeleri ve WikiLeaks sızıntılarında, ABD’nin Venezüella’da meşru yönetimi devirmek için gizlice finansal, politik, medya ve diplomatik faaliyetler içinde olduğu kanıtlanmıştı. Bunları hatırlamamak bugünü anlamayı zorlaştırır.
Yasadışı yaptırımlar konusunda ABD’nin nasıl çıldırdığına bakalım; Başkan Donald Trump’ın Venezüella’nın ABD’nin ulusal güvenliğine tehdit oluşturduğunu belirten 2015 yürütme kararını yenilemesinin ardından, Şubat 2017, Mayıs 2017, Temmuz 2017, Ağustos 2017, Kasım 2017 ve Mart 2018’de Venezüella’ya karşı bir dizi yaptırım daha uygulandı. Bugüne kadar hiçbir ülke böylesine bir abluka altına alınmadı. Yaptırımlar 2018’de Venezüella’ya tam tamına 20 milyar dolar kaybettirdi. Bu birçok yatırımın gerçekleştirilememesi demek. Maduro’ya istenildiği kadar kızılsın ama bu da mutlaka görülsün.
Yoksulluk neden var?
Amaç Venezüella ekonomisini tahrip ederek kitlesel göçlere ve iç savaşa yol açmak. ABD’nin çok istediği “insani müdahale” için uygun ortam oluşacak böylece. Bir başka gelişme daha var. Venezüella’nın komşusu Kolombiya’nın NATO’ya katılma kararı da ABD’nin bölgeye askeri erişimini artıracak. Bu “bölgesel barış ve istikrar için ciddi bir tehdit” olarak nitelendirdiği Venezüella içn ABD kaynaklı tehdidin artması demek.
Yaptırımların sonucu olarak Venezüella hükümetinin eli kolu bağlı durumda. Nasıl mı? En basitinden şöyle; gıda başta olmak üzere temel ürünlerin dışalımı uluslararası ticaret kuralları kullanılarak engelleniyor. Bilmeyenlere anımsatayım, Venezüella’nın dışalıma yönelik tüm finansal işlemleri yıllardır bloke edilmiş durumda. Yurtdışındaki finansal varlıkları donduruldu örneğin. Ülkenin uluslararası bankalarda bulunan 2. 5 milyar doları bloke edildi. Yabancı tekelleri devletleştirmesine ragmen Venezüella’da temel malların üretim ve dağıtımı hâlâ kapitalist azınlığın elinde. Piyasada yönetime karşı kullanılmak üzere özellikle yaratılan yoksulluk/yoksunluk bunların eseri.
Göç yalanı
Yaratılan ortamdan kaçarak komşu ülkelere sığınan(!) “milyonlarca” Venezüellalıdan söz edilmesi de büyük bir yalanın parçası. Ülkeden ayrılan bir kesim elbette var. Bu tür göçlere ilişkin eski İspanya Başbakanı Jose Luis Zapatero’nun değerlendirmesini anımsatalım önce. Zapatero, “Ben göçlerin ABD ve batı tarafından desteklenen ekonomik yaptırımlarla ilgisi olduğuna inanıyorum” demişti. Bunu aklımızda tutarak devam edelim. 2013- 2017 yılları arasında 1.5 ila 2.3 milyon arası insanın Venezüella’dan ayrıldığı ileri sürüldü. Birleşmiş Milletler Mülteciler Dairesi bu rakamları açıklarken, ayrılanların uyruğunu göz önünde bulundurmadı. Dolayısıyla bu rakamlar gerçek değer olarak kabul edilemez. Oysa (Venezüella’ya düşmanlıkta ABD ile yarışan) Kolombiya’nın Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından Temmuz 2017’de yayınlanan bir raporda, 2016 sonunda, Venezüella’dan “ayrılanların” yüzde 67’sinin üç Kolombiya sınır kentine gittikleri vurgulandı. Aynı kurumun raporuna göre gidenlerin yüzde 92’si yeniden döneceklerini açıklamıştı.
Ama gider gitmez dönenler de var. 3 binden fazla göçmen Venezüella hükümetinin hazırladığı Patria (Vatan) Projesi ile geri döndüler. Peki son beş yılda 5 buçuk milyondan fazla Kolombiyalının Venezüella’ya kaçtığından haberi olan var mı?
| Venezüella sosyalist mi?
Hangi sosyalizm? ABD medyasının Venezüella’yı “Küba’daki Castro yönetimi ile birlikte komünist tarzı bir diktatörlüğün ellerine düşen petrol zengini bir ülke” olarak göstermesine inananlardansanız o başka. Oysa Venezüella kapitalist bir ülke. Chavez’le denenen ise kapitalist bir ülkede halk yararına, halkın olabildiği kadar eşitlikçi temsiline dayanan sol bir iktidar. Kapitalist üretim ilişkilerini ortadan kaldıracak gücü (niyeti de) olmayan bir denemedir yapılan. Bu ülkedeki “sosyalizm” 20. yüzyıldaki Rusya ya da Küba’daki sosyalizm modelini takip etmedi hiç bir zaman. Bizim anladığımız sosyalizm “aşağıdan yukarıya sosyalizm”dir ve Marx ile Engels’in sosyalizmi budur. Venezüella’da olan bu değildir. Katılımcı demokrasi ve insan hakları konusundaki ilerici diline rağmen, 1999 Chavista anayasasının 15. maddesinde özel mülkiyete önemli bir koruma sağlanmıştır, unutmayalım. Kritik petrol sektöründe devlete ait bir şirket hâkimdir, ancak gıda ithalatı ve işleme işlemleri, ilaç ve otomobil parçaları gibi diğer önemli endüstriler hâlâ özel sektör tarafından kontrol edilmektedir. Sol bir hükümet olarak Chavez hükümeti, 2000’li yılların başlarında petrol gelirlerini kullanarak, milyonlarca fakir Venezüellalıya başta sağlık alanında olmak üzere bir çok hizmet götürdü. Chavez’in ve elbette Maduro’nun en değerli yanı ABD’ye ve liberal ekonomik doktrinlerine karşı -açıkça kapitalizme- muhaliflikleridir. Bu yüzden bile ABD barbarlığı karşısında Maduro desteğimizi hak ediyor. |
Sağlıktaki korkunç engellemeler
Venezüella’da yaptırımlar yoluyla yönetimi devirmek Amerikan stratejisinin bir parçası. Bu yaptırımların halka yansıması özellikle temel sağlık maddelerinde, ilaçlarda görülüyor. İlaçların ülkeye sokulmadığını kaç kişi biliyor? Maduro yönetiminin Chavez’in sağlık politikalarına sadık kaldığı, inanılmaz çaba gösterdiği ne kadar biliniyor? Şu engellemeler Maduro’yu suçlayanları düşündürtür mü acaba biraz olsun? Temmuz 2017’de, ABD bankası Citibank, 450.000 kayıtlı hastanın ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Venezüella’nın 300.000 insülin dozu ithalatı için yapacağı ödemeyi kabul etmedi. Maduro hükümetinin aşı almak için UBS İsviçre bankasına fon yatırması engellendi, ülkenin başarılı giden aşılama programları sabote edildi. Kasım 2017’de, uluslararası ilaç şirketleri Baster, Abbot ve Pfizer, kanser ilaçları için ihracat sertifikaları vermeyi reddetti ve Venezüella’nın bunları satın alması imkansız hale getirildi. 2018’de, Venezüella hükümetinin 15.000 hastanın ücretsiz tedavi edilmesine yönelik diyaliz tedariki için uluslararası bir hesap üzerinden 9 milyon dolarlık ödemesi, ABD yaptırımı nedeniyle engellendi. Ve tedavi hizmeti yapılamadı. Yaptırımlar gerçeğini görmeden Maduro ve yönetimini suçlamak vicdansızlık olur. [3]
